Giao an phu dao

Soạn: 02 - 12- 2011
Giảng: 05 - 12- 2011
Ôn tập Tiếng Việt
từ nhiều nghĩa ,hiện tượng chuyển nghĩa của từ, chữa lỗi dùng từ

I. Mục tiêu cần đạt:
- Củng cố kiến thức về từ nhiều nghĩa và hiện tượng chuyển nghĩa của từ; chữa lỗi dùng từ.
- Rèn luyện kĩ năng nhận biết , sử dụng phù hợp.

II. Tiến trình :
A.Kiến thức trọng tâm:
1. Từ nhiều nghĩa
1.1 Khái niệm từ nhiều nghĩa:
Từ có thể có một nghĩa hay nhiều nghĩa.
1.2.Hiện tượng chuyển nghĩa của từ
Chuyển nghĩa là hiện tượng thay đổi nghĩa của từ, tạo ra những từ nhiều nghĩa.
Trong từ nhiều nghĩa có:
+ Nghĩa gốc là nghĩa xuất hiện từ đầu, làm cơ sở để hình thành các nghĩa khác.
+ Nghĩa chuyển là nghĩa được hình thành trên cơ sở của nghĩa gốc.
Thông thường, trong câu, từ chỉ có một nghĩa nhất định. Tuy nhiên trong một số trường hợp, từ có thể được hiểu đồng thời theo cả nghĩa gốc lẫn nghĩa chuyển.
2.Lỗi dùng từ
2.1. Lỗi lặp từ
Lặp từ là việc dùng từ trùng lặp, gây cảm giác nặng nề, nhàm chán.
Lặp từ là biểu hiện của vốn từ nghèo nàn, dùng từ thiếu cân nhắc trong khi nói, viết.
Cách chữa: bỏ các từ lặp những câu vẫn phải rõ nghĩa, diễn đạt trong sáng.
2.2.Lỗi lẫn lộn các từ gần âm
Không nhớ chính xác hình thức ngữ âm của từ.
Cách chữa: Thay các từ viết sai bằng từ được viết đúng.
II. Bài tập:
* Câu 1. Em hãy giải thích nghĩa của hai từ “ cuốc” trong câu “ Tôi
mượn bác cái cuốc để cuốc đất trồng rau”.
* Câu 2. Em hãy giải thích nghĩa của từ “ cân” trong các câu sau:
Tôi có một cân thóc giống.
Bác cân hộ cháu bao gạo này.
Lực lượng hai bên cân nhau.
* Câu 3. Chọn đáp án đúng ( khoanh tròn chữ cái ở đầu đáp án )
3.1.Từ nhiều nghĩa là:
Từ có nhiều nét nghĩa khác nhau
Từ có từ hai nét nghĩa trở nên
Từ có thể có một hay nhiều nghĩa
Từ chỉ có một nét nghĩa
3.2.Trong các từ sau có bao nhiêu từ một nghĩa: Xe đạp, mũi, hoa nhài, chân, toán học, già, cà pháo, đi ?
A. Ba B. Bốn
C. Năm D. Sáu
3.3.Từ “ cành cụt” có nghĩa là cành:
Thiếu một đoạn ở một đầu làm cho trở thành không chọn vẹn về chiều dài
Thiếu một nhánh làm cho cành đó nhỏ đi
Thiếu một phần quan trọng không còn nguyên vẹn
Thiếu một nhánh làm cho cây không phát triển được
* Câu 4: Từ “ mùa xuân” trong câu thơ sau có nghĩa gì ?
Mùa xuân là tết trồng cây
Làm cho đất nước càng ngày càng xuân
Mùa của cây cối ra hoa kết trái
Năm, dùng đẻ tính thời gian con người thấy trôi qua hay tuổi con người
Mùa của tuổi trẻ, coi là tươi đệp, tràn đầy sự sống
Mùa chuyển tiếp từ mùa đông sang hạ , thời tiết ấm dần lên,thường được coi là mở đầu năm
* Câu 5. Hãy giải thích nghĩa của từ “đi” trong các câu sau:
Mẹ đi làm về rồi.
Chân đi dép nhựa.
* Câu6. Chọn đá