TN & XH: Phương pháp dạy học cho người lớn

Học viên XMC và
Phương pháp dạy học người lớn
Nội dung
I. HV XMC là ai? có đặc điểm gì?
II. HVNL có thuận lợi, khó khăn gì trong học tập?
III. NL học tốt nhất khi nào?
IV. Nguyên tắc dạy học NL
V. PP hướng dẫn NL học
I. HV XMC là ai? có đặc điểm gì?
PN,
Dân tộc
Nghèo
Đông con
ít tham gia HĐ XH
ít giao tiếp
M?c c?m
T? ti
An ph?n
Đa dạng về độ tuổi, về vốn sống, về động cơ nhu cầu HT.Tuy nhiên chủ yếu là người lớn

Người lớn # TE ???
Độc lập
Lao động kiếm sống - chủ yếu
Hầu hết đã có gia đình và con cái
Tự chịu tr/nhiệm về bản thân & người khác


HTNL # HTTE ???
HTTE
Chủ yếu
Bắt buộc
Học là chủ yếu
Học cho tương lai
Học để có bằng cấp, học lên
Dễ tiếp thu cái mới
Dễ áp đặt (Thụ động)
.
HTNL
Thứ yếu
Tự nguyện
Vừa học, vừa làm
Học cho ngày hôm nay
Học thiết thực, vận dụng ngay)
Khó tiếp thu cái mới, bảo thủ, tự tôn, luôn đối chiếu, so sánh với kinh nghiệm, hiểu biết đã có
.
Y nghĩa và tính chất của HTNL
HT NL - thứ yếu
HT NL - tự nguyện.
HT NL có MĐ rõ ràng: thiết thực, vận dụng được ngay.
HTNL không thụ động. NL luôn so sánh đối chiếu những điều được học với k/nghiệm, hiểu biết đã có.
II. Người lớn
có thuận lợi, khó khăn gì trong HT?


Thuận lợi?
Có lòng tự trọng, tính tự lập cao
Tích cực, chủ động, tự giác
Y thức được mục đích, ND HT (Học để làm gì? Học cáI gì?)
Có vốn kinh nghiệm sống và sản xuất phong phú
Khó khăn?


Dễ tự ái
Tự ti, an phận
Bảo thủ
ít thời gian học
Mệt mỏi
Tư tưởng phân tán
Khả năng nhận thức của NL?
Tốc độ phản ứng chậm
Khả năng nghe, nhìn, vận động hạn chế (Mắt kém, tai nghễnh ngãng, chân tay cứng .)
Trí nhớ giảm sút, nhất là trí nhớ máy móc
Không quen tư duy trừu tượng, tư duy bằng kháI niệm
Thiên về tư duy trực quan-hành động-cụ thể
Một số lưu ý
khi hướng dẫn NL học

NL không tự ái
NL đỡ mặc cảm, tự ti
Khắc phục tính bảo thủ
NL đỡ mệt mỏi, tư tưởng đỡ phân tán
Khắc phục khó khăn do tuổi tác
Khắc phục khó khăn do tuổi tác?
Tăng cường ánh sáng
Chữ viết to, rõ ràng
Nói to, chậm, rõ ràng
Dùng từ, câu đơn giản
Trực quan - Cụ thể
Thực hành
Ôn, luyện tập thường xuyên
Thời gian, tốc độ chậm hơn
.
Tóm lại
NL có nhiều khó khăn hơn TE
- Khó khăn khách quan, có thật
- Khó khăn do người học tự tạo ra hoặc
- GV có những nhận định, đánh giá sai lầm về khả năng HT của NL
Tuy nhiên, thực tế và kết quả NC cho thấy NL hoàn toàn vẫn có khả năng học tốt, nếu:
- PPDH phù hợp với cách học, phù hợp với tốc độ nhận thức của NL
GV biết phát huy thế mạnh của NL
GV biết giúp NL khắc phục dần những khó khăn, hạn chế đến mức không còn là những trở ngại đáng kể
III. Người lớn

học tốt nhất khi nào?
NL học tốt nhất khi nào?
Bị xúc phạm?
Học thụ động?
Bị nhồi nhét, áp đặt?
Học vẹt, học chay?
Bị chê bai?
Không hiểu bài?
Qua người thực, việc thực?
Qua bạn bè?
NL học tốt nhất khi nào?
ND?
PPDH, HT?
Không khí HT?
GV?
Thời gian?
Địa điểm?
Qui mô lớp học?
.
NL học tốt nhất khi nào?
ND học thiết thực
PPDH hấp dẫn
Hình thức học: đa dạng, nhẹ nhàng, thoái mái
Thời gian học phù hợp
Địa điểm (gần, thuận tiện, kín đáo .)
GV gần gũi, thông cảm
Không có sự chỉ trích, phê phán, chê bai
KKHT: Vui vẻ, nhẹ nhàng, thoải mái
NL học tốt nhất khi nào?
Được tôn trọng
Được hoạt động
Được tham gia, trao đổi, chia sẻ k/nghiệm
Được khen, được động viên
Dễ hiểu, dễ tiếp thu
KK HT vui vẻ, nhẹ nhàng, thoải mái
NL học tốt nhất khi .
Được trực quan
Được thực hành
Được ôn, luyện tập thường xuyên
Được tự phát hiện v/đề, tự giải quyết v/đề, tự rút ra kết luận
- Trăm nghe không bằng mắt thấy. Trăm thấy .
- Tôi nghe tôi quên, Tôi nhìn tôi hiểu, Tôi làm tôi nhớ
20% những điều được nghe
40% những điều nghe và thấy
80% những điều họ được thực hành,
tự phát hiện, khám phá ra.
NL học tốt nhất khi
KT mới gắn với KT, h/biết đã có của NH
NH tự nhận thấy được cái chưa đúng, chưa đầy đủ, chưa chính xác trong nhận thức trước đây của mình

Tóm lại, NL sẽ học hiệu quả khi
được tôn trọng
được động viên, khen
được tham gia, hoạt động
được trao đổi, chia sẻ, học tập lẫn nhau
được trực quan
được làm/thực hành
được tự phát hiện, tự khám phá
tự thấy được cái sai, cái chưa đầy đủ, chính xác trong suy nghĩ và k/nghiệm trước đây của mình
Kiến thức mới gắn với KT cũ
Dễ hiểu, dễ tiếp thu
được củng cố thường xuyên
được học trong KKHT thoải mái, tin tưởng và tôn trọng lẫn nhau
IV. Nguyên tắc

hướng dẫn người lớn học
Nguyên tắc hướng dẫn NL học
Tôn trọng
Tham gia
Thiết thực
Phù hợp
Thực hành
Trực quan, cụ thể
Vui vẻ, nhẹ nhàng, thoải mái
Nguyên tắc hướng dẫn NL học
Tôn trọng
Thiết thực, Phù hợp
Hoạt động
Tham gia
Thực hành
Trực quan, cụ thể
Vui vẻ, nhẹ nhàng, thoải mái
V. Phương pháp hướng dẫn NL học
Dạy học cùng tham gia
Phù hợp và hiệu quả đối với NL
Thể hiện sự tôn trọng người học, tôn trọng kinh nghiệm và ý kiến của HvNL
Tạo đ/k cho HV NL được hoạt động, được tham gia, được trao đổi, được chia sẻ k/nghiệm, được học tập lẫn nhau
Giúp Hv NL thấy rõ hơn đúng, sai trong nhận thức k/nghiệm của mình khi họ nói ra được những điều mình đang nghĩ, đang làm và được nghe người khác trao đổi.
Tạo đ/k cho HV NL tự phát hiện v/đề, tự gq v/đề, tự tìm ra k/luận, tự khám phá KT
Giúp HV NL dề hiểu, dễ nhớ, và nhớ lâu hơn
Giúp HvNL tự tin hơn, phấn khởi hơn khi được tham gia
Tạo KK học tập, vui vẻ, nhẹ nhàng, thoải mái, không mệt mỏi, không buồn ngủ...
xu thế
* Thụ động Thamgia/Tích cực
áp đặt/nhồi nhét Tự khám phá
Độc thoại Đối thoại
TT người dạy TT người học
TT ND TT tổ chức HĐ
TT cá nhân TT nhóm, bạn bè
TT DAY TT học
Kiến thức KT + KN + TĐ+Hành vi
Yêu cầu PPDH đ/v GDTX đã được thể chế hoá trong Luật GD 2005
Khoản 4, Điều 45: PPGDTX phải
phát huy vai trò chủ động của NH,
khai thác kinh nghiệm của NH,
coi trọng việc bồi dưỡng năng lực tự học,
sử dụng PT hiện đại và CNTT để nâng cao chất lượng, hiệu quả dạy và học
Một số PPDH khuyến khích trong dạy học người lớn
PP thảo luận nhóm?





PP động não?
PP đóng vai?
PP nghiên cứu tình huống?
PP dùng phiếu thăm dò?
Không có PP nào vạn năng
Mỗi PP có ưu nhược điểm riêng, có tác dụng, hiệu quả khác nhau đ/v từng nhóm đối tượng, đ/v từng MTDH khác nhau.
- Thảo luận nhóm: Hiệu quả, nhưng tốn thời gian
- MT KN: Thảo luận nhóm; Tham quan; Thực hành
- MT hình thành thái độ: Đóng kịch, Toạ đàm,...
PP thuyết trình cũng có tác dụng nhất định, nếu biết trình bày, biết kết hợp với vấn đáp/thảo luận, với các PT trực quan.
Việc lựa chọn PPDH phù hợp, đúng lúc, đúng chỗ là nghệ thuật của từng GV
Vai trò của GV ở các lớp XMC cho NL
Tổ chức
Hướng dẫn/gợi ý
Động viên
Xu thế
GV HDV


PPDH PP hướng dẫn NL học
Phẩm chất, năng lực cần thiết
của GV XMC cho NL
Nhiệt tình
Biết thông cảm, đồng cảm
Có tác phong quần chúng
Am hiểu phong tục tập quán địa phương
Có hiểu biết rộng
Có kinh nghiệm thực tế
Biết Kiên trì
Biết lắng nghe
Biết động viên
Biết trình bày ngắn gọn, dễ hiểu
Biết đặt câu hỏi dẫn dắt, gợi ý
Biết tổ chức trò chơi
.
10 điều cần ghi nhớ
Tôn trọng HV
Không áp đặt
Khuyến khích mọi người tham gia
Tăng khen, giảm chê
Nói ít, hỏi nhiều
Kiên trì (không nôn nóng, không trả lời hộ, không làm hộ, không sửa hộ ngay .)
Hãy lắng nghe
Chú ý trực quan
Tăng thực hành, vận dụng, luyện tập
Vui vẻ, nhẹ nhàng, thoải mái
Chúc thành công !