Sáng kiến kinh nghiệm hay

Tạo môi trường cho trẻ làm quen văn học - chữ viết thông qua phòng thư viện đồ chơi – góc sách
Ở TRƯỜNG MẦM NON


Thư viện đồ chơi trường mầm non được hình thành từ năm 2000. Ngoài những giờ học, hoạt động trên lớp, trẻ được luân phiên đến thư viện chơi, tập… bởi nơi đây vó nhiều loại sách, đồ dùng, đồ chơi phong phú, đa dạng. Thư viện đồ chơi có nhiều góc chơi giúp trẻ học bằng chơi, chơi mà học rất có kết quả. Trong những năm qua, nhà trường đầu tư ở góc sách trong thư viện đồ chơi nhiều loại sách từ nhà trẻ đến lớp mẫu giáo theo chủ đề, chủ điểm phục vụ nội dung chương trình giáo dục của ngành mầm non.

Từ năm thứ nhất thực hiện chuyên đề “Làm quen văn học - chữ viết”, nhà trường đã có suy nghĩ cần phải phát huy, khai thác hiệu quả phòng thư viện đồ chơi, nhằm tạo điều kiện để trẻ được thực nghiệm. Đây là môi trường phong phú giúp trẻ làm quen với việc “đọc sách” từ tuổi mầm non. Bước đầu hình thành cho trẻ có một số kỹ năng “đọc viết” chuẩn bị điều kiện để trẻ vào học phổ thông.

Đến nay nhà trường đã có các loại sách: Những bộ tranh nhà trẻ, truyện tranh chữ to, thơ chữ to, tạp chí, hoạ báo đều có hình ảnh minh hoạ. Về truyện thì có truyện cổ tích kể theo tranh, truyện dân gian Việt Nam, truyện kể sáng tạo. Những bài thơ, ca dao, đồng dao cùng các nguồn tài liệu được chọn lựa phù hợp với khả năng nhận thức của trẻ và các nội dung sách có liên quan đặc thù văn hoá địa phương. Sách là một phần trong đồ dùng đồ chơi cho trẻ: sách giúp trẻ làm quen môi trường chung quanh, làm quen với tạo hình, với toán, với chữ viết…

Ngoài ra, còn có sách cho giáo viên tham khảo những nội dung văn hoá dân tộc Việt Nam , chăm sóc sức khoẻ, sách truyện tranh của nước ngoài… đối với trẻ đồ chơi cũng là một loại sách đặc biệt sinh động. Trẻ không những xem tranh, ngắm nhìn tranh trong sách mà trẻ còn hoạt động với đồ vật, đồ chơi, và tự kể theo ngôn ngữ của trẻ. Giáo viên giúp trẻ sửa những từ trẻ dùng không đúng và giúp trẻ phát triển từ mới. Trẻ có thể tự làm sách truyện từ tranh ảnh do trẻ tự vẽ hoặc sưu tầm để rèn luyện khéo tay. Trẻ chơi ghép tranh có từ dưới tranh, trẻ chỉ các “chữ cái” hoặc “từ” trẻ đã làm quen. Trẻ kể chuyện theo tranh về các loại thực phẩm, món ăn cách chế biến. Bộ tranh lô tô giúp trẻ kể chuyện những vật nuôi trong gia đình, con vật sống trong rừng… trên cùng một bức tranh, nhiều trẻ kể theo nhiều cách khác nhau. Ngoài ra với đồ chơi nước, trẻ tưởng tượng thuyền, đò trôi trên sông, đồ chơi cát trẻ nghĩ ra cách chơi đắp núi, xây cầu vừa chơi vừa đọc thơ, ca dao, đồng dao…

Trong thư viện đồ chơi có bàn xoay, có tranh rời trẻ tự sắp thành câu chuyện, có sân khấu rối với đủ loại rối… để trẻ diễn tập, tạo nhiều hứng thú. Trẻ giới thiệu nhân vật trong truyện và thơ, trẻ có thể thể hiện các nhân vật trong vai Thánh Gióng, Tấm Cám, Cấy khế… làm tái hiện tâm trạng, hành động, ngôn ngữ của các nhân vật trong câu chuyện, trẻ cũng tự chơi với nhân vật rối và còn dùng rối để kể, nói chuyện một cách tự nhiên.

Đồ chơi vốn có nhiều chủng loại trong đó đồ chơi bằng điện tử mang tính giáo dục hiện đại. Loại đồ chơi này vừa hình ảnh vừa có âm thanh, trẻ phân biệt tiếng kêu của nhân vật, phân biệt các phương tiện giao thông. Trẻ chơi chuyển động các hình ảnh trên màn hình thật say sưa hấp dẫn. Trẻ hiểu tiếng tượng thanh như “suối chảy róc rách”, “chim hót líu lo” tiếng tượng hình “mây trôi lững lờ”, em bé được “nâng niu”.

Giáo viên hướng dẫn giúp trẻ phát âm chuẩn, trẻ thuộc nhiều thơ, biết nhiều truyện, nắm vốn từ phong phú phân biệt từ láy như “lung linh, lấp lánh…” hiểu từ chính xác hơn như “run cầm cập, kêu ầm ĩ”… bước đầu cảm nhận từ văn học “đẹp như trăng rằm, đẹp như tơ nhuộm”… trẻ nói trôi chảy khi diễn đạt ý muốn và cảm xúc tình cảm của mình; và có thể sử dùng các từ này vào đời sống của trẻ.

Ở phòng thư viện đồ chơi còn trang bị phương tiện nghe, nhìn đầy đủ với băng tiếng, băng hình như Tích Chu, Cô bé quàng khăn đỏ… trẻ nghe mãi, thích xem phim, hiểu rõ nội dung câu chuyện, kể lại cho ông bà cha mẹ