Bài thực hành 1. Làm quen với Turbo Pascal

GA tin hoc 8 _ GV Nguyễn Đình Toan
PRACTICAL EXERCISE 1
Thời gian 1 tiết
LÀM QUEN
VỚI TURBO PASCAL
GA tin hoc 8 _ GV Nguyễn Đình Toan
EXERCISE 1
Làm quen với việc khởi động và thoát khỏi Turbo Pascal. Em hãy thực hiện các nội dung sau:
Khởi động Turbo Pascal.
Quan sát màn hình của Turbo Pascal.
Nhận biết các thành phần trên màn hình Turbo Pascal.
Thao tác với thanh bảng chọn.
Thoát khỏi Turbo Pascal
GA tin hoc 8 _ GV Nguyễn Đình Toan
KHỞI ĐỘNG CHƯƠNG TRÌNH TURBO PASCAL
1. Chạy chương trình Turbo Pascal trên môi trường MS_DOS
Trên màn hình desktop, chọn My Computer, chọn ổ đĩa C:, chọn thư mục TP, chọn thư mục BIN, double click vào biểu tượng
Trên màn hình desktop, double click vào biểu tượng
2. Chạy chương trình Turbo Pascal trên môi trường WINDOWS
Trên màn hình desktop, chọn My Computer, chọn ổ đĩa C:, chọn thư mục TP, chọn thư mục BIN, double click vào biểu tượng
Trên màn hình desktop, double click vào biểu tượng
SUPPLEMENT KNOWLEDGE
GA tin hoc 8 _ GV Nguyễn Đình Toan
MÀN HÌNH LÀM VIỆC CỦA TURBO PASCAL
Tên File chương trình
Con trỏ soạn thảo
Thanh menu (thanh bảng chọn)
Dòng hướng dẫn các phím chức năng
Dòng
Cột
Vùng soạn thảo
GA tin hoc 8 _ GV Nguyễn Đình Toan
MENU BAR
* Nhấn phím F10 để mở bảng chọn
* Sử dụng các phím
Di chuyển sang trái giữa các bảng chọn
Di chuyển sang phải giữa các bảng chọn
GA tin hoc 8 _ GV Nguyễn Đình Toan
MENU BAR
* Nhấn ENTER để mở bảng chọn
* Nhấn tổ hợp phím Alt+F để mở bảng chọn
GA tin hoc 8 _ GV Nguyễn Đình Toan
* Nhấn tổ hợp phím Alt+E để mở bảng chọn
* Nhấn tổ hợp phím Alt+S để mở bảng chọn
GA tin hoc 8 _ GV Nguyễn Đình Toan
* Nhấn tổ hợp phím Alt+R để mở bảng chọn
* Nhấn tổ hợp phím Alt+C để mở bảng chọn
GA tin hoc 8 _ GV Nguyễn Đình Toan
* Nhấn tổ hợp phím Alt+D để mở bảng chọn
* Nhấn tổ hợp phím Alt+T để mở bảng chọn
GA tin hoc 8 _ GV Nguyễn Đình Toan
* Nhấn tổ hợp phím Alt+O để mở bảng chọn
* Nhấn tổ hợp phím Alt+W để mở bảng chọn
GA tin hoc 8 _ GV Nguyễn Đình Toan
* Nhấn tổ hợp phím Alt+H để mở bảng chọn
* Sử dụng các phím
Di chuyển lên giữa các lệnh trong một bảng chọn
Di chuyển xuống giữa các lệnh trong một bảng chọn
GA tin hoc 8 _ GV Nguyễn Đình Toan
THOÁT KHỎI TURBO PASCAL
* Nhấn tổ hợp phím Alt+F để mở bảng chọn
Click chọn
* Nhấn tổ hợp phím Alt+X để thoát chương trình
GA tin hoc 8 _ GV Nguyễn Đình Toan
EXERCISE 2
Soạn thảo, lưu, dịch và chạy một chương trình đơn giản. Em hãy thực hiện các nội dung sau:
Khởi động Turbo Pascal.
Gõ các dòng lệnh vào màn hình soạn thảocủa Turbo Pascal.
Lưu chương trình.
Dịch chương trình.
Chạy chương trình
GA tin hoc 8 _ GV Nguyễn Đình Toan
SUPPLEMENT KNOWLEDGE
* Nội dung chương trình
Gõ đúng và không để sót dấu nháy đơn, dấu chấm phẩy và dấu chấm.
Nhấn ENTER để xuống dòng mới.
Nhấn phím DELETE hoặc BACKSPACE để xóa.
uses crt : khai báo thư viện crt.
clrscr: xóa màn hình kết quả sau khi đã khai báo thư viện crt
GA tin hoc 8 _ GV Nguyễn Đình Toan
LƯU CHƯƠNG TRÌNH
Nhập tên chương trình
Click chọn
* Nhấn phím F2 hoặc chọn FILE  Save
GA tin hoc 8 _ GV Nguyễn Đình Toan
DỊCH CHƯƠNG TRÌNH
* Nhấn tổ hợp phím ALT+F9
* Hoặc nhấn tổ hợp phím ALT+C, chọn lệnh Compile
* Nhấn phím bất kì để đóng hộp thoại
GA tin hoc 8 _ GV Nguyễn Đình Toan
CHẠY CHƯƠNG TRÌNH
* Nhấn tổ hợp phím Crt+F9
* Nhấn phím bất kì để quay về màn hình soạn thảo
GA tin hoc 8 _ GV Nguyễn Đình Toan
EXERCISE 3
Chỉnh sửa chương trình và nhận biết một số lỗi. Em hãy thực hiện các nội dung sau:
Xóa lệnh begin
Xóa dấu chấm sau chữ end
GA tin hoc 8 _ GV Nguyễn Đình Toan
* Xóa dòng lệnh begin
* Xóa dấu chấm sau lệnh end
GA tin hoc 8 _ GV Nguyễn Đình Toan
* Xóa dấu chấm phẩy sau dòng lệnh
GA tin hoc 8 _ GV Nguyễn Đình Toan
MEMORIZE
Lệnh writeln in thông tin ra màn hình và đưa con trỏ xuống đầu dòng tiếp theo.
Lệnh write in thông tin ra màn hình nhưng không đưa con trỏ xuống đầu dòng tiếp theo.
GA tin hoc 8 _ GV Nguyễn Đình Toan
DẶN DÒ
1. Đọc phần đọc thêm _ trang 19 _ sách giáo khoa .
2. Xem trước §3 _ trang 20 _ sách giáo khoa .
GA tin hoc 8 _ GV Nguyễn Đình Toan
Bài học đã
KẾT THÚC
Thân ái chào các em
GA tin hoc 8 _ GV Nguyễn Đình Toan
PRACTICAL EXERCISE 2
Thời gian 1 tiết
VIẾT CHƯƠNG TRÌNH ĐỂ
TÍNH TOÁN
GA tin hoc 8 _ GV Nguyễn Đình Toan
EXERCISE 1A
Viết các biểu thức toán học sau đây dưới dạng biểu thức trong Pascal
GA tin hoc 8 _ GV Nguyễn Đình Toan
EXERCISE 1B
Quan sát hình , hãy thực hiện các công việc sau:
Thực hiện:
Khởi động Turbo Pascal và gõ chương trình sau để tính các biểu thức như trong hình.
Lưu chương trình với tên CT2.pas. Dịch, chạy chương trình và kiểm tra kết quả nhận được trên màn hình
GA tin hoc 8 _ GV Nguyễn Đình Toan
EXERCISE 2
Quan sát hình , hãy thực hiện các công việc sau:
GA tin hoc 8 _ GV Nguyễn Đình Toan
Thực hiện:
Mở file mới với tên CT3.pas
Gõ chương trình như theo hình.
Dịch và chạy chương trình. Quan sát các kết quả nhận được và cho nhận xét về các kết quả đó.
Thêm các câu lệnh delay(5000) vào sau mỗi câu lệnh writeln trong chương trình trên. Dịch và chạy chương trình. Quan sát chương trình tạm dừng 5 giây sau khi in từng kết quả trên màn hình.
Thêm câu lệnh readln vào chương trình trước từ khóa end. Dịch và chạy chương trình. Quan sát kết quả hoạt động của chương trình. Nhấn phím Enter để tiếp tục.
GA tin hoc 8 _ GV Nguyễn Đình Toan
EXERCISE 3
Quan sát hình , hãy thực hiện các công việc sau:
Thực hiện:
Mở file CT2.pas
Sửa ba lệnh cuối trước từ khóa end thành như hình.
Dịch và chạy lại chương trình.
Quan sát kết quả trên màn hình và rút ra nhận xét.
GA tin hoc 8 _ GV Nguyễn Đình Toan
MEMORIZE
Delay(x) tạm ngừng chương trình trong vòng x phần nghìn giây, sau đó tự động tiếp tục chạy.
Read hoặc Readln tạm ngừng chương trình cho đến khi người dùng nhấn phím Enter.
Câu lệnh writeln(:n:m) được dùng để điều khiển cách in các số thực trên màn hình, trong đó giá trị thực là số hay biểu thức số thực; n là số tự nhiên quy định độ rộng in số và m là số tự nhiên quy định số chữ số thập phân
GA tin hoc 8 _ GV Nguyễn Đình Toan
DẶN DÒ
1. Đọc phần đọc thêm _ trang 19 _ sách giáo khoa .
2. Xem trước §3 _ trang 20 _ sách giáo khoa .
GA tin hoc 8 _ GV Nguyễn Đình Toan
Bài học đã
KẾT THÚC
Thân ái chào các em
GA tin hoc 8 _ GV Nguyễn Đình Toan
PRACTICAL EXERCISE 3
Thời gian 2 tiết
KHAI BÁO VÀ SỬ DỤNG BIẾN
GA tin hoc 8 _ GV Nguyễn Đình Toan
EXERCISE 1
Một cửa hàng cung cấp dịch vụ bán hàng thanh toán tại nhà. Khách hàng chỉ cần đăng kí số lượng mặt hàng cần mua, nhân viên của hàng sẽ trả hàng và nhận tiến thanh toán tại nhà khách hàng. Ngoài trị giá hàng hóa, khách hàng còn phải trả thêm phí dịch vụ. Hãy viết chương trình Pascal để tính tiền thanh toán trong trường hợp khách hàng chỉ mua một mặt hàng duy nhất.
Công thức gợi ý
Tiền thanh toán = Đơn giá x số lượng + phí dịch vụ
GA tin hoc 8 _ GV Nguyễn Đình Toan
Thực hiện:
Khởi động Pascal. Gõ chương trình sau và tìm hiểu ý nghĩa của từng câu lệnh trong chương trình
GA tin hoc 8 _ GV Nguyễn Đình Toan
Thực hiện:
Lưu chương trình với tên TINHTIEN.PAS.
Dịch và chỉnh sửa các lỗi gõ, nếu có.
Chạy chương trình với các bộ dữ liệu (đơn giá và số lượng) như sau (1000, 20), (3500, 200), (18500, 123). Kiểm tra tính đúng các kết quả in ra.
Chạy chương trình với bộ dữ liệu (1, 35000). Quan sát kết quả nhận được. Hãy thử đoán lí do tại sao chương trình cho kết quả sai.
GA tin hoc 8 _ GV Nguyễn Đình Toan
EXERCISE 2
Thử viết chương trình nhập các số nguyên x và y, in giá trị của x và y ra màn hình. Sau đó hoán đổi các giá trị của x và y rồi in lại ra màn hình giá trị của x và y
GA tin hoc 8 _ GV Nguyễn Đình Toan
Quan sát chương trình sau:
GA tin hoc 8 _ GV Nguyễn Đình Toan
MEMORIZE
Cú pháp khai báo biến trong Pascal
Var : ;
Cú pháp lệnh gán trong Pascal
:=;
Lệnh read() hay readln(): sau khi nhập dữ liệu cần nhấn phím enter để xác nhận.
Nội dung chú thích nằm trong cặp dấu { và } được bỏ qua khi dịch chương trình.
GA tin hoc 8 _ GV Nguyễn Đình Toan
DẶN DÒ
1. Xem trước §5 _ trang 37 _ sách giáo khoa .
GA tin hoc 8 _ GV Nguyễn Đình Toan
Bài học đã
KẾT THÚC
Thân ái chào các em
GA tin hoc 8 _ GV Nguyễn Đình Toan
PRACTICAL EXERCISE 4
Thời gian 2 tiết
SỬ DỤNG LỆNH ĐIỀU KIỆN IF…THEN
GA tin hoc 8 _ GV Nguyễn Đình Toan
EXERCISE 1
Viết chương trình nhập hai số nguyên a và b khác nhau từ bàn phím và in hai số đó ra màn hình theo thứ tự không giảm.
GA tin hoc 8 _ GV Nguyễn Đình Toan
Thực hiện:
Khởi động Pascal. Gõ chương trình sau và tìm hiểu ý nghĩa của từng câu lệnh trong chương trình
GA tin hoc 8 _ GV Nguyễn Đình Toan
Thực hiện:

Lưu chương trình với tên SAP_XEP.PAS.
Dịch và chỉnh sửa các lỗi gõ, nếu có. (Alt+F9)
Chạy chương trình với các bộ dữ liệu (12,53); (65,20) để thử chương trình. (Ctrl+F9)
GA tin hoc 8 _ GV Nguyễn Đình Toan
EXERCISE 2
Viết chương trình nhập chiều cao của hai bạn Long và Trang.
GA tin hoc 8 _ GV Nguyễn Đình Toan
Thực hiện:
Khởi động Pascal. Gõ chương trình sau và tìm hiểu ý nghĩa của từng câu lệnh trong chương trình
GA tin hoc 8 _ GV Nguyễn Đình Toan
Thực hiện:

Lưu chương trình với tên AICAOHON.PAS.
Dịch và chỉnh sửa các lỗi gõ, nếu có. (Alt+F9)
Chạy chương trình với các bộ dữ liệu (1.5,1.6); (1.6,1.5); (1.6,1.6) để thử chương trình. (Ctrl+F9)
Quan sát các kết quả nhận được và nhận xét.
Hãy tìm chỗ chưa đúng trong chương trình.
Sửa lại chương trình để có kết quả đúng.
GA tin hoc 8 _ GV Nguyễn Đình Toan
EXERCISE 2
Quan sát hình sau, em hãy cho biết ý nghĩa của đoạn chương trình này
GA tin hoc 8 _ GV Nguyễn Đình Toan
EXERCISE 3
Viết chương trình nhập ba số dương a, b và c từ bàn phím. Kiểm tra và in ra màn hình kết quả kiểm tra ba số đó có thể là độ dài các cạnh một tam giác hay không?
GA tin hoc 8 _ GV Nguyễn Đình Toan
Thực hiện:
Khởi động Pascal. Gõ chương trình sau và tìm hiểu ý nghĩa của từng câu lệnh trong chương trình
GA tin hoc 8 _ GV Nguyễn Đình Toan
Thực hiện:
Lưu chương trình với tên BACANHTAMGIAC.PAS.
Tìm hiểu ý nghĩa của các câu lệnh trong chương trình.
Dịch và chạy chương trình với các số tùy ý, quan sát kết quả trên màn hình.
GA tin hoc 8 _ GV Nguyễn Đình Toan
MEMORIZE
Câu lệnh điều kiện dạng thiếu
If <điều kiện> then ;
Câu lệnh điều kiện dạng đủ
If <điều kiện> then else ;

Từ khóa AND để kết hợp nhiều phép so sánh đơn giản thành một phép so sánh phức hợp. Giá trị của phép so sánh này là đúng khi và chỉ khi tất cả các phép so sánh đơn giản đều đúng. Ngược lại, nó có giá trị sai.
Từ khóa OR để kết hợp nhiều phép so sánh đơn giản. Giá trị của phép so sánh này chỉ sai khi và chỉ khi tất cả các phép so sánh thành phần đều sai. Ngược lại, nó có giá trị đúng.
GA tin hoc 8 _ GV Nguyễn Đình Toan
Bài học đã
KẾT THÚC
Thân ái chào các em
GA tin hoc 8 _ GV Nguyễn Đình Toan
PRACTICAL EXERCISE 5
Thời gian 2 tiết
SỬ DỤNG LỆNH LẶP FOR…DO
GA tin hoc 8 _ GV Nguyễn Đình Toan
EXERCISE 1
Viết chương trình in ra màn hình bảng nhân của một số từ 1 đến 9, số được nhập từ bàn phím và dừng màn hình để có thể quan sát kết quả.
GA tin hoc 8 _ GV Nguyễn Đình Toan
Thực hiện:
Khởi động Pascal. Gõ chương trình sau và tìm hiểu ý nghĩa của từng câu lệnh trong chương trình
GA tin hoc 8 _ GV Nguyễn Đình Toan
Thực hiện:
Lưu chương trình với tên BANGNHAN.PAS.
Dịch và chỉnh sửa các lỗi gõ, nếu có.
Chạy chương trình với các giá trị nhập vào lần lượt bằng 1, 2, …,10. Quan sát kết quả nhận được trên màn hình.
GA tin hoc 8 _ GV Nguyễn Đình Toan
EXERCISE 2
Chỉnh sửa chương trình để làm đẹp kết quả trên màn hình sau
GA tin hoc 8 _ GV Nguyễn Đình Toan
Quan sát chương trình sau:
GA tin hoc 8 _ GV Nguyễn Đình Toan
GA tin hoc 8 _ GV Nguyễn Đình Toan
EXERCISE 3
Viết chương trình in ra màn hình các số từ 0 đến 99 theo dạng bảng như hình sau
GA tin hoc 8 _ GV Nguyễn Đình Toan
Quan sát chương trình sau:
GA tin hoc 8 _ GV Nguyễn Đình Toan
Thực hiện:
Lưu chương trình với tên TAOBANG.PAS.
Chạy chương trình, quan sát kết quả trên màn hình.
Sử dụng thêm các câu lệnh GotoXY(a,b) để điều chỉnh bảng kết quả ra giữa màn hình.
GA tin hoc 8 _ GV Nguyễn Đình Toan
MEMORIZE
Cấu trúc lặp với số lần được biết trước:
For …do
Chỉ sử dụng các lệnh GotoXY, WhereX, WhereY sau khi khai báo thư viện crt của Pascal.
Câu lệnh GotoXY(a,b) có tác dụng đưa con trỏ về cột a, hàng b.
Hàm chuẩn WhereX cho biết số thứ tự của cột đang có con trỏ.
Hàm chuẩn WhereY cho biết số thứ tự của hàng đang có con trỏ.
GA tin hoc 8 _ GV Nguyễn Đình Toan
DẶN DÒ
1. Xem trước §5 _ trang 37 _ sách giáo khoa .
GA tin hoc 8 _ GV Nguyễn Đình Toan
Bài học đã
KẾT THÚC
Thân ái chào các em