Giao trinh

Giáo trình









Chủ biên: Võ Thanh Ân
Hiệu đính và bổ sung: Vương Đức Bình














Bến Tre, 5-2008

Lời ngỏ cho lần hiệu đính

Tài liệu này được viết lần đầu bởi giảng viên Võ Thanh Ân, theo yêu cầu của Tổ bộ môn CNTT, vào tháng 3 năm 2004. Tài liệu được viết và trình bày khá mạch lạc, gọn nhẹ, dễ hiểu và đã được dùng để dạy cho lớp K2 CNTT.

Cho đến nay do nhận thấy cần có một số điều chỉnh bổ sung nhằm thích hợp với công tác giảng dạy hơn như:
Turbo Pascal, như trình bày của giảng viên Võ Thanh Ân, không còn chạy tốt trên nền Windows XP nữa. Thay vào đó Borland Pascal chạy ổn định hơn.
Dù Pascal gần đây là ngôn ngữ bị phê phán nhiều trong giới lập trình viên vì những yếu kém của nó. Chủ yếu do nó không cho phép quá tải các cấu trúc dữ liệu và các hàm. Dù nó có kém so với Borland C++ trong vấn đề lập trình hướng đối tượng, song do tính khúc chiết - mạch lạc và trong sáng trong cú pháp của ngôn ngữ, nó vẫn là ngôn ngữ rất tốt để dạy cho người mới bắt đầu học lập trình. Về mặt sư phạm thì có lẽ khó có ngôn ngữ nào tốt hơn.
Cần nói tới Free Pascal, là một phiên bản miễn phí hoàn toàn, giữ lại được hầu hết cú pháp, từ khóa, thao tác của Borland Pascal và lại chạy ổn định trên Windows XP.
Kinh nghiệm cho thấy sinh viên của Khoa mấy năm qua, do công tác tuyển sinh, có hạ thấp yêu cầu đầu vào. Do đó buộc phải xem xét lại các giáo trình đã viết để giúp cho người học - ở xuất phát điểm thấp hơn – vẫn có thể đạt chất lượng đầu ra theo yêu cầu.

Với những lí do đó, và do khi xem xét lại giáo trình này thì giảng viên Võ Thanh Ân đã không còn làm việc tại Tổ bộ môn CNTT, tôi quyết định hiệu đính lại tài liệu. Trên tinh thần tôn trọng tác giả ban đầu của tài liệu này, ở chỗ nào có thêm vào hoặc hiệu đính thì tôi sẽ dùng màu chữ xanh dương đậm với font size nhỏ hơn để phân biệt.

Tổ bộ môn CNTT cảm ơn giảng viên Võ Thanh Ân vì đã cho phép tiếp tục dùng giáo trình này và cũng mong rằng giáo trình cùng các hiệu đính, phụ lục mới sẽ giúp cho sinh viên học tập hiệu quả.
Vương Đức Bình
(Tháng 01/2008)











Mục lục ( Phần 1)

Chương I: GIỚI THIỆU NGÔN NGỮ PASCAL VÀ BORLAND PASCAL 7.0 5
I. GIỚI THIỆU NGÔN NGỮ PASCAL. 5
1. Ngôn Ngữ PASCAL 5
2. TURBO PASCAL 5
II. SỬ DỤNG PASCAL 7.0 6
1. Khởi Động Turbo Pascal 6
2. Các Thao Tác Thường Sử Dụng Trên Turbo Pascal 7
III. CÁC THÀNH PHẦN CƠ BẢN CỦA NGÔN NGỮ PASCAL 8
1. Bộ Chữ Viết – Từ Khoá – Tên 8
2. Hằng – Kiểu – Biến 9
3. Biểu Thức – Dấu Chấm Phẩy – Lời Giải Thích 10
4. Cấu Trúc Của Một Chương Trình Pascal 11
Chương II: CÁC KIỂU VÔ HƯỚNG CHUẨN VÀ CÁC CÂU LỆNH ĐƠN 12
I. CÁC KIỂU VÔ HƯỚNG CHUẨN 12
1. Các Kiểu Vô Hướng Chuẩn (Standard scalar types) 12
2. Một Số Phép Toán Trên Các Kiểu 12
II. CÂU LỆNH 14
1. Khái Niệm Về Một Câu Lệnh 14
2. Một Số Lệnh Đơn 15
Chương III: CÁC LỆNH CÓ CẤU TRÚC 18
I. LỆNH CẤU TRÚC RẼ NHÁNH 18
1. Dạng Không Đầy Đủ 18
2. Dạng Đầy Đủ 18
II. LỆNH CẤU TRÚC LỰA CHỌN 19
1. Dạng Không Đầy Đủ 19
2. Dạng Đầy Đủ 19
III. CÁC LỆNH VÒNG LẶP 20
1. Lệnh Lặp Với Số Lần Xác Định 20
2. Lệnh Lặp Với Số Lần Lặp Không Xác Định 23
Chương IV: CHƯƠNG TRÌNH CON 25
I. KHÁI NIỆM VỀ CHƯƠNG TRÌNH CON 25
II. HÀM (FUNCTION) 26
III. THỦ TỤC (PROCEDURE) 27
IV. LỜI GỌI CHƯƠNG TRÌNH CON VÀ VẤN ĐỀ TRUYỀN THAM SỐ. 28
V. HOẠT ĐỘNG CỦA CHƯƠNG TRÌNH CON KHI ĐƯỢC GỌI VÀ SỰ BỐ TRÍ BIẾN. 30
VI. VẤN ĐỀ TRUYỀN THAM SỐ KHI