Bài 9. Hiện tượng ngày, đêm dài ngắn theo mùa

Kiểm tra bài cũ
Quan sát sơ đồ hãy :
Xác định hướng và trình bày chuyển động của Trái Đất trên quỹ đạo quanh Mặt Trời?
Tại sao khi Trái Đất chuyển động quanh Mặt Trời lại sinh ra hai thời kì nóng, lạnh luân phiên nhau ở hai nửa cầu trong một năm?
Vào những ngày nào cả 2 nửa cầu nhận được lượng nhiệt và ánh sáng như nhau?
22 - 12
Đông� Chí
23 - 9
Thu Phân
21 - 3
Xuân Phân
22 - 6
Hạ Chí
Các mùa trên Trái đất
Lâp hạ
Mùa xuân
X
Lập thu
Mùa hạ
Mùa thu
Lập đông
Lập xuân
Mùa đông
X
X
X
Tiết 11- Bài 9: Hiện tượng ngày, đêm dài ngắn theo mùa
1) Hiện tượng ngày, đêm dài ngắn ở các vĩ độ khác nhau trên Trái Đất
Quan sát Hình 24, cho biết vì sao đường biểu hiện trục Trái Đất (BN) và đường phân chia sáng tối (ST) không trùng nhau?
Hình 24. Vị trí của Trái Đất trên quỹ đạo quanh Mặt Trời vào các ngày hạ chí và đông chí
* Cặp bàn: Quan sát hình 24, điền tiếp thông tin vào chỗ chấm trong các câu sau:
Vào ngày 22/6 (hạ chí), ánh sáng mặt trời chiếu thẳng góc vào vĩ tuyến ...(1)... Vĩ tuyến đó là đường ............(2)..........
Vào ngày 22/12 (đông chí), ánh sáng mặt trời chiếu thẳng góc với vĩ tuyến ...(3)... Vĩ tuyến đó là đường ..............(4).........
23027’B
Chí tuyến Bắc
23027’N
Chí tuyến Nam
Hiện tượng ngày, đêm dài ngắn ở các vĩ độ khác nhau trên Trái Đất
Độ dài đêm
Độ dài ngày
Tiết 11- Bài 9: Hiện tượng ngày, đêm dài ngắn theo mùa
1) Hiện tượng ngày, đêm dài ngắn ở các vĩ độ khác nhau trên Trái Đất
Cặp bàn (5’): Quan sát hình vẽ trên cho biết:
- Vào ngày 22/6 nửa cầu nào ngả về Mặt Trời, nửa cầu nào chếch xa Mặt Trời? Hiện tượng chênh lệch ngày, đêm (dài, ngắn) diễn ra như thế nào ở 2 nửa cầu?
- Tương tự như vậy đối với ngày 22/12?
- Vào ngày 22/6 nửa cầu Bắc ngả về phía Mặt Trời có hiện tượng ngày dài hơn đêm, nửa cầu Nam chếch xa Mặt Trời có hiện tượng đêm dài hơn ngày.
- Vào ngày 22/12 (ngược lại) nửa cầu Bắc chếch xa Mặt Trời có hiện tượng đêm dài hơn ngày, nửa cầu Nam ngả về phía Mặt Trời có hiện tượng ngày dài hơn đêm.
Dựa hình 25, hãy xác định vĩ độ của các địa điểm A,B,D; địa điểm A’, B’, D’ và vị trí địa điểm C.
Tiết 11- Bài 9: Hiện tượng ngày, đêm dài ngắn theo mùa
1) Hiện tượng ngày, đêm dài ngắn ở các vĩ độ khác nhau trên Trái Đất
Thảo luận nhóm và điền kết quả vào bảng (10’)
Nhóm 3+4: Xác định sự khác nhau về độ dài ngày, đêm của các địa điểm A, B, địa điểm A’, B’ vào ngày 22/12?
Nhóm 1+2: Xác định sự khác nhau về độ dài ngày, đêm của các địa điểm A, B, địa điểm A’, B’ vào ngày 22/6 ?
Nhóm 5+6: Xác định độ dài ngày, đêm của địa điểm C, D và D’ vào ngày 22/6 và 22/12?
Tiết 11- Bài 9: Hiện tượng ngày, đêm dài ngắn theo mùa
1) Hiện tượng ngày, đêm dài ngắn ở các vĩ độ khác nhau trên Trái Đất
Bắc
Bắc
Dài
Dài
Ngắn
Ngắn
Nam
Nam
Dài
Dài
Ngắn
Ngắn
Bắc
Bắc
Nam
Nam
Ngắn
Ngắn
Dài
Dài
Dài
Dài
Ngắn
Ngắn
Bắc
Bắc
Nam
Nam
Dài 24 gi?
Dài 24 gi?
Dài 24 gi?
Dài 24 gi?
Xích đạo
Xích đạo
Bằng nhau
Bằng nhau
Bắc
Bắc
Bắc
Bắc
Bắc
Bắc
Nam
Nam
Nam
Nam
Nam
Nam
Xích đạo
Xích đạo
Dài 24 gi?
Dài 24 gi?
Dài 24 gi?
Dài 24 gi?
Bằng nhau
Bằng nhau
Dài
Dài
Dài
Dài
Dài
Dài
Dài
Dài
Ngắn
Ngắn
Ngắn
Ngắn
Ngắn
Ngắn
Ngắn
Ngắn
Cặp bàn (5’): Qua kết quả vừa tìm được hãy nhận xét sự chênh lệch độ dài ngày, đêm của những địa điểm nằm trên:
- Xích đạo
- Từ xích đạo đến 2 địa cực.
- Đặc biệt 2 vùng cực
- Ở các vĩ độ khác nhau có sự chênh lệch ngày đêm dài ngắn khác nhau
+ Xích đạo quanh năm có ngày và đêm bằng nhau.
+ Càng xa xích đạo sự chênh lệch độ dài ngày đêm càng lớn.
+ Đặc biệt 2 vùng cực có hiện tượng ngày đêm dài suốt 24 giờ.
Tiết 11- Bài 9: Hiện tượng ngày, đêm dài ngắn theo mùa
1) Hiện tượng ngày, đêm dài ngắn ở các vĩ độ khác nhau trên Trái Đất
- Ngày 22/6 nửa cầu Bắc là mùa hạ và có thời gian ngày dài hơn đêm. Ngu?c l?i n?a c?u Nam l� mựa dụng cú dờm d�i hon ng�y.
- Ngày 22/12 nửa cầu Bắc là mùa đông và có thời gian ngày ngắn hơn đêm. Ngu?c l?i n?a c?u Nam l� mựa h? l?i cú ngày d�i hon đêm
Nguyên nhân chính gây ra
hiện tượng
ngày đêm dài ngắn khác nhau
là do đâu?
Tiết 11- Bài 9: Hiện tượng ngày, đêm dài ngắn theo mùa
1) Hiện tượng ngày, đêm dài ngắn ở các vĩ độ khác nhau trên Trái Đất
- Do trục của Trái Đất nghiêng và không trùng với đường ranh giới sáng tối nên nên sinh ra hiện tượng ngày đêm dài ngắn khác nhau theo vĩ độ.
- ở xích đạo có ngày và đêm dài bằng nhau.
- Càng đi về phía hai cực hiện tượng chênh lệch ngày đêm càng lớn.
+ Mùa hạ có ngày dài hơn đêm
+ Mùa đông có đêm dài hơn ngày.
Tiết 11- Bài 9: Hiện tượng ngày, đêm dài ngắn theo mùa
1) Hiện tượng ngày, đêm dài ngắn ở các vĩ độ khác nhau trên Trái Đất
Vào ngày 21/3 và 23/9 tia nắng mặt trời chiếu vuông góc với bề mặt Trái Đất ở vĩ tuyến .(1).. Vĩ tuyến đó là đường .....(2)....
Xích đạo
00
- Vào ngày 21/3 và 23/9 tia nắng Mặt Trời chiếu vuông góc với Mặt Đất ở xích đạo. Cả 2 nửa cầu hướng về Mặt Trời như nhau, nhận được lượng nhiệt và ánh sáng như nhau => Tất cả các địa điểm trên Trái Đất đều có ngày = đêm.
2. ở hai miền cực số ngày có ngày, đêm dài suốt 24 giờ thay đổi theo mùa
1) Dựa vào hình ảnh trên và kiến thức đã tìm được trong bảng kết quả cho biết độ dài ngày đêm của các điểm D ; D’ vào ngày 22/6 và 22/12 ? Vĩ tuyến 66033’B và 66033’N là những đường gì?
2) Vào ngày 22/6 và 22/12 độ dài ngày đêm ở hai Địa cực như thế nào?
Vào ngày 22/6 tại D có ngày dài 24h, D’ có đêm dài 24h.
- Ngược lại ngày 22/12 tại D có đêm dài 24h, D’ có ngày dài 24h.
Đường vĩ tuyến 66033’B và 66033’N là đường vòng cực (Bắc và Nam).
Tại 2 địa cực cũng có hiện tượng ngày hoặc đêm dài suốt 24h
Dựa bảng số liệu trên hãy nêu nhận xét về hiện tượng số ngày có ngày dài suốt 24 giờ ở vùng cực Bắc?
- Các địa điểm nằm từ 66033’ (vòng cực) đến 900 (địa cực) có số ngày có ngày đêm dài suốt 24 giờ dao động theo mùa, từ 1 ngày đến 6 tháng.
+ Ở 2 vòng cực chỉ có 1 ngày hoặc 1 đêm dài 24 giờ.
+ Ở 2 địa cực có ngày hoặc đêm dài suốt 6 tháng.
Tiết 11- Bài 9: Hiện tượng ngày, đêm dài ngắn theo mùa
2. ở hai miền cực số ngày có ngày, đêm dài suốt 24 giờ thay đổi theo mùa
- Các vĩ tuyến 66033` Bắc và Nam (đường vòng cực) là đường giới hạn rộng nhất của vùng có ngày hoặc đêm dài 24 giờ, hiện tượng này thay đổi theo mùa từ 1 ngày đến 6 tháng.
- Riêng hai địa cực số ngày hoặc đêm dài suốt 24 giờ kéo dài suốt 6 tháng.
- Hiện tượng ngày đêm dài ngắn khác nhau có ảnh hưởng trực tiếp đến khí hậu và gián tiếp đến sinh hoạt và sản xuất của con người.
Mở rộng:
2. ở hai miền cực số ngày có ngày, đêm dài suốt 24 giờ thay đổi theo mùa
Tiết 11- Bài 9: Hiện tượng ngày, đêm dài ngắn theo mùa
1) Hiện tượng ngày, đêm dài ngắn ở các vĩ độ khác nhau trên Trái Đất
1) Dựa vào hình vẽ hãy phân tích hiện tượng ngày đêm dài ngắn theo mùa?
- Học thuộc phần kết luận sgk/30
- Trả lời câu hỏi, bài tập sgk/30
- Làm bài tập 9 Tập bản đồ thực hành
Tìm hiểu bài 10 sgk/31: Cấu tạo bên trong của Trái Đất.
+ Cấu tạo bên trong của Trái Đất gồm mấy lớp? Nêu đặc điểm từng lớp
+ Cấu tạo của lớp vỏ Trái Đất?
HƯỚNG DẪN HỌC BÀI
CHÀO CÁC EM - HẸN GẶP LẠI TIẾT HỌC TUẦN SAU