Chương II. §4. Đường thẳng song song và đường thẳng cắt nhau

Năm học 2008 - 2009
GV: NGY?N MINH H?NG
TRU?NG THCS T�N TH?NH
Kiểm tra bàI cũ
Câu hỏi : Vẽ trên cùng một mặt phẳng toạ độ, đồ thị các hàm số sau :
1/ y = 2x
2/ y = 2x + 3
Bài làm
o
x
y
y= 2x + 3
y= 2x
-1
2
3
-1,5
-2
-1
2
1
Vẽ đồ thị hàm số y = 2x
Cho x = 1 . Suy ra y = 2.1= 2
* Vậy đồ thị hàm số y = 2x đi qua điểm A( 1; 2) và điểm O ( 0 ; 0)

2. Vẽ đồ thị hàm số y = 2x + 3
Cho x = 0. Suy ra y = 3
Cho y = 0. Suy ra x = - 1,5
* Vậy đồ thị hàm số y = 2x + 3 đi qua điểm B( 0; 3) và điểm C (-1,5 ; 0)

1
A
B
C
Khi nào thì hai đường thẳng y = ax + b ( a ≠ 0)
và y = a’x + b’ ( a’ ≠ 0)
* Song song với nhau ?
* Trùng nhau ?
* Cắt nhau ?
Tiết 25 :ĐƯỜNG THẲNG SONG SONG VÀ ĐƯỜNG THẲNG CẮT NHAU
1. Đường thẳng song song
a/ Vẽ đồ thị của các hàm số sau trên cùng một mặt phẳng toạ độ :
y = 2x + 3
y = 2x – 2
b/ Giải thích vì sao hai đường thẳng y= 2x +3 và y = 2x –2 song song với nhau ?
o
y
y= 2x + 3
y= 2x
-1
2
3
-1,5
-2
-1
2
1
1
-2
y= 2 x - 2
? 1
2
2
x
3
-2
3
Nhận xét : Hai đường thẳng y = ax + b ( a ≠ 0) và y = a’x + b’ ( a’ ≠ 0 )
* Song song với nhau khi và chỉ khi a = a’ , b ≠ b’
Tiết 25 :ĐƯỜNG THẲNG SONG SONG VÀ ĐƯỜNG THẲNG CẮT NHAU
Bài tập : Hãy chỉ ra các cặp đường thẳng song song trong các đường thẳng sau :
(d1) : y = - x + 5 (d2) : y = - x + 3

(d3) : y = - x – 1 (d4) : y = - x + 5

(d5) : y = - x – 1,5

Tiết 25 :ĐƯỜNG THẲNG SONG SONG VÀ ĐƯỜNG THẲNG CẮT NHAU
Trả lời : Các cặp đường thẳng song song là :
* (d1) và (d3)
* (d3) và (d4)
* ( d2) và (d5)
Bài tập : Hãy chỉ ra các cặp đường thẳng song song song trong các đường thẳng sau .
(d1) : y = - x + 5 (d2) : y = - x + 3

(d3) : y = - x – 1 (d4) : y = - x + 5

(d5) : y = - x – 1,5

(d1) : y = - x + 5 (d2) : y = - x + 3

(d3) : y = - x – 1 (d4) : y = - x + 5

(d5) : y = - x – 1,5

Tiết 25 :ĐƯỜNG THẲNG SONG SONG VÀ ĐƯỜNG THẲNG CẮT NHAU

Hai đường thẳng y = ax + b ( a ≠ 0) và y = a’x + b’ ( a’ ≠ 0 )
* Song song với nhau khi và chỉ khi a = a’ , b ≠ b’
* Trùng nhau khi và chỉ khi a = a’ , b = b’
Tiết 25 :ĐƯỜNG THẲNG SONG SONG VÀ ĐƯỜNG THẲNG CẮT NHAU
Kết luận :
2. DU?NG TH?NG C?T NHAU
Tìm các cặp đường thẳng cắt nhau
trong các đường thẳng sau :
(d1). y = 0,5 x + 2
(d2). y = 0,5 x – 1
(d3). y = 1,5 x + 2

* Các cặp đường thẳng cắt nhau là :
(d1) và (d3)
(d2) và (d3)
o
y
-2
4
6
-4
-2
4
2
2
-1
(d3)
(d1)
(d2)
Tiết 25 :ĐƯỜNG THẲNG SONG SONG VÀ ĐƯỜNG THẲNG CẮT NHAU
Kết luận :
Hai đường thẳng y = ax + b ( a≠ 0) và y = a’ x + b’ ( a’ ≠ 0 )
* Cắt nhau khi và chỉ khi a≠ a’

Tiết 25 :ĐƯỜNG THẲNG SONG SONG VÀ ĐƯỜNG THẲNG CẮT NHAU
Tìm các cặp đường thẳng cắt nhau
trong các đường thẳng sau :
(d1). y = 0,5 x + 2
(d2). y = 0,5 x – 1
(d3). y = 1,5 x + 2

* Các cặp đường thẳng cắt nhau là :
(d1) và (d3)
(d2) và (d3)
o
y
-2
4
6
-4
-2
4
2
2
-1
(d3)
(d1)
(d2)
Tiết 25 :ĐƯỜNG THẲNG SONG SONG VÀ ĐƯỜNG THẲNG CẮT NHAU
x
 . Chú ý : Khi a≠ a’ và b = b’ thì hai đường thẳng có cùng tung độ gốc , do đó chúng cắt nhau tại một điểm trên trục tung có tung độ là b
Tiết 25 :ĐƯỜNG THẲNG SONG SONG VÀ ĐƯỜNG THẲNG CẮT NHAU
o
x
y
3
(d1)
(d2)
Cho hình vẽ sau :
Tiết 25 :ĐƯỜNG THẲNG SONG SONG VÀ ĐƯỜNG THẲNG CẮT NHAU
Khi nào thì hai đường thẳng y = ax + b ( a ≠ 0)
và y = a’x + b’ ( a’ ≠ 0)
* Song song với nhau ?
* Trùng nhau ?
* Cắt nhau ?
Song song với nhau
khi và chỉ khi a = a’ , b ≠ b’
Trùng nhau
khi và chỉ khi a = a’ , b = b’
Cắt nhau
khi và chỉ khi a ≠ a’
Tiết 25 :ĐƯỜNG THẲNG SONG SONG VÀ ĐƯỜNG THẲNG CẮT NHAU
* Bài toán : Cho hai hàm số số bậc nhất y = 2mx + 3 (d) và y= ( m+1 )x + 2 (d’)
Tìm giá trị của m để đồ thị của hai hàm số đã cho là :
a/ Hai đường thẳng cắt nhau
b/ Hai đường thẳng song song với nhau
Tiết 25 :ĐƯỜNG THẲNG SONG SONG VÀ ĐƯỜNG THẲNG CẮT NHAU

Hàm số y =2mx+3 có các hệ số a=2m và b=3
Hàm số y=(m+1)x+2 có các hệ số a’=m +1 và b’=2
Các hàm số đã cho là hàm số bậc nhất ,do đó
2m ≠0 và m+1 ≠ 0 hay m ≠ 0 và m ≠ -1 (1)
Giải
3/ BÀI TẬP ÁP DỤNG
Hàm số y =2mx+3 có các hệ số a=2m và b=3
Hàm số y=(m+1)x+2 có các hệ số a’=m +1 và b’=2
Các hàm số đã cho là hàm số bậc nhất ,do đó
2m ≠0 và m+1 ≠ 0 hay m ≠ 0 và m ≠ -1 (1)
a/ (d ) cắt (d’) 2m ≠ m+1  m ≠ 1
Kết hợp với điều kiện (1) ta có : m ≠0 , m ≠ -1 và m ≠ 1
b/ (d) song song (d’)  2m = m+1 và 3 ≠ 2  m=1
Kết hợp với điều kiện (1) , ta thấy m=1 là giá trị cần tìm


Giải
? Với m ≠ 0 và m ≠ -1 , đồ thị hai hàm số sau :
y=2mx +3 và y= (m +1)x +2+m
trùng nhau khi nào ?
Giải
Hai đường thẳng trên trùng nhau khi và chỉ khi

m =1
Kết hợp với điều kiện m ≠ 0 và m ≠ -1 , ta thấy m=1 là giá trị cần tìm
Tiết 25 :ĐƯỜNG THẲNG SONG SONG VÀ ĐƯỜNG THẲNG CẮT NHAU
2m = m + 1 và 3 = 2 + m
a = ?
A. a ? 2
C. a = 2
Chọn phương án trả lời đúng ?
B. a ? - 2
Đ
D. a = -2
D. a = -2
chúc mừng bạn
Dồ th? h�m s? y= ax + 3 song song v?i du?ng th?ng y = -2x khi h? s? a b?ng;
Bài tập 20 ( SGK)
Hãy chỉ ra ba cặp đường thẳng cắt nhau và các cặp đường thẳng song song với nhau trong số các đường thẳng sau :
a/ y = 1,5 x + 2 b/ y = x + 2 c/ y = 0,5 x - 3
d/ y = x – 3 e/ y = 1,5 x – 1 g/ y = 0,5 x + 3
Tiết 25 :ĐƯỜNG THẲNG SONG SONG VÀ ĐƯỜNG THẲNG CẮT NHAU
Hướng dẫn về nhà
Nắm chắc điều kiện về các hệ số để hai đường thẳng song song ,trïng nhau , cắt nhau .
Bài tập : 21 , 23 , 24 , 25 ( SGK) và 18 , 19 ( SBT )