Hồi kí Nguyễn Đăng Mạnh

Nguyễn Đăng Mạnh







Hồi ký



Hà Nội 2008




Mục lục

1

Mở đầu................................................................................................................... 2
Phần một - Gia đình. Những ngày thơ ấu. Thời học sinh và quá trình công tác .. 4
Chương I: Gia đình – Những ngày thơ ấu......................................................... 5
Chương II: Thời học sinh ................................................................................ 11
Chương III: Quá trình công tác ....................................................................... 34
Phần hai - Hoạt động nghiên cứu, phê bình văn học . Một số thành tựu............ 61
Chương IV: Từ dạy học đến nghiên cứu, phê bình văn học ........................... 62
Chương V: Những bước thăng trầm của công cuộc đổi mới và những vụ
“đánh đấm” “qui kết, chụp mũ” của cánh bảo thủ và cơ hội chủ nghĩa. ........ 76
Chương VI: Một số thành tựu nghiên cứu, phê bình văn học......................... 97
Phần ba - Tư liệu riêng về một số nhà văn Việt nam hiện đại.......................... 119
Chương VII: Hồ Chí Minh............................................................................ 121
Chương VIII: Tố Hữu ................................................................................... 132
Chương IX: Xuân Diệu ................................................................................. 143
Chương X: Hoàng Cầm................................................................................. 172
Chương XI: Hoài Thanh................................................................................ 175
Phần bốn - Tư liệu riêng về một số nhà văn Việt nam hiện đại (Tiếp theo)..... 186
Chương XII: Nguyễn Công Hoan ................................................................. 187
Chương XIII: Nguyễn Tuân .......................................................................... 190
Chương XIV: Nguyên Hồng ......................................................................... 216
Chương XV: Nam Cao.................................................................................. 225
Chương XVI: Tô Hoài .................................................................................. 230
Chương XVII: Thanh Tịnh............................................................................ 241
Phần năm - Tư liệu riêng về một số nhà văn Việt nam hiện đại (Tiếp theo).... 245
Chương XVIII: Nguyễn Đình Thi................................................................. 246
Chương XIX: Nguyễn Khải .......................................................................... 258
Chương XX: Nguyên Ngọc........................................................................... 264
Chương XXI: Hoàng Ngọc Hiến .................................................................. 267
Chương XXII: Dương Thu Hương ............................................................... 277
Chương XXIII: Lưu Công Nhân ................................................................... 283
Chương XXIV: Hữu Thỉnh ........................................................................... 288
Chương XXV: Nguyễn Huy Thiệp ............................................................... 291
Chương XXVI: Trần Đăng Khoa.................................................................. 295
Kết luận ............................................................................................................. 299




Mở đầu
( Tuổi “ tuyển hồi” )

2

Những ngày gần đây, tôi bỗng cảm thấy mình đã già thật rồi. Bẩy mươi
sáu tuổi, chả già thì còn trẻ với ai! Không, tôi muốn nói tâm lý người già kia.
Đúng thế, gần đây tôi tự thấy có tâm lý người già. Nghĩa là thích nhớ về quá
khứ, thích săn sóc đến những kỷ niệm. Có mấy biểu hiện thế này: đầu năm nay,
đột nhiên tôi muốn về quê để dự hội làng. Hội làng Thổ Khối quê tôi tổ chức
vào đầu xuân. Hội to lắm, có tế lễ, có rước xách linh đình. Làng tôi ở ngay ngoại
thành Hà Nội, qua cầu Chương Dương rẽ phải chỉ mấy cây số là tới. Tuy thế, có
bao giờ tôi nghĩ đến chuyện về làng xem hội đâu. Thế mà năm nay... Cũng năm
nay tôi còn có nhu cầu về thăm lại nơi mình sinh ra. ( làng Quần Phương Hạ,
nay thuộc xã Hải Phương, huyện Hải Hậu, tỉnh Nam Định). Ông bố tôi thời
Pháp thuộc từng làm lục sự ở Hải Hậu một thời gian. Khi gia đình chuyển đi nơi
khác, tôi mới lên chín tuổi. Tính đến nay, đúng 66 năm. 66 năm, bỗng có nhu
cầu trở lại! Ngoài ra tôi còn có hứng thú thu thập các tấm ảnh chụp ngày xưa và
ngồi cặm cụi cả buổi để phân loại, chọn lọc, sắp xếp theo chủ đề này khác.
Nhớ hồi tôi được giao làm Tuyển tập Nguyễn Tuân, cụ Nguyễn có nói nửa
đùa nửa thật với tôi : “ Thế là mình đã đến tuổi “ tuyển hồi ” ( tuổi làm tuyển tập
và viết hồi ký). Lúc ấy (1980), Nguyễn Tuân mới 70 tuổi. Tôi bây giờ đã 76.
Cũng sắp in Tuyển tập và đã có người xui viết hồi ký.

* *
*
Viết hồi ký để làm gì nhỉ? Viết hồi ký thì ích gì cho mình và cho người
khác? Hình như tỏ bầy hết sự thật của đời mình cũng là một khoái thú riêng của
con người ta. Khoái thú được giải toả. Có ai đó nói rằng, mọi khoái cảm trên đời
đều là sự trút ra khỏi bản thân mình (décharger) một cái gì đó. Với mình thì thế.
Nhưng còn với người? Người ta thích đọc hồi ký của những danh nhân, của
những nhà hoạt động chính trị tầm cỡ quốc gia, quốc tế hay của những nhà văn
hoá lớn... Biết được bí mật của cuộc đời danh nhân là biết được những thông tin
có ý nghĩa quốc gia đại sự, biết được kinh nghiệm của