Bài 9. Hiện tượng ngày, đêm dài ngắn theo mùa

TRƯỜNG THCS HÙNG VƯƠNG
GIÁO VIÊN: KIẾU TRẦN NGỌC NHI
Chào các em học sinh
D?A Lí 6
KIỂM TRA BÀI CŨ :
Câu hỏi: Vì sao Trái Đất chuyển động quanh Mặt Trời sinh ra các mùa?
- Khi chuyển động quanh Mặt Trời hai nửa cầu luôn phiên nhau ngả gần và chếch xa Mặt Trời sinh ra các mùa.
- Sự phân bố ánh sáng, lượng nhiệt và cách tính mùa ở hai nửa cầu Bắc và Nam hoàn toàn trái ngược nhau.
Tiết 11 - Bài 9: HIỆN TƯỢNG NGÀY, ĐÊM DÀI NGẮN THEO MÙA
1. Hiện tượng ngày, đêm dài ngắn ở các vĩ độ khác nhau trên Trái Đất
S
T
N
N
B
Tia sáng Mặt Trời
B
S
T
23027
Ngày 22/ 6
Ngày 22/12

Hình 24: Vị trí của Trái Đất trên quỹ đạo quanh Mặt Trười và các
ngày hạ chí và đông chí
00
00
Đường biểu hiện trục Trái Đất và đường phân chia sáng tối có
trùng nhau không ? Vì sao?
S
T
N
N
B
Tia sáng mặt trời
B
00
S
T
Ng�y 22/ 6
Ng�y 22/12
Ngày dài
Đêm ngắn
Ngày ngắn
Đêm dài
Đêm dài
Ngày ngắn
Đêm ngắn
Ngày dài
00

Hình 24: Vị trí của Trái Đất trên quỹ đạo quanh Mặt Trười và các
ngày hạ chí và đông chí
Ngày 22/6, Nửa cầu nào ngã
về phía Mặt Trời nhiều nhất?

Hiện tượng ngày, đêm ở
nửa cầu Bắc và nửa cầu Nam
như thế nào?
Cả 2 nửa cầu
Nửa cầu ngã về phía Mặt Trời
Hiện tượng xãy ra
NCB
NCN
Xích đạo
Tia MT chiếu thẳng góc với vĩ tuyến

Vĩ tuyến
đó là gì?
21/3
22/6
23/9
22/12
Kết luận
Ngày
NCB
NCN
Ngày và đêm dài bằng nhau
Ngày dài đêm ngắn
Ngày ngắn đêm dài
Cả 2 nửa cầu
Ngày ngắn đêm dài
Ngày và đêm dài bằng nhau
Ngày dài đêm ngắn
Vì sao các địa điểm ở nửa cầu Bắc
và nửa cầu Nam có hiện tượng ngày đêm dài ngắn khác nhau.
Tiết 11 - Bài 9: HIỆN TƯỢNG NGÀY, ĐÊM DÀI NGẮN THEO MÙA
1. Hiện tượng ngày, đêm dài ngắn ở các vĩ độ khác nhau trên Trái Đất
- Trong Khi quay quanh Mặt Trời, Trái Đất có lúc chúc nủa cầu Bắc, co lúc chúc nửa cầu Nam về phía Mặt Trời. Do đường phân chia sáng tối (ST) không trùng với trục Trái Đất (BN), nên các địa điểm ở nửa cầu Bắc và nửa cầu Nam có hiện tượng ngày đêm dài ngắn khác nhau.
Cả 2 nửa cầu
Nửa cầu ngã về phía Mặt Trời
Hiện tượng xãy ra
NCB
NCN
Xích đạo
Tia MT chiếu thẳng góc với vĩ tuyến

Vĩ tuyến
đó là gì?
21/3
22/6
23/9
22/12
Kết luận
Ngày
NCB
NCN
Ngày và đêm dài bằng nhau
Ngày dài đêm ngắn
Ngày ngắn đêm dài
Ngày và đêm dài bằng nhau
Cả 2 nửa cầu
Ngày ngắn đêm dài
Ngày và đêm dài bằng nhau
Ngày dài đêm ngắn
Ngày và đêm dài bằng nhau
Các địa điểm nằm trên đường xích đạo,
quanh năm có ngày đêm dài ngắn như thế nào?
Tiết 11 - Bài 9: HIỆN TƯỢNG NGÀY, ĐÊM DÀI NGẮN THEO MÙA
1. Hiện tượng ngày, đêm dài ngắn ở các vĩ độ khác nhau trên Trái Đất
- Trong Khi quay quanh Mặt Trời, Trái Đất có lúc chúc nủa cầu Bắc, co lúc chúc nửa cầu Nam về phía Mặt Trời. Do đường phân chia sáng tối (ST) không trùng với trục Trái Đất (BN), nên các địa điểm ở nửa cầu Bắc và nửa cầu Nam có hiện tượng ngày đêm dài ngắn khác nhau.
- Các địa điểm nằm trên đường xích đạo, quanh năm lúc nào cũng có ngày đêm dài ngắn như nhau.
S
T
N
N
B
Tia sáng Mặt Trời
B
00
S
T
Ng�y 22/ 6
Ng�y 22/12
00

Hình 24: Vị trí của Trái Đất trên quỹ đạo quanh Mặt Trười và các
ngày hạ chí và đông chí
23027’B
23027’N
23027’B
23027’N
Chí tuyến nam
Chí tuyến bắc
Chí tuyến bắc
Chí tuyến nam
Vào ngày 22/6 và ngày 22/12 Mặt Trời chiếu vuông góc với
mặt đất ở vĩ tuyến bao nhiêu độ? Vĩ tuyến đó là đường gì?
Cả 2 nửa cầu
Nửa cầu ngã về phía Mặt Trời
Hiện tượng xãy ra
NCB
NCN
Xích đạo
Tia MT chiếu thẳng góc với vĩ tuyến

Vĩ tuyến
đó là gì?
21/3
22/6
23/9
22/12
Kết luận
Ngày
NCB
NCN
Ngày và đêm dài bằng nhau
Ngày dài đêm ngắn
Ngày ngắn đêm dài
Ngày và đêm dài bằng nhau
Cả 2 nửa cầu
Ngày ngắn đêm dài
Ngày và đêm dài bằng nhau
Ngày dài đêm ngắn
Ngày và đêm dài bằng nhau
00
Xích đạo
23027’B
Chí tuyến bắc
00
Xích đạo
23027’N
Chí tuyến nam
S
T
N
N
B
Tia sáng Mặt Trời
B
00
S
T
Ng�y 22/ 6
Ng�y 22/12
00
23027’B
23027’N
23027’B
23027’N
Chí tuyến nam
Chí tuyến bắc
Chí tuyến bắc
Chí tuyến nam
Chí tuyến: Đường vĩ tuyến 23027’ trên cả hai nửa cầu
Bắc và Nam. Ở đây lúc giữa trưa, Mặt Trời chỉ xuất hiện
trên đỉnh đầu có một lần trong năm
S
T
N
N
B
Tia sáng mặt trời
B
S
T
200B
400 B
200N
400N
400B
400N
200N
200B
A
A`
B`
B`
A`
A
B
C
C
Ng�y 22/ 6
Ng�y 22/12
B

Hình 25: Hiện tượng ngày, đêm dài ngắn ở các địa điểm có vĩ độ
khác nhau
Nhóm 1 và Nhóm 2: Ngày 22/6
1. Đọ dài ngày, đêm các địa điểm A, B ở nửa cầu Bắc và A’ B’ ở nửa cầu Nam
2. Độ dài ngày, đêm của địa điểm C
Câu hỏi thảo luận nhóm
Nhóm 3 và Nhóm 4: Ngày 22/12
1. Đọ dài ngày, đêm các địa điểm A, B ở nửa cầu Bắc và A’ B’ ở nửa cầu Nam
2. Độ dài ngày, đêm của địa điểm C
S
T
N
N
B
Tia sáng mặt trời
B
S
T
200B
400 B
200N
400N
400B
400N
200N
200B
A
A`
B`
B`
A`
A
B
C
C
Ng�y 22/ 6
Ng�y 22/12
B
Nhóm 1 và nhóm 2: ngày 22/6.
Điểm A,B ở NCB có ngày dài , đêm ngắn
Điểm A’B’ ở NCN có ngày ngắn, đêm dài
Điểmm C nằm trên đường xích đạo có
ngày đêm như nhau
Nhóm 3 và nhóm 4: ngày 22/12.
Điểm A,B ở NCB có ngày ngắn , đêm dài
Điểm A’B’ ở NCN có ngày dài, đêm ngắn
Điểm C nằm trên đường xích đạo có
ngày đêm như nhau
Hiện tượng ngày, đêm của các địa điểm có vĩ độ khá nhau trên Trái Đất như thế nào?
?
Cả 2 nửa cầu
Nửa cầu ngã về phía Mặt Trời
Hiện tượng xãy ra
NCB
NCN
Xích đạo
Tia MT chiếu thẳng góc với vĩ tuyến

Vĩ tuyến
đó là gì?
21/3
22/6
23/9
22/12
Kết luận
Ngày
NCB
NCN
Ngày và đêm dài bằng nhau
Ngày dài đêm ngắn
Ngày ngắn đêm dài
Ngày và đêm dài bằng nhau
Cả 2 nửa cầu
Ngày ngắn đêm dài
Ngày và đêm dài bằng nhau
Ngày dài đêm ngắn
Ngày và đêm dài bằng nhau
00
Xích đạo
23027’B
Chí tuyến bắc
00
Xích đạo
23027’N
Chí tuyến nam
Ở những địa điểm có vĩ độ khác nhau thì có hiện
tượng ngày, đêm dài ngắn khác nhau, càng xa xích
đạo về phía hai cực, càng biểu hiện rõ rệt
Tiết 11 - Bài 9: HIỆN TƯỢNG NGÀY, ĐÊM DÀI NGẮN THEO MÙA
1. Hiện tượng ngày, đêm dài ngắn ở các vĩ độ khác nhau trên Trái Đất
2. Ở hai miền cực số ngày có ngày, đêm dài suốt 24 giờ thay đổi theo mùa
00
N
N
B
Tia sáng Mặt Trời
B
23027’B
D`
D
D`
D
Vòng cực Bắc
23027’N
23027`B
Vòng cực nam
66033’B
66033’B
66033’N
66033’N
- Hiện tượng ngày, đêm của điểm D và D’như thế nào?
- Điểm D và D’ nằm trên đường vĩ tuyến bao nhiêu độ?
- Vi tuy?n dú l� du?ng gỡ?
Ng�y 22/ 6
Ng�y 22/12
23027’N

Hình 25: Hiện tượng ngày, đêm dài ngắn ở các địa điểm có vĩ độ
khác nhau
Vòng cực Bắc
Vòng cực nam
N
N
B
Tia sáng Mặt Trời
B
23027’B
D`
D
D`
D
Vòng cực Bắc
23027’N
23027`B
Vòng cực nam
66033’B
66033’B
66033’N
66033’N
Ng�y 22/ 6
Ng�y 22/12
23027’N
Vòng cực Bắc
Vòng cực nam
Vòng cực: Là đường vĩ tuyến 66033’ nơi giới hạn của vùng cực có ngày đêm dài suốt 24h vào ngày hạ chí 22.6 và đông chí 22/12. Trên Trái Đất có vòng cực Bắc và vòng cực Nam ở cả hai bán cầu.
Nửa cầu Bắc
Ngày 22/ 6
Ngày
Vĩ độ
Nửa cầu bắc
Nửa cầu nam
22/6
22/12
Kết luận
66033’
66033’
Đêm dài 24h
Các địa điểm nằm từ 66033’B và 66033’N đến hai cực có số ngày có ngày, đêm dài 14h dao động theo mùa từ 1 ngày đến 6 tháng.
Đêm dài 24h
Ngày dài 24h
Ngày dài 24h
2. Ở hai miền cực số ngày có ngày, đêm dài suốt 24 giờ thay đổi theo mùa
Tiết 11 - Bài 9: HIỆN TƯỢNG NGÀY, ĐÊM DÀI NGẮN THEO MÙA
1. Hiện tượng ngày, đêm dài ngắn ở các vĩ độ khác nhau trên Trái Đất
2. Ở hai miền cực số ngày có ngày, đêm dài suốt 24 giờ thay đổi theo mùa
- Vào các ngày 22/6 và 22/12, các địa điểm ở vĩ tuyến Bắc và Nam có một ngày và một đêm dài 24h.
- Các địa điểm nằm từ 66033’B và 66033’N đến hai cực có số ngày có ngày, đêm dài 14h dao động theo mùa từ 1 ngày đến 6 tháng.
Ngày
Vĩ độ
Nửa cầu bắc
Nửa cầu nam
22/6
21/3 đến 23/9
22/12
23/9 đến 21/3
Kết luận
900
66033’
900
66033’
Đêm dài 24h
Ngày, đêm dài suốt 6 tháng
Các địa điểm nằm từ 66033’B và 66033’N đến hai cực có số ngày có ngày, đêm dài 14h dao động theo mùa từ 1 ngày đến 6 tháng.
Các địa điểm nằm ở cực Bắc, cực Nam có ngày đêm dài suốt 6 tháng.
Đêm dài 24h
Ngày dài 24h
Ngày dài 24h
Ngày, đêm dài suốt 6 tháng
2. Ở hai miền cực số ngày có ngày, đêm dài suốt 24 giờ thay đổi theo mùa
Tiết 11 - Bài 9: HIỆN TƯỢNG NGÀY, ĐÊM DÀI NGẮN THEO MÙA
1. Hiện tượng ngày, đêm dài ngắn ở các vĩ độ khác nhau trên Trái Đất
2. Ở hai miền cực số ngày có ngày, đêm dài suốt 24 giờ thay đổi theo mùa
- Vào các ngày 22/6 và 22/12, các địa điểm ở vĩ tuyến Bắc và Nam có một ngày và một đêm dài 24h.
- Các địa điểm nằm từ 66033’B và 66033’N đến hai cực có số ngày có ngày, đêm dài 14h dao động theo mùa từ 1 ngày đến 6 tháng.
- Các địa điểm nằm ở cực Bắc, cực Nam có ngày đêm dài suốt 6 tháng.
Hiện tượng đêm trắng ở vùng cực
S
T
B

N
Ng�y
ĐÊM
66033`
O0
23027`
66033`
23027`
Đêm
Tiết 11 - Bài 9: HIỆN TƯỢNG NGÀY, ĐÊM DÀI NGẮN THEO MÙA
1. Hiện tượng ngày, đêm dài ngắn ở các vĩ độ khác nhau trên Trái Đất
2. Ở hai miền cực số ngày có ngày, đêm dài suốt 24 giờ thay đổi theo mùa
-Ảnh hưởng của hiện tượng ngày, đêm dài ngắn theo mùa
+ Khí hậu : Diễn biến thời tiết các mùa
+ Đời sống: Giờ giấc, sinh hoạt, trang phục
+ Sản xuất: Bố trí mùa vuk trong nông nghiệp
Bài tập trắc nghiệm: Chọn đáp án đúng:
Câu 1: Hiện tượng ngày, đêm dài ngắn ở các vĩ độ khác nhau trên Trái Đất là do:
a, Hai nửa cầu ngã về phía Mặt Trời.
b, Trục Trái Đất nghiêng không đổi hướng và không trùng với đường chiếu sáng.
c, Ánh sáng Mặt Trời chỉ chiếu được ở nửa cầu Bắc.
d, Ánh sáng Mặt Trời chỉ chiếu được ở nửa cầu Nam.
Hình 24:
Bài tập trắc nghiệm: Chọn đáp án đúng:
Câu 2: Ở 2 cực Bắc và Nam, trong năm có:
a, Ngày và đêm kéo dài trong vòng 6 tháng.
b, Ngày dài suốt 24h vào mùa đông.
c, Độ dài ngày, đêm thay đổi theo mùa.
d, Đêm dài suốt 24h vào mùa hè.
Hình 24:
Học thuộc bài 9.
- Làm bài tập 1, 2, 3 SGK- trang 30 và bài tập trong tập bản đồ.
Soạn bài 10: Cấu tạo bên trong của Trái Đất.
Hướng dẫn về nhà
Chúc các em chăm, ngoan, học giỏi !