TRƯỚC TÁC KINH ĐIỂN HÀNG ĐẦU CỦA NGƯỜI VIỆT- BINH THƯ YẾU LƯỢC

Lịch sử - Truyền thống
Trước tác kinh điển hàng đầu của người Việt: Binh thư yếu lược
09/03/2012 08:58  GMT+7



Lịch sử nhân loại luôn gắn liền với lịch sử của những cuộc chiến tranh, dù là nước lớn hay nước nhỏ cũng không thể tránh khỏi quy luật đó. Thế nên, những kinh nghiệm chiến tranh đã được con người đúc kết thành những cuốn binh thư, binh chế, đó là những cuốn sách mà nghệ thuật chiến tranh, nghệ thuật chiến thắng đã được đúc kết thành lý thuyết, thành học thuật.
Trên khắp thế giới đã có nhiều cuốn binh thư được viết ra như: “Chiến lược luận” của ông Ba-sin Hen-ry Li-den Hát; “Đại chiến lược” của Giôn M.Co-lin; “Chỉ huy tác chiến” của Bre-din-xki… và đặc biệt là “Vũ kinh thất thư” (Bảy tập võ kinh) của Trung Quốc. Lịch sử Việt Nam là xâu chuỗi của những cuộc chiến tranh giữ nước, mà hầu như đều phải chống lại giặc phương Bắc. Binh pháp Trung Hoa cổ vốn nổi tiếng là những bộ binh pháp được đúc kết rất chặt chẽ. Các bậc anh hùng của dân tộc Việt Nam đều nắm rất vững binh pháp của Trung Hoa mới có thể đánh thắng được những đạo quân phương Bắc hùng mạnh với những viên tướng thông thạo binh pháp. Nhưng không chỉ tiếp thu, người Việt đã sáng tạo nên một lý luận riêng, một nghệ thuật chiến tranh riêng mà chỉ có dân tộc nhỏ nhưng quật cường như dân tộc ta mới có. Thật tiếc rằng ngoài “Hổ trướng khu cơ” ra, những tác phẩm đó hoặc đã bị thất truyền hoặc không còn giữ được nguyên bản đến ngày nay. Hiện nay, ở Thư viện Khoa học xã hội, có một bộ sách chữ Hán chép tay mang ký hiệu 476 đề là Binh thư yếu lược. Trang đầu bộ sách này còn ghi rõ rằng: “Binh thư yếu lược 4 quyển do Trần Hưng Đạo vương soạn, vương húy là Quốc Tuấn”. Theo “Đại Việt sử ký toàn thư”, Binh gia diệu lý yếu lược (tóm lược chỗ cốt yếu trong nguyên lý kỳ diệu của nhà binh) là một cuốn binh thư được Trần Quốc Tuấn soạn ra để giáo dục các tướng sĩ phép dùng binh.
   Theo Phan Huy Chú trong “Lịch triều hiến chương loại chí”, Trần Quốc Tuấn còn soạn ra sách Vạn kiếp tông bí truyền thư (Sách bí truyền của tông phái Vạn Kiếp), nhưng sách này lại nói cả hai cuốn trên đều đã thất lạc từ lâu. Vậy phải chăng Binh thư yếu lược của Trần Quốc Tuấn vẫn còn đến ngày nay? Thời Phan Huy Chú biên soạn Lịch triều hiến chương loại chí là thời nước ta mới tạm ổn định, nhưng đường giao thông đi lại còn khó khăn, các phương tiện liên lạc đều không có, nên rất có thể ở một nơi nào đó trong tủ sách của một nho sĩ, Binh thư yếu lược của Trần Quốc Tuấn vẫn còn? Nội dung cuốn sách này có nhiều đoạn trùng với “Hổ trướng khu cơ”, lại có những đoạn không phải được viết ra từ thế kỷ XIII vì nó nói việc xảy ra ở thời Minh, thời Thanh, thời Tây Sơn và thậm chí đã được bổ sung hay viết lại hồi đầu thế kỷ XIX, tức thời Nguyễn sơ. Phải chăng Binh thư yếu lược của Trần Quốc Tuấn đến đầu thế kỷ XIX đã được những nho sĩ am hiểu quân sự, yêu khoa học quân sự, sửa chữa và bổ sung?... Những câu hỏi đó còn chờ ở các học giả, các nhà nghiên cứu.
Tìm hiểu về cuốn “Binh thư yếu lược” (đang lưu tại Thư viện Khoa học xã hội), ta thấy sách này chủ yếu dựa vào hai cuốn “Binh gia diệu lý yếu lược” của Trần Quốc Tuấn và “Hổ trướng khu cơ” của Đào Duy Từ, nếu lược bỏ những đoạn có tính chất mê tín và những đoạn lấy từ “Hổ trướng khu cơ” ra thì nội dung gồm bốn phần như sau:
Quyển I: 1, Thiên tượng (Hình tượng của trời); 2, Kén mộ; 3, Chọn tướng; 4, Đạo làm tướng; 5, Kén luyện; 6, Quân lễ; 7, Tuyển người làm việc dưới trướng; 8, Đồ dùng của binh; 9, Hiệu lệnh.
Quyển II: 1, Hành quân; 2, Hướng đạo; 3, Đồn trú; 4, Tuần canh; 5, Quân tư; 6, Hình thế; 7, Phòng bị; 8, Điềm về việc binh; 9, Phép dùng gián điệp; 10, Dùng cách lừa dối.
Quyển III: 1, Liệu thế giặc; 2, Quyết chiến; 3, Đặt kỳ; 4, Dã chiến; 5, Sơn chiến; 6, Thủy chiến; 7, Lâm chiến.
Quyển IV: 1, Đánh thành; 2, Giữ thành; 3, Xông vây; 4, Ứng cứu;