Bài 8. Lặp với số lần chưa biết trước

Tiết 47+48
Bài 8: LẶP VỚI SỐ LẦN CHƯA BIẾT TRƯỚC
VD1: Viết chương trình tính tổng các số tự nhiên từ 1 đến 100
S = 1 + 2 + 3 + . . .+100
Lặp 100 lần
Hãy quan sát
VD2: Viết chương trình nhập vào các số cho đến khi gặp 0 thì dừng lại. Tính tổng các số vừa nhập.
Chua bi?t l?p m?y l?n
Lặp với số lần biết trước, sử dụng câu lệnh lặp For…Do để viết chương trình
Lặp với số lần chưa biết trước, sử dụng câu lệnh gì để viết chương trình?
Baøi 8:
LAËP VÔÙI SOÁ LAÀN CHÖA BIEÁT TRÖÔÙC
 Nam làm bài tập cho đến khi làm xong.
 Cô ấy phải đi bộ như vậy cho đến khi về tới nhà.
Các em hãy cho thêm những ví dụ về hoạt động lặp với số lần chưa biết trước?
1. Các hoạt động lặp với số lần chưa biết trước:
 Tôi phải nhập dữ liệu vào máy tính cho đến khi nhập xong.
Baøi 8:
LAËP VÔÙI SOÁ LAÀN CHÖA BIEÁT TRÖÔÙC
VD1(Sgk):
Long sẽ lặp lại hoạt động gọi điện mấy lần?
1. Các hoạt động lặp với số lần chưa biết trước:
Chưa thể biết trước được. Điều kiện để kết thúc hoạt động lặp đó là có người nhấc máy.
Một ngày khác, Long quyết định cứ 10 phút gọi điện một lần cho Trang cho đến khi nào có người nhấc máy.
Baøi 8:
LAËP VÔÙI SOÁ LAÀN CHÖA BIEÁT TRÖÔÙC
T1 = 1
T2 = 1 + 2
T3 = 1 + 2 + 3
....
Cần cộng bao nhiêu số tự nhiên để ta nhận được tổng Tn nhỏ nhất lớn hơn 1000?
VD2(Sgk):
1. Các hoạt động lặp với số lần chưa biết trước:
Điều kiện như thế nào thì kết thúc hoạt động lặp?
Điều kiện: Khi tổng Tn nhỏ nhất lớn hơn 1000 thì kết thúc hoạt động lặp
tăng dần
Baøi 8:
LAËP VÔÙI SOÁ LAÀN CHÖA BIEÁT TRÖÔÙC
1. Các hoạt động lặp với số lần chưa biết trước:
1
T1 = 1
Đúng
2
T2 = 1 + 2
Đúng
Đúng
…
…
…
?
Tn = 1 + 2 + 3 + … +? (Sao cho Tn nhỏ nhất lớn hơn 1000)
Sai, kết thúc việc tính tổng
3
T3 = 1 + 2 + 3
Phân tích bài toán:
Baøi 8:
LAËP VÔÙI SOÁ LAÀN CHÖA BIEÁT TRÖÔÙC
Bước 1:
Bước 2:
Bước 3:
Bước 4:
S  0, n  0.
Nếu S≤1000, n  n+1; Ngược lại, chuyển tới bước 4.
S  S + n và quay lại bước 2.
In kết quả: S và n là số tự nhiên nhỏ nhất sao cho S>1000. Kết thúc thuật toán.
1. Các hoạt động lặp với số lần chưa biết trước:
Kí hiệu S là tổng cần tìm và ta có thuật toán như sau:
Các hoạt động lặp với số lần chưa biết trước phụ thuộc vào cái gì và chỉ dừng lại khi nào?
* Có thể diễn tả bài toán trên bằng sơ đồ như sau:
Baøi 8:
LAËP VÔÙI SOÁ LAÀN CHÖA BIEÁT TRÖÔÙC
1. Các hoạt động lặp với số lần chưa biết trước:
Quan sát sơ đồ khối sau:
Để chỉ dẫn máy tính thực hiện các hoạt động lặp trên, ta có thể sử dụng câu lệnh có dạng: Lặp với số lần chưa biết trước
Baøi 8:
LAËP VÔÙI SOÁ LAÀN CHÖA BIEÁT TRÖÔÙC
2. Ví dụ về lệnh lặp với số lần chưa biết trước:
VD1: While a<=b do a:=a+1;
VD2: While S<=10 do
Begin n:=n-1; S:=S+n End;
Trong đó : Câu lệnh là a:=a+1 (câu lệnh đơn).
Trong đó : Câu lệnh là câu lệnh ghép
VD3: While i<=100 do
Begin T:=T+1/i; i:=i+1 End;
Baøi 8:
LAËP VÔÙI SOÁ LAÀN CHÖA BIEÁT TRÖÔÙC
2. Ví dụ về lệnh lặp với số lần chưa biết trước:
Hãy nêu cấu trúc lặp với câu lệnh while - do?
Điều kiện: thường là một phép so sánh.
Câu lệnh: là môt câu lệnh trong Pascal (có thể là câu lệnh đơn hay câu lệnh ghép)
While <điều kiện> do ;
Baøi 8:
LAËP VÔÙI SOÁ LAÀN CHÖA BIEÁT TRÖÔÙC
VD 4: Dùng câu lệnh lặp While … Do để viết chương trình thể hiện thuật toán trong Ví dụ 2 (Sgk)
2. Ví dụ về lệnh lặp với số lần chưa biết trước:
Begin
begin
end;
End.
Baøi 8:
LAËP VÔÙI SOÁ LAÀN CHÖA BIEÁT TRÖÔÙC
VD 5:
Để viết chương trình tính tổng:
2. Ví dụ về lệnh lặp với số lần chưa biết trước:
Begin
begin
end;
End.
Baøi 8:
LAËP VÔÙI SOÁ LAÀN CHÖA BIEÁT TRÖÔÙC
LAËP VÔÙI SOÁ LAÀN CHÖA BIEÁT TRÖÔÙC
Baøi 8:
sử dụng for…do:
sử dụng while…do
T:=0;
for i:=1 to 100 do T:=T+1/i;
writeln(T);
T:=0;
i:=1;
while i<=100 do
begin T:=T+1/i; i:=i+1 end;
writeln(T);
Baøi 8:
LAËP VÔÙI SOÁ LAÀN CHÖA BIEÁT TRÖÔÙC
Baøi 8:
LAËP VÔÙI SOÁ LAÀN CHÖA BIEÁT TRÖÔÙC
Biến đếm là i;
Giá trị đầu là 1, giá trị cuối là 100
Baøi 8:
LAËP VÔÙI SOÁ LAÀN CHÖA BIEÁT TRÖÔÙC
3. Lặp vô hạn - lỗi lập trình cần tránh:
Ví dụ :
Var
a:integer ;
Begin
a:=5;
While a< 6 do
Write(` Chuong trinh chay mai khong thoat duoc`);
End.
Lưu ý: Khi viết chương trình với câu lệnh lặp, điều kiện phải được thay đổi để chương trình không gặp lỗi lặp vô hạn.
Học sinh thảo luận
BÀI TẬP
Câu 1
Câu 2
Câu 3
Câu 4
30
29
28
27
26
25
24
23
22
21
20
19
18
17
16
15
14
13
12
11
10
9
8
7
6
5
4
3
2
1
0
Câu 1: Trong các hoạt động dưới đây, hoạt động nào là hoạt động lặp với số lần chưa biết trước?
a) X:= 10; while X:= 10 do X:= X + 5;
b) X:= 10; while X = 10 do X = X + 5;
c) S:= 0; n:=0; while S <= 10 do n:= n + 1; S:= S + n ;

C�u 2: H�y ch? ra l?i trong c�c c�u l?nh sau d�y?
30
29
28
27
26
25
24
23
22
21
20
19
18
17
16
15
14
13
12
11
10
9
8
7
6
5
4
3
2
1
0

In ra c�c s? t? 1 d?n 9

In ra c�c s? t? 1 d?n 10

In ra c�c s? 1

Khơng phuong �n n�o d�ng.
Câu 3: Đoạn lệnh sau cho kết quả là gì?

S:=1; While s < 10 do
Begin writeln(s); s:=s+1; end;
30
29
28
27
26
25
24
23
22
21
20
19
18
17
16
15
14
13
12
11
10
9
8
7
6
5
4
3
2
1
0
B. 10 vòng lặp, S=5

D. 12 vịng l?p, S=4
B. 10 vịng l?p, S=5
A. 9 vịng l?p, S=5.5
C. 11 vịng l?p, S=4.5
SAI RỒI!
SAI RỒI!
SAI R?I!
35
Câu 4: Thuật toán sau thực hiện bao nhiêu vòng lặp? Khi kết thúc giá trị của S bằng bao nhiêu?

- Bước 1: S  10, x  0.5.
- Bước 2: Nếu S  5.2 chuyển tới bước 4.
- Bước 3: S  S –x và quay lại bước 2.
- Bước 4: Thông báo S và kết thúc thuật toán
30
29
28
27
26
25
24
23
22
21
20
19
18
17
16
15
14
13
12
11
10
9
8
7
6
5
4
3
2
1
0
Bài tập vận dụng
Bài 1: Viết đoạn chương trình hiển thị ra màn hình 5 chữ số tự nhiên đầu tiên.


Giải
n:=0;
While (n<5) Do
Begin
Write(n:2);
n:= n+1;
End;
Mô tả
Bài tập vận dụng
Bài 2:
Viết chương trình tính giá trị của biểu thức sau (n là 1 số nguyên nhập từ bàn phím)
A = 1 + 1/2 + 1/3 + ... + 1/n


Chương Trình tính giá trị của Biểu Thức: A = 1 + 1/2 + 1/3 + ... + 1/n

Program Tinh_GTBT;
Uses CRT;
Var i,n: integer; A: Real;
BEGIN clrscr;
Writeln(` Chuong trinh tinh gia tri bieu thuc`);
Write(` Nhap n = `); Readln(n);
A:=0 ; i:=1;
While (i <= n) Do
Begin
A:= A + 1/i;
i:= i + 1;
End;
Writeln(` Gia tri cua bieu thuc la A = `,A:0:2);
Readln;
END.
Baøi 8:
LAËP VÔÙI SOÁ LAÀN CHÖA BIEÁT TRÖÔÙC
- Các hoạt động lặp với số lần chưa biết trước phụ thuộc vào một điều kiện cụ thể và chỉ dừng lại khi điều kiện đó sai.
GHI NHỚ
- Trong Pascal câu lệnh lặp với số lần chưa biết trước có dạng:
While <điều kiện> do ;
Baøi 8:
LAËP VÔÙI SOÁ LAÀN CHÖA BIEÁT TRÖÔÙC
DẶN DÒ
- Tìm th�m m?t v�i ví d? v? ho?t d?ng l?p v?i s? l?n chua bi?t tru?c
- V? nh� h?c b�i v� l�m c�c b�i t?p SGK/71
Mô phỏng thuật toán: In 5 số tự nhiên đầu tiên ra màn hình
Bắt đầu
n := 0
0 < 5?
Viết 0 ra màn hình
n:= 1
0
1
2
3
4
1 < 5?
Viết 1 ra màn hình
n:= 2
2 < 5?
Viết 2 ra màn hình
n:= 3
3 < 5?
Viết 3 ra màn hình
n:= 4
Sai
Đúng
4 < 5?
Viết 4 ra màn hình
n:= 5
5 < 5?
Kết thúc
Kết quả