Bài 18. Thời tiết, khí hậu và nhiệt độ không khí

GIÁO ÁN DỰ THI
MÔN:ĐỊA LÍ
Người thực hiện: H` Nguyệt Byă
PHÒNG GD&ĐT KRÔNG BÔNG
TRƯỜNG THCS PHAN CHU TRINH
Bài 18
THỜI TIẾT, KHÍ HẬU
VÀ NHIỆT ĐỘ KHÔNG KHÍ
1. Thời tiết và khí hậu
a. Thời tiết
Em hãy theo dõi bản tin dự báo thời tiết vùng Tây Nguyên trong ngày 03/11:
 
Tây Nguyên              
Mây thay đổi, có mưa rào và dông vài nơi. Gió đông bắc cấp 2 - 3. Nhiệt độ thấp nhất từ: 19 - 220C. Nhiệt độ cao nhất từ: 27 - 300C
Chương trình dự báo thời tiết trên cho chúng ta biết những nội dung gì?
Mây, mưa, dông, gió, nhiệt độ, … hiện tượng vật lí trong khí quyển → hiện tượng khí tượng
Hiện tượng khí tượng này xảy ra trong thời gian dài hay ngắn?
→ xảy ra trong thời gian ngắn
Bài 18. THỜI TIẾT KHÍ HẬU VÀ NHIỆT ĐỘ KHÔNG KHÍ
Một số hình ảnh về các hiện tượng khí tượng
Bài 18. THỜI TIẾT KHÍ HẬU VÀ NHIỆT ĐỘ KHÔNG KHÍ
1. Thời tiết và khí hậu
a. Thời tiết
Thời tiết là gì?
 
Thời tiết là sự biểu hiện của các hiện tượng khí tượng ở một địa phương trong
thời gian ngắn.
Dự báo những hiện tượng khí tượng sẽ xảy ra hoặc có thể xảy ra ở một nơi
nào đó trong thời gian nhất định.
Bài 18. THỜI TIẾT KHÍ HẬU VÀ NHIỆT ĐỘ KHÔNG KHÍ
Nhiều sương
Nắng gắt
Chuyển mưa
Mưa
Quan sát thời tiết một ngày tại một địa phương,cho biết thời tiết cố đặc điểm gi?
Thời tiết luôn luôn thay đổi
Bài 18. THỜI TIẾT KHÍ HẬU VÀ NHIỆT ĐỘ KHÔNG KHÍ
Trong một ngày thời tiết có thay đổi không?
Hãy quan sát bản tin dự báo thời tiết ngày 08/11 ở các địa phương sau:
Trong một ngày biểu hiện thời tiết ở các địa phương có giống nhau không ?
=>Thời tiết không giống nhau ở khắp mọi nơi và luôn thay đổi.
Nguyên nhân nào làm cho thời tiết luôn thay đổi?
Do sự di chuyển của các khối khí nóng, khối khí lạnh,… sự
chuyển động của Trái Đất
Bài 18. THỜI TIẾT KHÍ HẬU VÀ NHIỆT ĐỘ KHÔNG KHÍ
Thời tiết không giống nhau ở khắp mọi nơi.
Ở nước ta năm nào cũng vậy:
- Vào mùa hạ (từ tháng 5 đến tháng 10): có mưa nhiều, nhiệt độ cao, có gió mùa Tây Nam hoạt động, thường có bão.
- Mùa đông (từ tháng 11 đến tháng 4 năm sau): mưa ít hơn, gió mùa Đông Bắc hoạt động, nhiệt độ thấp
Tình hình thời tiết trên có lập đi lập lại không, diễn ra trong thời gian ngắn hay dài?
Thời tiết lập đi lập lại trong thời gian dài.
Vậy khí hậu là gì?
Thời tiết và khí hậu
b. Khí hậu
Bài 18. THỜI TIẾT KHÍ HẬU NÀ NHIỆT ĐỘ KHÔNG KHÍ
Khí hậu là sự lập đi lập lại của tình hình thời tiết ở một địa phương trong nhiều năm.
1.Thời tiết và khí hậu
a. Thời tiết
Thời tiết là sự biểu hiện của các hiện tượng khí tượng ở một địa
phương trong thời gian ngắn
b. Khí hậu
Khí hậu là sự lập đi lập lại của tình hình thời tiết ở một địa phương
Trong nhiều năm.
Bài 18. THỜI TIẾT KHÍ HẬU VÀ NHIỆT ĐỘ KHÔNG KHÍ
Thời tiết khác khí hậu ở điểm nào?
- Thời tiết là tình trạng khí quyển trong một thời gian ngắn (một buổi , một ngày, vài ngày).
- Khí hậu là tình trạng thời tiết lập đi lập lại trong một thời gian dài (vài chục năm) và đã trở thành quy luật.
Bài 18. THỜI TIẾT KHÍ HẬU VÀ NHIỆT ĐỘ KHÔNG KHÍ
THẢO LUẬN NHÓM
Nhóm 1: Nêu quy trình hấp thụ nhiệt của đất và không khí.
Nhóm 2: Tại sao khi đo nhiệt độ không khí , người ta phải để nhiệt kế trong bóng râm và cách mặt đất 2m?
Nhóm 3: Tại sao nhiệt độ trung bình ngày phải đo 3 lần: lúc 5 giờ, 13 giờ, 21 giờ?
2. Nhiệt độ không khí và cách đo nhiệt độ không khí
Bài 18. THỜI TIẾT KHÍ HẬU NÀ NHIỆT ĐỘ KHÔNG KHÍ
Lớp không khí
Bài 18. THỜI TIẾT KHÍ HẬU VÀ NHIỆT ĐỘ KHÔNG KHÍ
Nhóm 1: Nêu quy trình hấp thụ nhiệt của đất và không khí.
Bức xạ Mặt Trời qua lớp không khí. Trong không khí có chứa bụi và hơi nước nên hấp thụ phần nhỏ năng lượng nhiệt Mặt Trời.
Phần lớn còn lại lượng nhiệt được mặt đất hấp thụ. Sau đó đất nóng lên tỏa nhiệt vào không khí, không khí nóng lên.
Mặt đất
Không khí
Mặt đất
Không khí
Bài 18. THỜI TIẾT KHÍ HẬU VÀ NHIỆT ĐỘ KHÔNG KHÍ
Qua quy trình hấp thu nhiệt của không khí và đất, em hãy cho biết nhiệt độ không khí là gì?
2. Nhiệt độ không khí và cách đo nhiệt độ không khí
- Nhiệt độ không khí là lượng nhiệt được mặt đất hấp thụ năng lượng nhiệt của Mặt Trời rồi bức xạ lại vào không khí, làm không khí nóng lên.
Bài 18. THỜI TIẾT KHÍ HẬU NÀ NHIỆT ĐỘ KHÔNG KHÍ
Cho biết dụng đo nhiệt độ không khí?
2. Nhiệt độ không khí và cách đo nhiệt độ không khí
Người ta dùng nhiệt kế để đo nhiệt độ không khí
- Khi đo nhiệt độ không khí ta phải để nhiệt kế trong bóng râm vá cách mặt đất 2m
Bài 18. THỜI TIẾT KHÍ HẬU VÀ NHIỆT ĐỘ KHÔNG KHÍ
Nhóm 2: Tại sao phải để nhiệt kế trong bóng râm và cách mặt đất 2m?
Bài 18. THỜI TIẾT KHÍ HẬU NÀ NHIỆT ĐỘ KHÔNG KHÍ
Để đo nhiệt độ thực chuẩn của không khí
Nhóm 3: Tại sao nhiệt độ trung bình ngày phải đo 3 lần: lúc 5 giờ, 13 giờ, 21 giờ.
5 giờ
13 giờ
21 giờ
Bài 18. THỜI TIẾT KHÍ HẬU VÀ NHIỆT ĐỘ KHÔNG KHÍ
5 giờ
13 giờ
21 giờ
Đo nhiệt độ lúc bức xạ Mặt Trời yếu nhất, mạnh nhất và lúc đã chấm dứt
Yếu nhất
Mạnh nhất
Chấm dứt
Bài 18. THỜI TIẾT KHÍ HẬU VÀ NHIỆT ĐỘ KHÔNG KHÍ
Tại sao không khí trên mặt đất không nóng nhất lúc 12 giờ (lúc bức xạ mạnh nhất) mà lại nóng nhất vào lúc 13 giờ?
Mặt Đất
Lớp không khí
Mặt đất
Không khí
12 h Mặt Trời bức xạ vào không khí

Phần lớn lượng nhiệt được mặt đất hấp thụ

1 tiếng sau (13h) mặt đất bức xạ vào không khí
Bài 18. THỜI TIẾT KHÍ HẬU VÀ NHIỆT ĐỘ KHÔNG KHÍ
Mặt đất
Không khí
Không khí chỉ nóng nhất khi đã hấp thụ được bức xạ của mặt đất. Mà mặt đất chỉ bức xạ khi đã hấp thụ năng lượng nhiệt của Mặt Trời. Như vậy nhiệt độ của không khí cao nhất vào lúc 13h, chậm hơn so với mặt đất 1 giờ.
Bài 18. THỜI TIẾT KHÍ HẬU VÀ NHIỆT ĐỘ KHÔNG KHÍ
Nêu cách tính nhiệt độ trung bình ngày
Nhiệt độ trung bình ngày =
Nhiệt độ các lần đo
Số lần đo
Bài 18. THỜI TIẾT KHÍ HẬU VÀ NHIỆT ĐỘ KHÔNG KHÍ
Nêu cách tính nhiệt độ trung bình ngày, tháng, năm.
Nhiệt độ trung bình tháng =
Tổng nhiệt độ TB các ngày trong tháng
Số ngày trong tháng
Nhiệt độ TB năm =
Tổng nhiệt độ TB các tháng trong năm
Số tháng trong năm
Tính nhiệt độ TB ngày ở Hà Nội
Nhiệt độ TB ngày ở Hà Nội =
200C +240C + 220C
3
= 220C
Bài 18. THỜI TIẾT KHÍ HẬU VÀ NHIỆT ĐỘ KHÔNG KHÍ
Tại sao vào những ngày hè, người ta thường ra biển để nghỉ mát ? Nguyên nhân dẫn đến hiện tượng khí hậu ở biển ?

3. Sự thay đổi nhiệt độ của không khí
Bài 18. THỜI TIẾT KHÍ HẬU VÀ NHIỆT ĐỘ KHÔNG KHÍ
Vùng biển vào những ngày hè mát hơn, do nước biển có tác dụng điều hòa nhiệt độ không khí làm cho mùa hạ bớt nóng
3. Sự thay đổi nhiệt độ của không khí
Nguyên nhân dẫn đến sự khác nhau của nhiệt độ trên biển và đất liền ?
Do đặc tính hấp thụ và tỏa nhiệt nhanh hoặc chậm của mặt đất và mặt biển nên không khí từng vùng khác nhau
- Nhiệt độ không khí ở những miền gần biển và những miền nằm sâu trong lục địa có sự khác nhau
a. Nhiệt độ không khí thay đổi tùy theo vị trí gần hay xa biển
Bài 18. THỜI TIẾT KHÍ HẬU VÀ NHIỆT ĐỘ KHÔNG KHÍ
3. Sự thay đổi nhiệt độ của không khí
b Nhiệt độ không khí thay đổi theo độ cao
Nhận xét sự thay đổi nhiệt độ theo độ cao
Càng lên cao nhiệt độ không khí càng giảm
Bài 18. THỜI TIẾT KHÍ HẬU VÀ NHIỆT ĐỘ KHÔNG KHÍ
Giải thích hiện tượng càng lên cao nhiệt độ không khí càng giảm
Không khí gần mặt đất chứa nhiều bụi và hơi nước nên hấp thụ nhiệt nhiều hơn. Không khí trên cao loãng, ít bụi, ít hơi nước nên hấp thụ nhiệt kém hơn.
Tính sự chênh lệch độ cao giữa hai địa điểm A và B ở hình trên.
Chênh lệch nhiệt độ giữa hai địa điểm trên là 60C. Trung bình lên cao 100 m nhiệt độ giảm 0,60C => Chênh lệch nhau 1000m.
Bài 18. THỜI TIẾT KHÍ HẬU VÀ NHIỆT ĐỘ KHÔNG KHÍ
3. Sự thay đổi nhiệt độ của không khí
c. Nhiệt độ không khí theo đổi theo vĩ độ
Bài 18. THỜI TIẾT KHÍ HẬU VÀ NHIỆT ĐỘ KHÔNG KHÍ
Nhận xét sự thay đổi của góc chiếu Mặt Trời giữa các vùng vĩ độ thấp và các vùng vĩ độ cao.
Vùng vĩ độ thấp (xích đạo) quanh năm có ánh sáng Mặt trời lớn hơn các vùng ở vĩ độ khác
Nhận xét sự thay đổi nhiệt độ không khí giữa các vùng vĩ độ thấp và các vùng vĩ độ cao.
Không khí ở các vùng vĩ độ thấp nóng hơn không khí ở các vùng vĩ độ cao
3. Sự thay đổi nhiệt độ của không khí
c. Nhiệt độ không khí theo đổi theo vĩ độ
b Nhiệt độ không khí thay đổi theo độ cao
Nhiệt độ không khí thay đổi tùy theo vị trí gần hay xa biển
Nhiệt độ không khí ở những miền gần biển và những miền nằm sâu
trong lục địa có sự khác nhau
Càng lên cao nhiệt độ không khí càng giảm
Bài 18. THỜI TIẾT KHÍ HẬU VÀ NHIỆT ĐỘ KHÔNG KHÍ
Không khí các vùng vĩ độ thấp nóng hơn không khí các vùng vĩ độ cao
CỦNG CỐ
1. Điền từ thích hợp vào dấu .. dưới đây:
Thời tiết là sự biểu hiện của các hiện tượng ………….. ở một địa
phương trong thời gian ………..
Khí hậu là sự lập đi lập lại của ……………............ở một địa phương
trong …………….
khí tượng
dài
tình hình thời tiết
nhiều năm
2. Nhận biết thời tiết, khí hậu qua bảng dưới đây:
Khí hậu
Thời tiết
3. Nhiệt độ ở Thành phố Hồ Chí Minh đo được lúc 5 giờ là 23 0C, lúc 13 giờ là 280C và lúc 21 giờ là trung bình ở Thành phố Hồ Chí Minh 240C. Vậy nhiệt độ trung bình ngày hôm đó ở thành phố Hồ Chí Minh bao nhiêu?
Nhiệt độ trung bình ngày hôm đó ở thành phố Hồ Chí Minh là 250C
4.Tính nhiệt độ trung bình ở Huế dựa vào bảng số liệu sau:
Nhiệt độ trung bình ở Huế là 25,20C
5. Nhận xét sự thay đổi của nhiệt độ không khí:
Mùa hè không khí vùng ven biển rất mát mẻ
Vùng núi khí hậu thường mát mẻ hơn vùng đồng bằng
Vùng xích đạo nóng quanh năm
Tùy theo vị trí trí gần hay xa biển
Thay đổi theo độ cao
Thay đổi theo vĩ độ
HƯỚNG DẪN TỰ HỌC
Học thuộc bài
Chuẩn bị bài khí áp và gió trên
Trái Đất