Bài 9. Hiện tượng ngày, đêm dài ngắn theo mùa

Chào mừng quý thầy cô về dự giờ tiết học hôm nay!
KIỂM TRA BÀI CŨ :
Câu hỏi: Vì sao Trái Đất chuyển động quanh Mặt Trời sinh ra các mùa?
- Khi chuyển động quanh Mặt Trời hai nửa cầu luôn phiên nhau ngả gần và chếch xa Mặt Trời sinh ra các mùa.
TIẾT 8

BÀI 9 : HIỆN TƯỢNG NGÀY, ĐÊM DÀI NGẮN THEO MÙA
Tiết 9 - Bài 9: HIỆN TƯỢNG NGÀY, ĐÊM DÀI NGẮN THEO MÙA
1. Hiện tượng ngày, đêm dài ngắn ở các vĩ độ khác nhau trên Trái Đất
S
T
N
N
B
Tia sáng Mặt Trời
B
S
T
23027
Ngày 22/ 6
Ngày 22/12

Hình 24: Vị trí của Trái Đất trên quỹ đạo quanh Mặt Trời vào các
ngày hạ chí và đông chí
00
00

? Đường biểu hiện trục tưởng tượng của Trái Đất và đường phân chia sáng tối có trùng nhau không? Vì sao?
Đường biểu hiện trục Trái Đất và đường phân chia sáng tối không trùng nhau vì trục Trái Đất nghiêng
S
T
N
N
B
Tia sáng mặt trời
B
00
S
T
Ng�y 22/ 6
Ng�y 22/12
Ngày dài
Đêm ngắn
Ngày ngắn
Đêm dài
Đêm dài
Ngày ngắn
Đêm ngắn
Ngày dài
00

Hình 24: Vị trí của Trái Đất trên quỹ đạo quanh Mặt Trười và các
ngày hạ chí và đông chí
Ngày 22/6, Nửa cầu nào ngã
về phía Mặt Trời nhiều nhất?
Ngày 22/6, Nửa cầu Bắc ngã
về phía Mặt Trời nhiều nhất
Ngày 22/12, Nửa cầu nào ngã
về phía Mặt Trời nhiều nhất?
Ngày 22/12, Nửa cầu Nam ngã
về phía Mặt Trời nhiều nhất
Tiết 9 - Bài 9: HIỆN TƯỢNG NGÀY, ĐÊM DÀI NGẮN THEO MÙA
1. Hiện tượng ngày, đêm dài ngắn ở các vĩ độ khác nhau trên Trái Đất
- Do đường phân chia sáng tối không trùng với trục Trái Đất nên có hiện tượng ngày đêm dài ngắn khác nhau theo vĩ độ.
S
T
N
N
B
Tia sáng Mặt Trời
B
00
S
T
Ng�y 22/ 6
Ng�y 22/12
00

Hình 24: Vị trí của Trái Đất trên quỹ đạo quanh Mặt Trười và các
ngày hạ chí và đông chí
23027’B
23027’N
23027’B
23027’N
Chí tuyến nam
Chí tuyến bắc
Chí tuyến bắc
Chí tuyến nam
Vào ngày 22/6 và ngày 22/12 Mặt Trời chiếu vuông góc với
mặt đất ở vĩ tuyến bao nhiêu độ? Vĩ tuyến đó là đường gì?
Đường vĩ tuyến 23027’ trên cả hai nửa cầu Bắc và Nam giới hạn cuối cùng ánh sáng Mặt Trời tạo 1 gốc vuông xuống 2 nửa cầu.
Tiết 9 - Bài 9: HIỆN TƯỢNG NGÀY, ĐÊM DÀI NGẮN THEO MÙA
1. Hiện tượng ngày, đêm dài ngắn ở các vĩ độ khác nhau trên Trái Đất
- Do đường phân chia sáng tối không trùng với trục Trái Đất nên có hiện tượng ngày đêm dài ngắn khác nhau theo vĩ độ.
Vĩ tuyến 23º27’ B gọi là chí tuyến Bắc
Vĩ tuyến 23º27’ N gọi là chí tuyến Nam
S
T
N
N
B
Tia sáng mặt trời
B
S
T
200B
400 B
200N
400N
400B
400N
200N
200B
A
A`
B`
B`
A`
A
B
C
C
Ng�y 22/ 6
Ng�y 22/12
B

Hình 25: Hiện tượng ngày, đêm dài ngắn
ở các địa điểm có vĩ độ khác nhau
Nhóm 1 và Nhóm 2: Ngày 22/6
1. Độ dài ngày, đêm các địa điểm A, B ở nửa cầu Bắc và A’ B’ ở nửa cầu Nam
2. Độ dài ngày, đêm của địa điểm C
Câu hỏi thảo luận nhóm
Nhóm 3 và Nhóm 4: Ngày 22/12
1. Độ dài ngày, đêm các địa điểm A, B ở nửa cầu Bắc và A’ B’ ở nửa cầu Nam
2. Độ dài ngày, đêm của địa điểm C
Nóng (Hạ)
Nhận nhiều .
Ngã gần nhất.
Nửa cầu Bắc.
Bắc bán cầu
Lạnh (Đông)
Nhận ít
Chếch xa nhất
Nửa cầu Nam
Đông chí
22/6
Kết luận
Thời gian ngày, đêm
Địa điểm bán cầu
Vĩ độ
Ngày
Xích đạo
Nam bán cầu
C (0º)
A (20ºB)
B (40ºB)
A’ (20ºN)
B’ (40ºN)
Thảo luận nhóm đôi(theo bàn)Thời gian 3 phút
Chênh lệch ngày đêm
Nóng (Hạ)
Nhận nhiều .
Ngã gần nhất.
Nửa cầu Bắc.
Bắc bán cầu
Lạnh (Đông)
Nhận ít
Chếch xa nhất
Nửa cầu Nam
Đông chí
22/12
Kết luận
Thời gian ngày, đêm
Địa điểm bán cầu
Vĩ độ
Ngày
Xích đạo
Nam bán cầu
C (0º)
A (20ºB)
B (40ºB)
A’ (20ºN)
B’ (40ºN)
Thảo luận nhóm đôi(theo bàn)Thời gian 3 phút
Chênh lệch ngày đêm
S
T
N
N
B
Tia sáng mặt trời
B
S
T
200B
400 B
200N
400N
400B
400N
200N
200B
A
A`
B`
B`
A`
A
B
C
C
Ng�y 22/ 6
Ng�y 22/12
B
Nhóm 1 và nhóm 2: ngày 22/6.
Điểm A,B ở NCB có ngày dài , đêm ngắn
Điểm A’B’ ở NCN có ngày ngắn, đêm dài
Điểm C nằm trên đường xích đạo có
ngày đêm như nhau
Nhóm 3 và nhóm 4: ngày 22/12.
Điểm A,B ở NCB có ngày ngắn , đêm dài
Điểm A’B’ ở NCN có ngày dài, đêm ngắn
Điểm C nằm trên đường xích đạo có
ngày đêm như nhau
Nhận nhiều .
Ngày =đêm
Nửa cầu Bắc.
Bắc bán cầu
Nhận ít
Chếch xa nhất
22/6
Kết luận
Thời gian ngày, đêm
Địa điểm bán cầu
Vĩ độ
Ngày
Xích đạo
Nam bán cầu
C (0º)
A (20ºB)
B (40ºB)
A’ (20ºN)
B’ (40ºN)
Phiếu học tập
Ngày >đêm
Ngày >đêm
Ngày <đêm
Ngày <đêm
Càng lên vĩ độ cao ngày càng dài ra ở Bắc bán cầu.
Quanh năm ngày bằng đêm
Càng lên vĩ độ cao đêm càng dài ra ở Nam bán cầu
Chênh lệch ngày đêm
Nhiều
Ít
Nhiều
Ít
Nhận nhiều .
Ngày =đêm
Nửa cầu Bắc.
Bắc bán cầu
Nhận ít
Chếch xa nhất
22/12
Kết luận
Thời gian ngày, đêm
Địa điểm bán cầu
Vĩ độ
Ngày
Xích đạo
Nam bán cầu
C (0º)
A (20ºB)
B (40ºB)
A’ (20ºN)
B’ (40ºN)
Phiếu học tập
Ngày <đêm
Ngày <đêm
Ngày >đêm
Ngày >đêm
Càng lên vĩ độ cao đêm càng dài ra ở Bắc bán cầu.
Quanh năm ngày bằng đêm
Càng lên vĩ độ cao ngày càng dài ra ở Nam bán cầu
Chênh lệch ngày đêm
Nhiều
Ít
Nhiều
Ít
Tiết 9 - Bài 9: HIỆN TƯỢNG NGÀY, ĐÊM DÀI NGẮN THEO MÙA
1. Hiện tượng ngày, đêm dài ngắn ở các vĩ độ khác nhau trên Trái Đất
- Do đường phân chia sáng tối không trùng với trục Trái Đất nên các địa điểm trên bề mặt Trái Đất có hiện tượng ngày đêm dài ngắn khác nhau theo vĩ độ.
Vĩ tuyến 23º27’ B gọi là chí tuyến Bắc
Vĩ tuyến 23º27’ N gọi là chí tuyến Nam
Mọi địa điểm trên đường xích đạo đều có ngày và đêm bằng nhau.
Từ xích đạo về hai cực thì chênh lệch giữa ngày và đêm càng lớn.
? Vào ngày 21/3 và 23/9 thì mọi nơi trên Trái Đất có ngày và đêm như thế nào?
Tiết 9 - Bài 9: HIỆN TƯỢNG NGÀY, ĐÊM DÀI NGẮN THEO MÙA
1. Hiện tượng ngày, đêm dài ngắn ở các vĩ độ khác nhau trên Trái Đất
- Do đường phân chia sáng tối không trùng với trục Trái Đất nên có hiện tượng ngày đêm dài ngắn khác nhau theo vĩ độ.
Vĩ tuyến 23º27’ B gọi là chí tuyến Bắc
Vĩ tuyến 23º27’ N gọi là chí tuyến Nam
Mọi địa điểm trên đường xích đạo đều có ngày và đêm bằng nhau.
Từ xích đạo về hai cực thì chênh lệch giữa ngày và đêm càng lớn.
Ngày 21/3 và 23/9 mọi nơi trên Trái Đất đều có ngày đêm bằng nhau .
00

Đêm tháng năm chưa nằm đã sáng
Ngày tháng mười chưa cười đã tối
Tiết 9 - Bài 9: HIỆN TƯỢNG NGÀY, ĐÊM DÀI NGẮN THEO MÙA
1. Hiện tượng ngày, đêm dài ngắn ở các vĩ độ khác nhau trên Trái Đất
2. Ở hai miền cực số ngày có ngày, đêm dài suốt 24 giờ thay đổi theo mùa
N
N
B
Tia sáng Mặt Trời
B
D`
D
D`
D
66033’B
66033’B
66033’N
66033’N
?Hiện tượng ngày, đêm của điểm D và D’ ở vĩ tuyến 66º33’ Bắc và Nam trong 2 ngày 22/6 và 22/12 như thế nào?
Ng�y 22/ 6
Ng�y 22/12

Hình 25: Hiện tượng ngày, đêm dài ngắn ở các địa điểm có vĩ độ
khác nhau

Ngày 22/6 điểm D có ngày = 24H
D’ có đêm = 24h

Ngày 22/12 điểm D có đêm = 24H
D’ có ngày = 24h
Tiết 9 - Bài 9: HIỆN TƯỢNG NGÀY, ĐÊM DÀI NGẮN THEO MÙA
1. Hiện tượng ngày, đêm dài ngắn ở các vĩ độ khác nhau trên Trái Đất
2. Ở hai miền cực số ngày có ngày, đêm dài suốt 24 giờ thay đổi theo mùa
N
N
B
Tia sáng Mặt Trời
B
D`
D
D`
D
Vòng cực Bắc
23027’N
23027`B
Vòng cực nam
66033’B
66033’B
66033’N
66033’N
- Vi tuy?n 66�33` dú l� du?ng gỡ?
Ng�y 22/ 6
Ng�y 22/12

Hình 25: Hiện tượng ngày, đêm dài ngắn ở các địa điểm có vĩ độ khác nhau
Vòng cực Bắc
Vòng cực nam
Vòng cực: Là đường vĩ tuyến 66033’ nơi giới hạn cuối cùng ánh sáng Mặt Trời có thể chiếu xuống được bề mặt Trái Đất ở 2 nửa bán cầu 22.6 và 22/12
Tiết 9 - Bài 9: HIỆN TƯỢNG NGÀY, ĐÊM DÀI NGẮN THEO MÙA
1. Hiện tượng ngày, đêm dài ngắn ở các vĩ độ khác nhau trên Trái Đất
2. Ở hai miền cực số ngày có ngày, đêm dài suốt 24 giờ thay đổi theo mùa
- Ngày 22/6 và 22/12, các địa điểm ở vĩ tuyến 66033’B và 66033’N có 1 ngày hoặc 1 đêm dài 24h.
Vĩ tuyến 66033’B gọi là vòng cực Bắc
Vĩ tuyến 66033’N gọi là vòng cực Nam
Nửa cầu Bắc
Ngày 22/ 6
? Dựa vào bảng trên đây hiện tượng số ngày có ngày dài 24 giờ ở các vĩ độ như thế nào?c
- Số ngày có ngày dài 24 giờ càng tăng lên từ 1 ngày đến 6 tháng ở các vĩ độ
? Tại cực Bắc thì số ngày có ngày dài 24 giờ là bao nhiêu?
- Tại 2 cực thì ngày hoặc đêm dài 24 giờ là 6 tháng
Hiện tượng đêm trắng ở vùng cực
Tiết 9 - Bài 9: HIỆN TƯỢNG NGÀY, ĐÊM DÀI NGẮN THEO MÙA
1. Hiện tượng ngày, đêm dài ngắn ở các vĩ độ khác nhau trên Trái Đất
2. Ở hai miền cực số ngày có ngày, đêm dài suốt 24 giờ thay đổi theo mùa
- Ngày 22/6 và 22/12, các địa điểm ở vĩ tuyến 66033’B và 66033’N có 1 ngày hoặc đêm dài 24h.
Vĩ tuyến 66033’B gọi là vòng cực Bắc
Vĩ tuyến 66033’N gọi là vòng cực Nam
Các địa điểm nằm từ 66o33’ Bắc và Nam đến 2 cực có ngày, đêm dài 24 giờ dao động theo mùa ( từ 1 ngày đến 6 tháng).
- Các địa điểm nằm ở cực Bắc và Nam có ngày hoặc đêm dài 24 giờ suốt 6 tháng(từ 21/3 đến 23/9 và 23/9 đến 21/3)
Tiết 9 - Bài 9: HIỆN TƯỢNG NGÀY, ĐÊM DÀI NGẮN THEO MÙA
1. Hiện tượng ngày, đêm dài ngắn ở các vĩ độ khác nhau trên Trái Đất
2. Ở hai miền cực số ngày có ngày, đêm dài suốt 24 giờ thay đổi theo mùa
- Nêu ảnh hưởng của hiện tượng ngày, đêm dài ngắn theo mùa?
+ Khí hậu : Diễn biến thời tiết các mùa
+ Đời sống: Giờ giấc, sinh hoạt, trang phục
+ Sản xuất: Bố trí mùa vụ trong nông nghiệp
Bài tập trắc nghiệm: Chọn đáp án đúng:
Câu 1: Hiện tượng ngày, đêm dài ngắn ở các vĩ độ khác nhau trên Trái Đất là do:
A/ Hai nửa cầu ngã về phía Mặt Trời.
B/ Trục Trái Đất nghiêng không đổi hướng và không trùng với đường chiếu sáng.
C/ Ánh sáng Mặt Trời chỉ chiếu được ở nửa cầu Bắc.
D/ Ánh sáng Mặt Trời chỉ chiếu được ở nửa cầu Nam.
Hình 24:
Bài tập trắc nghiệm: Chọn đáp án đúng:
Câu 2: Ở 2 cực Bắc và Nam, trong năm có:
A/ Ngày và đêm kéo dài trong vòng 6 tháng.
B/ Ngày dài suốt 24h vào mùa đông.
C/ Độ dài ngày, đêm thay đổi theo mùa.
D/ Đêm dài suốt 24h vào mùa hè.
Hình 24:
M«n: §Þa LÝ
Bài 9
Hiện tượng ngày, đêm dài ngắn theo mùa
Câu 3: Ngày Hạ Chí (22/6) nửa cầu Bắc có hiện tượng:
A. Ngày dài, đêm ngắn
B- Ngày ngắn, đêm dài.
C- Ngày dài 24h, đêm dài 24h.
Câu 4: Các khu vực nằm trên vĩ tuyến 66o33’B vào ngày 22/12 có hiện tượng:
A- Ngày dài 12h. B- Đêm dài 24h.
C- Đêm dài 12h. D- Đêm trắng.
Học thuộc bài 9.
- Làm bài tập 1, 2, 3 SGK- trang 30 và bài tập trong tập bản đồ.
Soạn bài 10: Cấu tạo bên trong của Trái Đất.
Hướng dẫn về nhà
Chúc các em chăm, ngoan, học giỏi !