Tieu lan

Lịch sử Âm nhạc

Đề bài:
Câu 1: Tìm hiểu về thể loại Sonate.
Câu 2: Thế nào là thể loại giao hưởng.
Bài làm
Câu 1: Thể loại Sonate
Sonate là thể loại có cấu trúc liên khúc Sonate do một nhạc cụ độc tấu ( piano, violon …) hoặc do một nhóm nhạc cụ hợp tấu. Nếu ba nhạc cụ hợp tấu gọi là tam tấu ( trio) bốn nhạc cụ hợp tấu là tứ tấu ( quatuor)…
Sonate xuất hiện vào đầu thế kỉ XVII trong sự nghiệp sáng tác của các nhạc sĩ người Ý: Corenli, Vitali, Tactani, Vivaldi, Đ. Xcalati… Sau đó là các nhạc sĩ người Đức như Bac, Henden…. Khi đó, sonate là các khúc khí nhạc nhỏ, tổ khúc nhạc múa gồm các chương tương phản nhau về nhịp độ và được gọi là “ Sonate tiền cổ điển”.
Sonate cổ điển đầu tiên xuất hiện trong sự nghiệp của nhạc sĩ Philip Emanuel Bac.
Các nhạc sĩ cổ điển Viên là người đã hoàn thiện cho thể loại này với một khối lượng tác phẩm lớn: 52 bản của Haydn, 17 bản của Mozart, 32 Sonate cho piano, 10 Sonate cho violon, 5 bản cho Cello vầ piano của Betthoven…
- Sonate của Haydn và Mozart thường có các chương sau:
+ Chương I. Thường viết ở hình thức Sonate allegro, thể hiện sự tương phản giữa các hình tượng âm nhạc.
+ Chương II. Là chương chậm diễn tả nội tâm, trữ tình hoặc triết lí, suy tư hoặc bi thương. Hình thức chương này có thể là 3 đoạn phức hoặc biến tấu.
+ Chương III. Thường có nhịp độ nhanh, là bức tranh sinh động, phong tục xây dựng trên cơ sở tiết tấu dân gian hoặc các chủ đề ca khúc dân gian đặc sắc. Hình thức của chương này có thể là Sonate, rondo hoặc rondo Sonate…
- Giữa III chương có mối quan hệ mật thiết về hòa thanh, nhịp điệu, giai điệu… chứ không chỉ là sự sắp xếp về nhịp độ như Sonate tiền cổ điển. Như No. 11 Adur của Mozart chương I có yếu tố của chương II, chương II phát triển yếu tố của chương I.
- Không còn là các khúc nhạc múa hay khúc khí nhạc, Sonate đã có nội dung hình tượng hết sức phong phú. Có khi là chủ đề “ anh hùng – chiến thắng” như No. 8 của Betthoven, khi trữ tình sâu sắc như No. 14 “ Ánh trăng” của Betthoven, khi thì màu sắc thiên nhiên trong sáng.
- Trong Sonate cua Betthoven cấu trúc rất phong phú, không giới hạn ở III chương, mà có thể là II chương hoặc IX, X chương để có thể thể hiện được hết các ý đồ, hình tượng âm nhạc
- Sonate thời kì này có chứa nhiều yếu tố là tiền đề cho chủ nghĩa lãng mạn như: Có tiêu đề ở từng chương No. 26 của Betthoven, chỉ có 2 chương No. 24, No. 32 của Betthoven, chương I không phải là chương sonate allegro như No. 11 Adur của Mozart, hoặc chương chậm trữ tình, ngẫu hứng như No. 14 “ Ánh trăng” của Betthoven.
Theo các nhà nghiên cứu, lý luận âm nhạc, sonate “ vừa là một hình thức âm nhạc ( musical form), vừa là một thể loại ( style)”. Một tác phẩm âm nhạc có thể mang cấu trúc của sonate, khi đó, người ta gọi tác phẩm đó mang “ hình thức sonate”. Bên cạnh đó, sonate còn là một tác phẩm âm nhạc, tương tự như oratodio, opera, concerto, v.v… khi đó người ta có “ thể loại sonate” hay “ liên khúc sonate”.

Cấu trúc của hình thức sonate:
Đây là cấu trúc bên trong của một chương trong bản sonate, concerto hay song tấu, tam tấu, v.v… Hình thức sonate trình bày, phát triển và tái hiện những chủ đề tương phản. Sự tương phản ở đây không phải chỉ về hình thức mà cả về nội dung. Hình thức sonate có khả năng diễn tả và phản ánh một cách sâu sắc nhất những suy tư và đời sống tình cảm của con người, cũng như những tư tưởng triết lí phức tạp. Trải qua các giai đoạn phát triển của lịch sử âm nhạc, hình thức sonate không ngừng được phát triển và hoàn thiện, đạt được nhiều thành tựu đáng kể, nhất là trong lĩnh vực giao hưởng và thính phòng.
Bố cục của hình thức sonate:
Hình thức sonate cổ điển gồm có ba phần chính: trình bày (exposition), phát triển ( development), và tái hiện ( recapitulation). Ngoài ra còn có phần mở đầu ( introduction) như trong một số sáng tác của Mozart, Haydn, Betthoven, v.v… Đến Betthoven, hình thức sonate có thêm phần coda.
Ví dụ: Chương I, bản sonate số 23 cho piano, giao hưởng số 3, giao hưởng số 5,…
Sơ đồ tổng quát của hình thức