Chương IV. §6. Hệ thức Vi-ét và ứng dụng

KIỂM TRA BÀI CŨ
Phương trình bậc hai ax2 +bx + c = 0 (a?0) có nghiệm khi nào?
Pt ax2 +bx + c = 0 (a?0) có nghiệm khi ? ? 0
Nếu ? > 0 nghiệm tổng quát của pt là:
Nếu ? = 0 nghiệm tổng quát của pt là:
+
=
.
=
=
CÓ THỂ EM CHƯA BIẾT
Phrăng-xoa Vi-ét(F.vie`te)sinh năm 1540 tại Pháp. Ông là một nhà toán học nổi tiếng. Chính ông là người đầu tiên dùng chữ để kí hiệu các ẩn và cả các hệ số của phương trình, đồng thời dùng chúng trong việc biến đổi và giải phương trình. Nhờ cách dùng chữ để kí hệu mà đại số phát triển mạnh mẽ.
Ông đã phát hiện mối liên hệ giữa các nghiệm và các hệ số của phương trình. Ông còn nổi tiếng trong việc giải mật mã. Trong cuộc chiến tranh giữa Pháp và Tây Ban Nha hồi cuối thế kỷ XVI, vua Hen-ri IV đã mời ông giải những bản mật mã lấy được từ quân của Tây Ban Nha. Nhờ đó mà quân Pháp đã phá được nhiều âm mưu của đối phương. Vua Tây Ban Nha Phi-lip II đã tuyên án thiêu sống ông trên giàn lửa . Tuy nhiên họ không bắt được ông.
Ngoài việc làm toán, Vi-et còn là một luật sư và một chính trị gia nổi tiếng. Ông mất năm 1603.
Thứ hai ngày 5 tháng 2 năm 2007
1. Hệ thức Vi-et
Định lý Vi-et:
Nếu x1; x2 là hai nghiệm của phương trình ax2 +bx + c = 0 (a?0) thì:



Áp dụng: Biết rằng các phương trình sau có nghiệm, không giải pt hãy tính tổng và tích các nghiệm của chúng.
a/ 2x2 - 9x + 2 = 0
b/ -3x2 + 6x -1 = 0
�6
?2
?3
Cho phương trình 2x2 -5x + 3 = 0
Cho phương trình 3x2 +7x + 4 = 0
a. Xác định a, b, c rồi tính a+b+c
a. Xác định a, b, c rồi tính a-b+c
b. Chứng tỏ rằng x1 =1 là một nghiệm của phương trình.
b. Chứng tỏ rằng x1 =-1 là một nghiệm của phương trình.
c. Dùng định lý Vi-ét để tìm x2
c. Dùng định lý Vi-ét để tìm x2
a/ a = 2 ; b = -5 ; c =3
a+b+c = 2 + (-5)+3 = 0
b/ Thay x1 =1 vào pt ta du?c:
2.12 - 5.1 + 3 =2 - 5 + 3 = 0
Nên x1 =1 là 1 nghiệm của pt.
c/ Theo hệ thức Vi-ét ta có:
Mà x1 =1? x2 =
a/ a = 3 ; b = 7 ; c =4
a-b+c = 3-7+4 = 0
b/ Thay x1 =-1 vào pt ta du?c:
3.(-1)2 +7(-1) + 4 =3 - 7 + 4 = 0
Nên x1 =-1 là 1 nghiệm của pt.
c/ Theo hệ thức Vi-ét ta có:
Mà x1 =-1? x2 =
Nếu phương trình ax2 + bx + c = 0 (a?0) có a + b + c = 0 thì pt có một nghiệm là x1 = 1, còn nghiệm
kia là x2 =
Nếu phương trình ax2 + bx + c = 0 (a?0) có a - b + c = 0 thì pt có một nghiệm là x1 = - 1, còn nghiệm
kia là x2 =
Bài tập : Cho hai pt, trong khẳng định sau, khẳng định nào phù hợp với pt (1), khẳng định nào phù hợp với pt (2).
a/ a + b + c = 0
b/ a - b + c = 0
f/ x1 = 1 là một nghiệm của pt
d/ Pt có một nghiệm là x1 = -1
3x2 + 5x + 2 = 0 (2)
a =
Nếu phương trình ax2 + bx + c = 0 (a?0) có a + b + c = 0 thì pt có một nghiệm là x1 = 1, còn nghiệm
kia là x2 =
Nếu phương trình ax2 + bx + c = 0 (a?0) có a - b + c = 0 thì pt có một nghiệm là x1 = - 1, còn nghiệm
kia là x2 =
e/ Pt có một nghiệm là x1 = 1
c/ x1 = 1 là một nghiệm của pt
Thứ hai ngày 5 tháng 2 năm 2007
b =
c =
3
-5
2
3
5
2
3x2 -5x + 2 = 0 (1)
c =
b =
a =
Bài tập:
Tính nhẩm nghiệm của các phương trình sau:
a/ -5x2 +3x + 2 = 0
b/ x2 - 49 x - 50 = 0
c/ 7x2 + 500 x - 507 = 0
d/ 4321x2 + 21x - 4300 = 0
a = -5 ; b = 3 ; c = 2
a = 1 ; b = - 49 ; c = -50
a = 4321 ; b = 21 ; c = -4300
a = 7 ; b = 500 ; c = - 507
Ta có: a + b + c = 0
Ta có: a - b + c = 0
Ta có: a - b + c = 1-(-49) + (-50) =0
Ta có: a + b + c = -5+3+2=0
Nên x1 = 1 ;
Nên x1 = -1 ;
x2 = =
x2 = = 50
Nên x1 = 1 ;
x2 = =
Nên x1 = -1 ;
x2 = =
Thứ hai ngày 5 tháng 2 năm 2007
1. Hệ thức Vi-et
2. Tìm hai số biết tổng và tích của chúng
Nếu x1; x2 là hai nghiệm của phương trình ax2 +bx + c = 0 (a?0) thì:



Bài toán: Tìm hai số biết tổng của chúng bằng S và tích của chúng bằng P.
Giải ;
Gọi số thứ nhất là x thì số thứ hai là S - x.
Tích của hai số bằng P ta có pt:
Hay x2 - Sx + P =0 (1)
Nếu a + b + c = 0 thì x1 =1 ; x2 =
Nếu a - b + c = 0 thì x1 =-1 ; x2 = -
Phương trình bậc hai ax2 + bx + c = 0 ( a?0 )
Nếu ? = S2 - 4P ? 0 thì (1) có nghiệm.
Các nghiệm này chính là hai số cần tìm.
Nếu hai số có tổng bằng S và tích bằng P thì hai số đó là nghiệm của phương trình x2 - Sx + P =0 .
Điều kiện để có hai số đó là S2 - 4P ? 0
x . (S - x) =P
VD1: Tìm hai số biết tổng của chúng bằng 32 và tích của chúng bằng 231.
Hai số cần tìm là nghiệm của pt : x2 - 32x + 231 = 0
Ta có:
?` =
162 - 231 = 256 - 231 = 25
Vậy hai số cần tìm là 11 và 21
?5
Tìm hai số biết tổng của chúng bằng 1 và tích bằng 5
Hai số cần tìm là nghiệm của pt : x2 - x + 5 = 0
Ta có:
? =
12 - 4. 1. 5
= 1 - 20 = -19 < 0
Vậy không có hai số nào có tổng bằng 1 và tích bằng 5.
VD2
Tính nhẩm nghiệm của pt x2 -5x + 6 =0
Ta có:
? =
52 - 4. 1. 6
Phương trình vô nghiệm
= 25 - 24 = 1 > 0
Vì 2 + 3 = 5
Và 2.3 = 6
Nên