Bài 9. Hiện tượng ngày, đêm dài ngắn theo mùa

Kiểm tra bài cũ
Nêu nguyên nhân sinh ra các mùa ?
đáp án:
Do trục trái đất nghiêng và không đổi hướng trong khi chuyển động trên quỹ đạo nên trái đất có lúc ngả nửa cầu Bắc,có lúc ngả nửa cầu Nam về phía Mặt trời.
Nửa cầu nào ngả về phía mặt trời nhiều thì nhận được nhiều ánh sáng và lượng nhiệt lớn. Lúc đó là mùa hạ.Ngược lại là mùa đông.
Tiết 11- Bài 9: Hiện tượng ngày đêm dài ngắn theo mùa
Hiện tượng ngày, đêm dài ngắn ở các vĩ độ khác nhau
trên trái đất
Câu hỏi: Khi chuyển động quanh mặt trời trái đất được chiếu sáng như thế nào?
Đáp án: Khi chuyển động quanh mặt trời trái đất lúc nào cũng chỉ được chiếu sáng có một nửa.
Câu hỏi: Quan sát hình 24, cho biết vì sao đường biểu hiện trục trái đất (BN) và đường phân chia sáng tối (ST) không trùng nhau ?
Trả lời: Trục trái đất nghiêng một góc 66033` với mặt phẳng quỹ đạo còn đường phân chia sáng tối lại vuông góc với mặt phẳng quỹ đạo.
Câu hỏi: Vào ngày 22-6 (Hạ chí) nửa cầu nào ngả về phía mặt trời nhiều nhất?
Trả lời:
- Vào ngày 22-6 (hạ chí) nửa cầu Bắc ngả về phía mặt trời nhiều nhất .
- Diện tích được chiếu sáng rộng, nhận được nhiều nhiệt.?Ngày dài, đêm ngắn.? Mùa hạ.
Câu hỏi:
- Vào ngày 22-12 nửa cầu nào ngả về phía mặt trời nhiều nhất ?
Trả lời:
- Vào ngày 22-12 nửa cầu Nam ngả về phía mặt trời nhiều nhất . - Diện tích được chiếu sáng rộng, nhận được nhiều nhiệt.?Ngày dài, đêm ngắn.? Mùa hạ.
Kết luận
- Ngày 22-6 (hạ chí) nửa cầu Bắc ngả về phía mặt trời nhiều nhất nên có ngày dài, đêm ngắn.ở nửa cầu Nam ngược lại.

-Ngày 22-12 (đông chí) nửa cầu Nam ngả về phía mặt trời nhiều nhất nên có ngày dài, đêm ngắn.ở nửa cầu Bắc ngược lại.

Câu hỏi
Dựa vào hình 24 cho biết:
- Vào ngày 22-6 (hạ chí) ánh sáng mặt trời chiếu thẳng góc vào mặt đất ở vĩ tuyến bao nhiêu ? Vĩ tuyến đó là đường gì ?
- Vào ngày 22-12 (đông chí) ánh sáng mặt trời chiếu thẳng góc vào mặt đất ở vĩ tuyến bao nhiêu ? Vĩ tuyến đó là đường gì ?
Đáp án
- Vào ngày 22-6 (hạ chí) ánh sáng mặt trời chiếu thẳng góc vào mặt đất ở vĩ tuyến 23�27`Bắc. Vĩ tuyến đó là đường chí tuyến Bắc.
- Vào ngày 22-12 (đông chí) ánh sáng mặt trời chiếu thẳng góc vào mặt đất ở vĩ tuyến 23�27` Nam. Vĩ tuyến đó là đường chí tuyến Nam.
Thảo luận:Quan sát hình 25 hiện tượng ngày đêm dài ngắn ở các địa điểm có vĩ độ khác nhau. Hãy so sánh độ dài của ngày, đêm ở các vĩ độ 40�B, 20�B, xích đạo, 20�N,40�N và ở 2 cực Bắc , Nam.
Kết luận: ở những vĩ độ khác nhau thì có hiện tượng ngày đêm dài ngắn khác nhau.
Câu hỏi:
Ngày 21-3 và 23-9 mặt trời chiếu thẳng góc vào mặt đất ở đâu? Nửa cầu Bắc và nửa cầu Nam được chiếu sáng như thế nào ?

Trả lời: Ngày 21-3 (xuân phân)và 23-9(thu phân) mặt trời chiếu thẳng góc vào xích đạo.Hai nửa cầu Bắc và nửa cầu Nam được chiếu sáng như nhau.
2. ở hai miền cực có số ngày, đêm dài suốt 24 giờ thay đổi theo mùa.
Câu hỏi:
Quan sát hình 25, cho biết:
Vĩ tuyến 66�33` Bắc và Nam là những đường gì ?
Trả lời: Vĩ tuyến 66�33` Bắc và Nam là đường vòng cực.
Đường vòng cực: Là những đường giới hạn rộng nhất của vùng có ngày hoặc đêm dài suốt 24 giờ.
Câu hỏi:
- Vào ngày 22-6 và 22- 12 , độ dài ngày, đêm của các điểm D và D` ở các vĩ tuyến 66�33` Bắc và Nam của hai nửa cầu sẽ như thế nào
Trả lời:
Ngày 22-6 và 22- 12 tại vĩ tuyến 66�33` Bắc và Nam có một ngày hoặc đêm dài suốt 24 giờ.
Bảng số liệu:
Câu hỏi :Quan sát vào bảng số liệu trên em có nhận xét gì về số ngày dài suốt 24 giờ ở các vĩ độ ?
Trả lời :Số ngày có ngày dài suốt 24 giờ ở các vĩ độ từ 66�33`B đến cực Bắc ngày càng tăng dần lên từ một ngày đến 6 tháng.
Kết luận:
-Từ vĩ độ 66�33`B và N đến 2 cực số ngày có ngày hoặc đêm dài suốt 24 giờ dao động theo mùa từ 1 ngày đến 6 tháng.
-ở 2 cực có ngày, đêm dài suốt 6 tháng.