Bài 7. Sự vận động tự quay quanh trục của Trái Đất và các hệ quả

TIẾT 9, BÀI 7: SỰ VẬN ĐỘNG TỰ QUAY QUANH TRỤC CỦA TRÁI ĐẤT VÀ CÁC HỆ QUẢ.
1. Sự vận động của Trái Đất quanh trục:
- Hướng tự quay: Tây sang Đông
- Thời gian Trái Đất tự quay 1 vòng quanh trục: 24 giờ
- Giờ khu vực: Chia bề mặt Trái Đất ra 24 khu vực, mỗi khu vực có một giờ riêng.
- Phía Đông có giờ sớm hơn phía Tây.

Cực Bắc
Cực Nam
Tây
Đông
Thời gian Trái Đất tự quay 1 vòng quanh trục
là bao nhiêu giờ?
Thời gian Trái Đất tự quay 1 vòng : 24 giờ
Vậy cùng một lúc trên Trái Đất
có bao nhiêu giờ khác nhau?
Cùng 1 lúc trên Trái Đất có 24 giờ khác nhau
Để tiện cho việc tính giờ và giao dịch trên thế giới
người ta đã làm gì?
Người ta chia bề mặt Trái Đất thành 24 khu vực giờ.
Hình 20: Các khu vực giờ trên Trái Đất
7,5o
7,5o
22,5o
Giờ chính xác của kinh tuyến đi qua giữa khu vực được tính là giờ chung của cả khu vực đó
Giờ của khu vực được tính như thế nào?
Giờ phía Đông và giờ phía Tây có sự chênh lệch như thế nào?
Phía Đông luôn có giờ sớm hơn ở phía Tây
Vì sao phía Đông luôn có giờ sớm hơn phía Tây ?
Vì Trái Đất tự quay theo hướng từ Tây sang Đông
- Giờ của khu vực nằm phía Đông và phía Tây khu vực giờ gốc được tính như thế nào?
Cách tính:

* Nếu khu vực giờ nằm ở phía Đông khu vực giờ gốc:
T = Giờ ở K/v 0 + Số múi giờ chênh lệch.
* Nếu khu vực giờ nằm ở phía Tây khu vực giờ gốc:
T = Giờ ở K/v 0 - Số múi giờ chênh lệch.
( Nằm từ k/v giờ 1 đến k/v giờ 12)
(Nằm từ k/v giờ 13 đến k/v giờ 23)
Hinh
Hình 20: Các khu vực giờ trên Trái Đất
Một trận đá bóng quốc tế diễn ra ở Pa-ri vào lúc 17h . Hà Nội muốn xem trận bóng đó phải bật ti vi vào lúc mấy giờ ?
Pa-ri nằm ở k/v giờ 0, Hà Nội nằm bên phải Pa-ri và ở múi giờ thứ 7. Vậy Hà Nội phải bật ti vi vào lúc :
17h + 7h = 24 h ( tức 0 h sáng ngày hôm sau)

a. Hiện tượng ngày, đêm:
Khắp mọi nơi trên Trái Đất đều lần lượt có ngày, đêm.
2. Hệ quả sự vận động tự quay quanh trục của Trái Đất:
Tại sao hằng ngày chúng ta thấy Mặt Trời, Mặt Trăng và các ngôi sao trên bầu trời chuyển động theo hướng từ Đông sang Tây?
b. Sự lệch hướng của các vật chuyển động trên Trái Đất
Nếu nhìn xuôi theo chiều chuyển động:
- Nửa cầu Bắc: vật sẽ bị lệch về bên phải
- Nửa cầu Nam: vật sẽ bị lệch về bên trái
Xích đạo
NCB
NCN
O
A
A’
B’
B
K
C’
C
X
D
Y
D’
Pa-ri : 12h
Tô-ki-ô: 12 + 9 = 21h
Niu – Đêli: 12 + 5 = 17 h .
Niu - Ióoc:
12h – 5h = 7h sáng.
Vì sao giờ ở Tô- ki-ô sớm hơn ( nhanh hơn) giờ ở Niu – Đêli ?
( Tô- ki- ô nằm phía Đông của Niu – Đêli )

Nếu ở Luân Đôn là 12h thì ở Pa-ri, Tô-ki-ô, Niu- Đê-li, Niu - Ióoc là mấy giờ?
Hình 20: Các khu vực giờ trên Trái Đất
Vd: Ở khu vực giờ 0 là 7h sáng, lúc đó k/vực giờ 5 là mấy giờ?
Hình 20: Các khu vực giờ trên Trái Đất
TL: K/vực giờ 5 nằm ở phía Đông K/vực giờ 0 nên:
7h + 5h = 12h trưa.

Hình 20: Các khu vực giờ trên Trái Đất
VD: Ở k/vực giờ 0 là 7h sáng, thì k/vực giờ 19 là mấy giờ?
TL: K/vực giờ 19 nằm ở phía Tây k/vực giờ 0 nên:
7h – 5h = 2h sáng

Nhận xét hiện tượng xảy ra?
Một nửa được chiếu sáng ( ngày), một nửa nằm trong bóng tối (đêm)
Vì sao có hiện tượng đó?
- Vì Trái Đất hình cầu
a. Hiện tượng ngày, đêm:
b. Sự lệch hướng của các vật chuyển động trên Trái Đất
* Dựa vào H 22, cho biết ở Bắc bán cầu:
- Vật chuyển động từ P đến N ( xích đạo – cực) bị lệch về hướng nào?
- Vật chuyển động từ O đến S ( cực – xích đạo) bị lệch về hướng nào?
TL: Hướng TNam-ĐBắc (lệch về bên phải)
TL: Hướng ĐBắc- TNam (lệch về bên phải)
Hiện tượng lệch hướng này đúng với cả các vật ở thể rắn, lỏng và khí. Ví dụ : hướng chuyển động của các dòng biển, các loại gió thường xuyên ( các em sẽ được học ở HKII)
* Hướng tự quay quanh trục của Trái Đất:
…………………………………………………………………
*Thời gian Trái Đất tự quay 1 vòng:…………….
…………………….
* Để tiện cho việc tính giờ và giao dịch trên Trái Đất , người ta chia ra : .............................…………………………………………
* Sự vận động tự quay quanh trục đã sinh ra những hệ quả nào : ………………………………………………………………………………………………………………………………
Hãy điền vào chỗ chấm (…) những từ thích hợp:
Tây sang Đông
24 giờ
24 khu vực giờ
1. Khắp mọi nơi trên Trái Đất lần lượt có ngày, đêm
2. Vật chuyển động trên bề mặt Trái Đất bị lệch hướng
Vì sao cùng 1 lúc chỉ có một nửa Trái Đất được chiếu sáng, còn nửa kia nằm trong bóng tối?
Vì Trái Đất hình cầu.
Giải thích vì sao trên Trái Đất có ngày, đêm liên tục?
Vì Trái Đất hình cầu và nó tự quay quanh trục.
Hành trình vòng quanh thế giới của Ma-gien-lăng
( từ 1519 – 1522): khi đoàn thủy thủ về đến nơi thì lịch
trên tàu là ngày 9/7/1522, trong khi lịch trên đất liền
đã là ngày 10/7/1522.
Vì sao có sự nhầm lẫn như vậy?
Dặn dò:
Học bài , làm bài tập trong tập bản đồ.
Đọc bài đọc thêm, tìm hiểu để giải thích vấn đề đã nêu trong bài học.
Dùng quả địa cầu và ngọn đèn trong phòng tối, hãy tự chứng minh hiện tượng ngày, đêm kế tiếp nhau trên Trái Đất.
Chuẩn bị bài mới: Sự chuyển động của Trái Đất quanh Mặt Trời.