Bài 9. Hiện tượng ngày, đêm dài ngắn theo mùa

KIỂM TRA BÀI CŨ
Trình bày sự chuyển động của Trái Đất quanh Mặt Trời?
Trái Đất chuyển động quanh Mặt trời theo quỹ đạo hình elip gần tròn.
Hướng chuyển động từ Tây sang Đông
Thời gian quay 1 vòng trên quỹ đạo mất 365 ngày 6 giờ
Khi chuyển động trên quỹ đạo trục Trái Đất luôn nghiêng, hướng nghiêng không đổi => Đó là chuyển động tịnh tiến.
KIỂM TRA BÀI CŨ
2) Tại sao khi Trái Đất chuyển động quanh Mặt Trời lại sinh ra 2 thời kì nóng lạnh trái ngược nhau ở 2 nửa cầu trong một năm?
Vì khi chuyển động trên quỹ đạo trục Trái Đất luôn nghiêng, hướng nghiêng không đổi nên lần lượt nửa cầu Bắc, nửa cầu Nam hướng về Mặt trời
+ Nửa cầu hướng về Mặt Trời nhận nhiều nhiệt ánh sáng đó là mùa nóng.
+ Nửa cầu chếch xa Mặt trời nhận ít nhiệt ánh sáng, đó là mùa lạnh
=> Vì vậy mà các mùa ở 2 nửa cầu luôn trái ngược nhau.
Tiết 11 – Bài 9: HIỆN TƯỢNG NGÀY ĐÊM DÀI NGẮN THEO MÙA
1) Hiện tượng ngày đêm dài ngắn theo mùa ở các vĩ độ khác nhau trên Trái Đất:
1) Quan sát hình 24 cho biết vì sao đường biểu diễn trục Trái Đất (BN) và đường phân chia sáng tối ST) không trùng nhau?
2) Sự không trùng nhau đó sinh ra hiện tượng gì?
Trục Trái Đất luôn nghiêng so với mặt phẳng quỹ đạo 1 góc 66033’, còn đường phân chia sáng tối bao giờ cũng vuông góc (900) với mặt phẳng quỹ đạo => Chính vì vậy 2 đường đó không thể trùng nhau.
Sự không trùng nhau đó sinh ra hiện tượng ngày đêm dài ngắn theo mùa ở các vĩ độ khác nhau trên Trái Đất
Tiết 11 – Bài 9: HiỆN THƯỢNG NGÀY ĐÊM DÀI NGẮN THEO MÙA
1) Hiện tượng ngày đêm dài ngắn theo mùa ở các vĩ độ khác nhau trên Trái Đất:
- Do trục Trái Đất luôn nghiêng và không trùng với đường phân chia sáng tối => Sinh ra hiện tượng ngày đêm dài ngắn theo mùa ở các vĩ độ khác nhau trên Trái Đất.
Hình 24: Vị trí của Trái Đất trên quỹ đạo quanh Mặt Trời vào ngày 22/6 và 22/12
* C?p b�n: Quan sỏt v� di?n ti?p thụng tin v�o ch? . trong cỏc cõu sau:
V�o ng�y H? chớ (22/6) ỏnh sỏng M?t Tr?i chi?u th?ng gúc v�o vi tuy?n ..(1)..Vi tuy?n dú l� du?ng ..(2).....
V�o ng�y Dụng chớ (22/12) ỏnh sỏng M?t Tr?i chi?u th?ng gúc v�o vi tuy?n ..(3)..Vi tuy?n dú l� du?ng ..(4)......
23027’B
Chí tuyến Bắc
23027’N
Chí tuyến Nam
Hi?n tu?ng ng�y dờm d�i, ng?n ? cỏc vi d? khỏc nhau trờn trỏi D?t
Độ dài đêm
Độ dài ngày
Tiết 11- Bài 9: Hiện tượng ngày, đêm dài ngắn theo mùa
1) Hiện tượng ngày, đêm dài ngắn ở các vĩ độ khác nhau trên Trái Đất
Nhóm (5’): Quan sát hình vẽ trên điền tiếp thông tin vào chỗ chấm (…) trong các câu sau để hoàn thiện kiến thức:
Nhóm lẻ: - Vào ngày 22/6 nửa cầu …(1)…ngả gần Mặt Trời là mùa nóng, có ngày ...(2).., đêm …(3)… Nửa cầu…(4)…. chếch xa Mặt Trời là mùa lạnh, có ngày …(5)…, đêm …(6)…
Nhóm chẵn: - Vào ngày 22/12 nửa cầu …(7)…ngả gần Mặt Trời là mùa nóng, có ngày ...(8).., đêm …(9)… Nửa cầu…(10)…. chếch xa Mặt Trời là mùa lạnh, có ngày …(11)…, đêm …(12)…
Bắc
dài
Nam
ngắn
dài
ngắn
dài
Nam
dài
ngắn
Bắc
ngắn
1) Hiện tượng ngày, đêm dài ngắn ở các vĩ độ khác nhau trên Trái Đất
Tiết 11- Bài 9: Hiện tượng ngày, đêm dài ngắn theo mùa
Qua kết quả vừa tìm được em hãy cho biết hiện tượng ngày đêm dài ngắn theo mùa diễn ra như thế nào?
+ Nửa cầu mùa hạ có ngày dài, đêm ngắn
+ Nửa cầu mùa đông có ngày ngắn, đêm dài.
- Do trục Trái Đất luôn nghiêng và không trùng với đường phân chia sáng tối => Sinh ra hiện tượng ngày đêm dài ngắn theo mùa ở các vĩ độ khác nhau trên Trái Đất.
Dựa hình 25, hãy xác định vĩ độ của các địa điểm A,B, A’, B’, và cho biết sự khác nhau về độ dài ngày, đêm ở các địa điểm đó vào ngày 22/6.
2) Tương tự đối với ngày 22/12?
Tiết 11- Bài 9: Hiện tượng ngày, đêm dài ngắn theo mùa
1) Hiện tượng ngày, đêm dài ngắn ở các vĩ độ khác nhau trên Trái Đất
* Cá nhân (5’):
4) Qua kết quả trên em có nhận xét gì về sự khác nhau giữa độ dài ngày, đêm khi đi từ xích đạo về 2 cực?
Điểm A(200B), B(400B), A’(200N), B’(400N). Vào ngày 22/6 tại các địa điểm A,B có ngày dài hơn đêm, A’,B’ có đêm dài hơn ngày.
Ngày 22/12 ngược lại.
3) Xác định vị trí điểm C, D, D’. So sánh về độ dài ngày, đêm vào ngày 22/6 và 22/12.
Điểm C nằm trên đường Xích đạo. Ngày 22/6 và 22/12 đều có ngày bằng đêm.
Điểm D, D’ nằm ở vĩ tuyến 66033’, có ngày hoặc đêm dài suốt 24 giờ.
- Ở các vĩ độ khác nhau có sự chênh lệch ngày đêm dài ngắn khác nhau
+ Xích đạo quanh năm có ngày và đêm bằng nhau.
+ Càng xa xích đạo sự chênh lệch độ dài ngày đêm càng lớn.
+ Đặc biệt 2 vùng cực có hiện tượng ngày đêm dài suốt 24 giờ.
Tiết 11- Bài 9: Hiện tượng ngày, đêm dài ngắn theo mùa
1) Hiện tượng ngày, đêm dài ngắn ở các vĩ độ khác nhau trên Trái Đất
Nguyên nhân:Do trục Trái Đất luôn nghiêng và không trùng với đường phân chia sáng tối => Sinh ra hiện tượng ngày đêm dài ngắn theo mùa ở các vĩ độ khác nhau trên Trái Đất.
+ Nửa cầu mùa hạ có ngày dài, đêm ngắn
+ Nửa cầu mùa đông có ngày ngắn, đêm dài.
Vào ngày 21/3 và 23/9 tia nắng mặt trời chiếu vuông góc với bề mặt Trái Đất ở vĩ tuyến .(1).. Vĩ tuyến đó là đường .....(2)....
Xích đạo
00
- Vào ngày 21/3 và 23/9 tia nắng Mặt Trời chiếu vuông góc với Mặt Đất ở xích đạo. Cả 2 nửa cầu hướng về Mặt Trời như nhau, nhận được lượng nhiệt và ánh sáng như nhau => Tất cả các địa điểm trên Trái Đất đều có ngày = đêm.
2. ở hai miền cực số ngày có ngày, đêm dài suốt 24 giờ thay đổi theo mùa
1) Dựa vào hình ảnh trên và kiến thức đã tìm được cho biết độ dài ngày đêm của các điểm D ; D’ vào ngày 22/6 và 22/12 ? Vĩ tuyến 66033’B và 66033’N là những đường gì?
2) Vào ngày 22/6 và 22/12 độ dài ngày đêm ở hai Địa cực như thế nào?
Vào ngày 22/6 và 22/12 tại D, D’ có ngày hoặc đêm dài 24h.
Đường vĩ tuyến 66033’B là đường vòng cực Bắc và 66033’N là đường vòng cực Nam.
Tại 2 địa cực cũng có hiện tượng ngày hoặc đêm dài suốt 24h.
Tiết 11- Bài 9: Hiện tượng ngày, đêm dài ngắn theo mùa
Dựa bảng số liệu trên hãy nêu nhận xét về hiện tượng số ngày có ngày dài suốt 24 giờ ở vùng cực Bắc?
- Các địa điểm nằm từ 66033’ (vòng cực) đến 900 (địa cực) có số ngày có ngày đêm dài suốt 24 giờ dao động theo mùa, từ 1 ngày đến 6 tháng.
+ Ở 2 vòng cực chỉ có 1 ngày hoặc 1 đêm dài 24 giờ.
+ Ở 2 địa cực có ngày hoặc đêm dài suốt 186 ngày (6 tháng).
Tiết 11- Bài 9: Hiện tượng ngày, đêm dài ngắn theo mùa
2. ở hai miền cực số ngày có ngày, đêm dài suốt 24 giờ thay đổi theo mùa
2. ở hai miền cực số ngày có ngày, đêm dài suốt 24 giờ thay đổi theo mùa
Tiết 11- Bài 9: Hiện tượng ngày, đêm dài ngắn theo mùa
1) Hiện tượng ngày, đêm dài ngắn ở các vĩ độ khác nhau trên Trái Đất
- Các địa điểm nằm từ 66033’ (vòng cực) đến 900 (địa cực) có số ngày có ngày đêm dài suốt 24 giờ dao động theo mùa, từ 1 ngày đến 6 tháng.
+ Ở 2 vòng cực chỉ có 1 ngày hoặc 1 đêm dài 24 giờ.
+ Ở 2 địa cực có ngày hoặc đêm dài suốt 186 ngày (6 tháng).
Nguyên nhân: Do trục Trái Đất và đường phân chia sáng tối không trùng nhau
+ Nửa cầu mùa hạ có ngày dài, đêm ngắn
+ Nửa cầu mùa đông có ngày ngắn, đêm dài.
- Ở các vĩ độ khác nhau có sự chênh lệch ngày đêm dài ngắn khác nhau
+ Xích đạo quanh năm có ngày và đêm bằng nhau.
+ Càng xa xích đạo sự chênh lệch độ dài ngày đêm càng lớn.
+ Đặc biệt 2 vùng cực có hiện tượng ngày đêm dài suốt 24 giờ.
1) Dựa vào hình vẽ và sự hiểu biết hãy giải thích câu ca dao sau:
“Đêm tháng năm chưa nằm đã sáng
Ngày tháng mười chưa cười đã tối.”
- Học thuộc phần kết luận sgk/30
- Trả lời câu hỏi, bài tập sgk/30
- Làm bài tập 9 Tập bản đồ thực hành
Tìm hiểu bài 10 sgk/31: Cấu tạo bên trong của Trái Đất.
+ Cấu tạo bên trong của Trái Đất gồm mấy lớp? Nêu đặc điểm từng lớp
+ Cấu tạo của lớp vỏ Trái Đất?
HƯỚNG DẪN HỌC BÀI
CHÀO CÁC EM – HẸN GẶP LẠI TIẾT HỌC TUẦN SAU