Bài 18. Thời tiết, khí hậu và nhiệt độ không khí

KIỂM TRA BÀI CŨ
- Tầng đối lưu ở vị trí :
A. 0-16 km
B. 16 - 18 km
C. 80 km trở lên
- Nêu đặc điểm tầng đối lưu
+ Nằm sát mặt đất tới độ cao 16 km, tầng này tập trung tới 90% không khí
+ Không khí chuyển động theo chiều thẳng đứng.
+ Nhiệt độ giảm dần khi lên cao (lên cao 100m nhiệt độ giảm 0,6 d? C
+ Là nơi sinh ra các hiện tượng khí tượng
Thời tiết và khí hậu có ảnh hưởng lớn tới cuộc sống hằng ngày của con người, từ ăn, mặc, ở, cho đến các hoạt đông sản xuất. Chính vì thế việc nghiên cứu thời tiết và khí hậu là vấn đề hết sức cần thiết. Để biết được đặc điểm và các yếu tố chính của chúng, ta sẽ tìm hiểu ở bài 18
Tiết 23; Bài 18
THỜI TIẾT, KHÍ HẬU
VÀ NHIỆT ĐỘ KHÔNG KHÍ
THỜI TIẾT, KHÍ HẬU VÀ NHIỆT ĐỘ KHÔNG KHÍ
Trong chương trình dự báo thời tiết trên phương tiện thông tin đại chúng có nội dung gì ?
I. Thời tiết và khí hậu
Nhiệt độ, cấp gió, hướng gió, độ ẩm, lượng mưa của mỗi khu vực.
Vậy thời tiết là gì ?
a/ Thời tiết
- Thời tiết là sự biểu hiện các hiện tượng khí tượng ở một địa phương trong một thời gian ngắn.
THỜI TIẾT, KHÍ HẬU VÀ NHIỆT ĐỘ KHÔNG KHÍ
Khí tượng là gì ?
THỜI TIẾT, KHÍ HẬU VÀ NHIỆT ĐỘ KHÔNG KHÍ
Khí tượng là những hiện tượng vật lí của khí quyển phát sinh trong vũ trụ như gió, mây, mưa, tuyết, sương mù, cầu vòng sấm chớp…
THỜI TIẾT, KHÍ HẬU VÀ NHIỆT ĐỘ KHÔNG KHÍ
Thời tiết có đặc điểm gì ?
Quan sát thời tiết một ngày tại một địa phương
Nắng gắt
Chuyển mưa
Mưa
Mưa tạnh, nắng lên
THỜI TIẾT, KHÍ HẬU VÀ NHIỆT ĐỘ KHÔNG KHÍ
Nắng gắt
Chuyển mưa
Mưa
Mưa tạnh, nắng lên
Đặc điểm của thời tiết là luôn thay đổi, có khi một ngày thay đổi tới mấy lần
THỜI TIẾT, KHÍ HẬU VÀ NHIỆT ĐỘ KHÔNG KHÍ
Trong một ngày biểu hiện thời tiết ở các địa phương có giống nhau không ?
Thời tiết ngày 16/1/2011
Thời tiết không giống nhau ở khắc mọi nơi và luôn thay đổi
THỜI TIẾT, KHÍ HẬU VÀ NHIỆT ĐỘ KHÔNG KHÍ
Nguyên nhân nào làm cho thời tiết luôn thay đổi
Do sự di chuyển của các khối khí, sự chuyển động của Trái Đất
THỜI TIẾT, KHÍ HẬU VÀ NHIỆT ĐỘ KHÔNG KHÍ
Biểu đồ Khí hậu Tây Ninh qua các năm 2007,2008,2009
Mùa mưa có mưa nhiều
Mùa khô mưa ít, có tháng không mưa
Sự khác nhau về mùa mưa và mùa khô được lặp lại giữa các năm
Nhận xét
- Qua biểu đồ nhiệt, em có nhận xét gì về 2 mùa mưa và khô, sự khác nhau giữa 2 mùa ?
THỜI TIẾT, KHÍ HẬU VÀ NHIỆT ĐỘ KHÔNG KHÍ
I. Thời tiết và khí hậu
b/ Khí hậu
Qua nhận xét về biểu đồ khí hậu Tây Ninh qua các năm, vậy Khí hậu là gì ?
- Là sự lặp đi lặp lại của tình hình thơi tiết ở một địa phương trong thời gian dài và trở thành quy luật
THỜI TIẾT, KHÍ HẬU VÀ NHIỆT ĐỘ KHÔNG KHÍ
SỰ KHÁC NHAU GIỮA THỜI TIẾT VÀ KHÍ HẬU
Thời tiết là biểu hiện tình trạng khí quyển trong thời gian ngắn
Khí hậu là sự lặp đi lặp lại của tình hình thơi tiết trong thời gian dài
THỜI TIẾT, KHÍ HẬU VÀ NHIỆT ĐỘ KHÔNG KHÍ
THẢO LUẬN NHÓM
Nhóm 1,2: Nêu quy trình hấp thụ nhiệt của đất và không khí ?
Nhóm 3,4: Tại sao nhiệt độ trung bình ngày phải đo 3 lần: lúc 5 giờ, 13 giờ, 21 giờ
Nhóm 5,6: Tại sao không khí trên mặt đất không nóng nhất lúc 12 giờ (lúc bức xạ mạnh nhất) mà lại nóng nhất vào lúc 13 giờ.
THỜI TIẾT, KHÍ HẬU VÀ NHIỆT ĐỘ KHÔNG KHÍ
Nhóm 1,2: Nêu quy trình hấp thụ nhiệt của đất và không khí ?
Bức xạ mặt trời qua lớp không khí. Trong không khí có chứa bụi và hơi nước nên hấp thụ phần nhỏ năng lượng nhiệt mặt trời
Lớp không khí
THỜI TIẾT, KHÍ HẬU VÀ NHIỆT ĐỘ KHÔNG KHÍ
Phần lớn còn lại lượng nhiệt được mặt đất hấp thụ,
Sau đó đất nóng lên tỏa nhiệt vào không khí
Không khí nóng lên
Mặt đất
Không khí
Mặt đất
Không khí
THỜI TIẾT, KHÍ HẬU VÀ NHIỆT ĐỘ KHÔNG KHÍ
Qua quy trình hấp thu nhiệt của không khí và đất, em hãy cho biết Nhiệt độ không khí là gì
I. Nhiệt độ không khí và cách đo nhiệt độ không khí
- Nhiệt độ không khí là lượng nhiệt được mặt đất hấp thụ năng lượng nhiệt của Mặt trời rồi bức xạ lại vào không khí làm không khí nóng lên
THỜI TIẾT, KHÍ HẬU VÀ NHIỆT ĐỘ KHÔNG KHÍ
Cho biết dụng đo nhiệt độ không khí và cách đo
II. Nhiệt độ không khí và cách đo nhiệt độ không khí
Ta có thể dùng nhiệt kế để đo nhiệt độ không khí
- Khi đo nhiệt độ không khí ta phải để nhiệt kế trong bóng râm vá cách mặt đất 2m
THỜI TIẾT, KHÍ HẬU VÀ NHIỆT ĐỘ KHÔNG KHÍ
Tại sao phải để nhiệt kế trong bóng râm vá cách mặt đất 2m
Để đo nhiệt độ thực chuẩn của không khí
2 m
THỜI TIẾT, KHÍ HẬU VÀ NHIỆT ĐỘ KHÔNG KHÍ
Nhóm 3,4: Tại sao nhiệt độ trung bình ngày phải đo 3 lần: lúc 5 giờ, 13 giờ, 21 giờ
5 giờ
13 giờ
21 giờ
THỜI TIẾT, KHÍ HẬU VÀ NHIỆT ĐỘ KHÔNG KHÍ
5 giờ
13 giờ
21 giờ
Đo nhiệt độ lúc bức xạ Mặt trời yếu nhất, mạnh nhất và lúc đã chấm dứt
Yếu nhất
Mạnh nhất
Chấm dứt
THỜI TIẾT, KHÍ HẬU VÀ NHIỆT ĐỘ KHÔNG KHÍ
Nhóm 5,6: Tại sao không khí trên mặt đất không nóng nhất lúc 12 giờ (lúc bức xạ mạnh nhất) mà lại nóng nhất vào lúc 13 giờ.
Mặt Đất
Lớp không khí
Mặt đất
Không khí
12 h Mặt trời bức xạ vào không khí
Phần lớn lượng nhiệt được mặt đất hấp thụ
1 tiếng sau (13h) mặt đất bức xạ vào không khí
THỜI TIẾT, KHÍ HẬU VÀ NHIỆT ĐỘ KHÔNG KHÍ
Mặt Đất
Không khí
Nhóm 5,6: Tại sao không khí trên mặt đất không nóng nhất lúc 12 giờ (lúc bức xạ mạnh nhất) mà lại nóng nhất vào lúc 13 giờ.
Không khí chỉ nóng nhất khi đạ hấp thụ được bức xạ của mặt đất. Mà mặt đất chỉ bức xạ khi đã hấp thụ năng lượng nhiệt của Mặt trời. Như vậy nhiệt đó của không khí cao nhất vào lúc 13h, chậm hơn so với mặt đất 1 giờ
Nêu cách tính nhiệt độ trung bình ngày ?
Nêu cách tính nhiệt độ trung bình tháng, năm ?
Nhiệt độ TB năm =
Số tháng trong năm
Tổng nhiệt độ TB các tháng trong năm
Tính nhiệt độ trung bình ngày ở Hà Nội SGK/55.
Nhiệt độ TB ngày ở Hà Nội =
200C +240C + 220C
3
= 220C
THỜI TIẾT, KHÍ HẬU VÀ NHIỆT ĐỘ KHÔNG KHÍ
Tại sao vào những ngày hè, người ta thường ra biển để nghỉ mát ? Nguyên nhân dẫn đến hiện tượng khí hậu ở biển ?
Vùng biển vào những ngày hè mát hơn. Nguyên nhân do nước biển có tác dụng điều hòa nhiệt độ, làm không khí màu hạ bớt nóng
THỜI TIẾT, KHÍ HẬU VÀ NHIỆT ĐỘ KHÔNG KHÍ
II. Sự thay đổi nhiệt độ của không khí
Nguyên nhân dẫn đến sự khác nhau của nhiệt độ trên biển và đất liền ?
Do đặc tính hấp thụ và tỏa nhiệt nhanh hoặc chậm của mặt đất và mặt biển nên không khí từng vùng khác nhau
- Nhiệt độ không khí ở những miền gần biển và những miền nằm sâu trong lục địa có sự khác nhau
a/ Nhiệt độ không khí trên biển và trên đất liền
THỜI TIẾT, KHÍ HẬU VÀ NHIỆT ĐỘ KHÔNG KHÍ
II. Sự thay đổi nhiệt độ của không khí
a/ Nhiệt độ không khí thay đổi theo độ cao
Nhận xét sự thay đổi nhiệt độ theo độ cao
- Càng lên cao nhiệt độ không khí càng giảm
THỜI TIẾT, KHÍ HẬU VÀ NHIỆT ĐỘ KHÔNG KHÍ
Giải thích hiện tượng nhiệt không khí xuống thấp khi lên cao. Tính độ cao giữa 2 điểm A và B
Không khí gần mặt đất chứa nhiều bụi và hơi nước nên hấp thụ nhiệt nhiều hơn không khí loãng ít bụi, ít hơi nước trên cao
Vì chênh lêch nhiệt độ giữa hai điểm là 60C mà cứ lên cao 100m nhiệt độ sẽ giảm đi 0,60C. N�n ch�nh l?ch d? cao gi?a 2 di?m l� 1000m
THỜI TIẾT, KHÍ HẬU VÀ NHIỆT ĐỘ KHÔNG KHÍ
II. Sự thay đổi nhiệt độ của không khí
a/ Nhiệt độ không khí theo đổi theo vĩ độ
Nhận xét về sự thay đổi giữa góc chiếu của ánh sáng Mặt Trời và nhiệt độ từ xích đạo lên cực
Vùng xích đạo quanh năm có ánh sáng Mặt trời lớn hơn các vùng ở vĩ độ khác
- Không khí ở các vùng vĩ độ thấp nóng hơn không khí ở các vùng vĩ độ cao
CÂU HỎI BÀI TẬP CỦNG CỐ
Điền từ thích hợp vào chỗ chấm (.) ở các câu sau:
Thời tiết là hiện tượng khí tượng (nắng, mưa, gió,.) ở một địa phương trong một ........
Khí hậu là ............ tình hình......... .ở một địa phương trong ....................
biểu hiện của
thời tiết
một thời gian dài
thời gian ngắn
CÂU HỎI BÀI TẬP CỦNG CỐ
Nhiệt độ không khí là gì?
- Nhiệt độ không khí là lượng nhiệt khi mặt đất hấp thụ năng lượng nhiệt của Mặt trời rồi bức xạ lại vào không khí, làm không khí nóng lên.
HƯỚNG DẪN HỌC SINH TỰ HỌC
Học thuộc bài
-Làm Bài tập bản đồ
Chuẩn bị bài mới : “Khí áp và gió trên Trái đất”