Bài 6. Câu lệnh điều kiện

Nhiệt liệt
Chào mừng các thầy cô giáo về dự giờ
TRƯỜNG THCS S¥N KIM
Tin học
Giáo viên: Nguyễn Đức soái
Kiểm tra bài củ
Khi nào thì ta nói điều kiện được thỏa mãn, khi nào ta nói điều kiện không được thỏa mản?
Để so sánh hai giá trị số hoặc hai biểu thức có giá trị số em sử dụng những phép so sánh nào?
Bài tập 2 sgk
Hãy cho biết các điều kiện hoặc biểu thức sau đây cho kết quả đúng hay sai:
a) 123 là số chia hết cho 3
b) Nếu ba cạnh a, b và c của một tam giác thỏa mãn c2 = a2 + b2 thì tam giác đó là tam giác vuông.
c) 152 > 200
d) x2 < 1
a) Đúng
Trả lời
b) Đúng
c) Đúng
d) Đúng hay Sai phụ thuộc vào giá trị của x
TRƯỜNG THCS S¥N KIM
Giáo viên: Nguyễn đức soái
Tiết PPCT: 30
Bài 6: Câu lệnh điều kiện (Tiếp theo)
4. Cấu trúc rẽ nhánh
Ví dụ 2: Một hiệu sách thực hiện đợt khuyến mãi lớn với nội dung sau: nếu mua sách với tổng số tiền ít nhất là 100 nghìn đồng, khách hàng được giảm 30% số tiền phải thanh toán. Hãy mô tả hoạt động tính tiền cho khách
B1: Tính tổng số tiền T khách hàng đã mua sách
B2: Nếu T>=100000 thì số tiền phải thanh toán là 70%*T
B3:In hoá đơn
<điều kiện>
Nếu
thì

Cách thể hiện hoạt động phụ thuộc vào điều kiện như trên (vd2) được gọi là cấu trúc rẽ nhánh dạng thiếu
Điều kiện
Câu lệnh
ĐÚNG
SAI
 Cấu trúc rẽ nhánh dạng thiếu
4. Cấu trúc rẽ nhánh
Điều kiện
Ví dụ 2: Một hiệu sách thực hiện đợt khuyến mãi lớn với nội dung sau: nếu mua sách với tổng số tiền ít nhất là 100 nghìn đồng, khách hàng được giảm 30% số tiền phải thanh toán. Hãy mô tả hoạt động tính tiền cho khách
B1: Tính tổng số tiền T khách hàng đã mua sách
B2: Nếu T>=100000 thì số tiền phải thanh toán là 70%*T
B3:In hoá đơn
4. Cấu trúc rẽ nhánh
Cách thể hiện hoạt động phụ thuộc vào điều kiện như trên (vd2) được gọi là cấu trúc rẽ nhánh dạng thiếu
 Cấu trúc rẽ nhánh dạng thiếu
4. Cấu trúc rẽ nhánh
điều kiện
Nếu
thì


Ngược lại thì
Ví dụ 3 : một hiệu sách thực hiện đợt khuyến mãi lớn với nội dung sau: nếu mua sách với tổng số tiền ít nhất là 100 nghìn đồng, khách hàng được giảm 30% số tiền phải thanh toán. Ngược lại, cửa hàng giảm giá 10% cho những khách mua với tổng số tiền không đến 100 nghìn đồng.
Cách thể hiện hoạt động phụ thuộc vào điều kiện như trên (vd3) được gọi là cấu trúc rẽ nhánh dạng đầy đủ.
B1: Tính tổng số tiền T khách hàng đã mua sách
B2: Nếu T>=100000 thì số tiền phải thanh toán là 70%*T;
Ngược lại, số tiền phải thanh toán là 90%*T;
B3:In hoá đơn
Điều kiện
Câu lệnh2
SAI
Câu lệnh 1
ĐÚNG
 Cấu trúc rẽ nhánh dạng đủ
4. Cấu trúc rẽ nhánh
Điều kiện
*Cấu trúc rẽ nhánh dạng thiếu
*Cấu trúc rẽ nhánh dạng đủ
Điều kiện
Câu lệnh
ĐÚNG
SAI
Điều kiện
Điều kiện
Câu lệnh2
SAI
Câu lệnh 1
ĐÚNG
Điều kiện
Hãy so sánh sự khác nhau giữa cấu trúc rẽ nhánh dạng thiếu và dạng đủ?
Với cấu trúc rẽ nhánh dạng thiếu thì câu lệnh chỉ được thực hiện khi điều kiện đúng, còn với cấu trúc rẽ nhánh dạng đủ thì dầu điều kiện đúng hay sai thì câu lệnh đều được thực hiện.
 Mọi ngôn ngữ lập trình đều có các câu lệnh để thực hiện các cấu trúc rẽ nhánh dạng thiếu và dạng đủ. Cấu trúc rẽ nhánh giúp cho việc lập trình được linh hoạt hơn.
4. Cấu trúc rẽ nhánh
Ví dụ 2:
 Cấu trúc rẽ nhánh dạng thiếu
Ví dụ 3:
 Cấu trúc rẽ nhánh dạng đủ
5. Câu lệnh điều kiện
 C©u lÖnh ®iÒu kiÖn d¹ng thiÕu trong ng«n ng÷ lËp tr×nh Pascal:
Khi gặp câu lệnh điều kiện này, chương trình sẽ kiểm tra điều kiện. Nếu điều kiện được thoả mãn, chương trình sẽ thực hiện câu lệnh sau từ khoá then. Ngược lại, câu lệnh đó bị bỏ qua.
- Cú pháp:
Trong đó: if (nếu), then (thì) là các từ khóa
- Hoạt động:
Ví dụ 4:
Giả sử cần in số a ra màn hình nếu a>b
Thuật toán:
Nếu a>b thì in ra màn hình giá trị của a
Thể hiện bằng câu lệnh:
If a>b then write(a);
Ví dụ 5:
Nhiều chương trình yêu cầu người dùng nhập một số hợp lệ, chẳng hạn không lớn hơn 5, từ bàn phím. Chương trình đọc số, kiểm tra tính hợp lệ và thông báo nếu không hợp lệ.
Thuật toán:
Thể hiện bằng câu lệnh:
B1: Nhập số a
B2: Nếu a>5 thì thông báo lỗi;
Readln(a);
If a>5 then write(‘So da nhap khong hop le!’);
 C©u lÖnh ®iÒu kiÖn d¹ng thiÕu trong ng«n ng÷ lËp tr×nh Pascal:
- Cú pháp:
- Hoạt động:
Ví dụ 4:
Ví dụ 5:
5. Câu lệnh điều kiện
Ví dụ 6:
Cần viết chương trình tính kết quả của a chia cho b, với a và b là hai số bất kỳ. Phép tính chỉ thực hiện khi b khác 0. Chương trình cần kiểm tra giá trị của b, nếu b khác 0 thì thực hiện phép chia; nếu b = 0 thì thông báo lỗi.
Thuật toán:
Dưới đây là câu lệnh Pascal thể hiện cấu trúc rẽ nhánh dạng đủ nói trên:
ngược lại thì thông báo lỗi
If b<>0 then x:=a/b
else write(‘Mau so bang 0, khong chia duoc’);
Hãy trình bày cú pháp của câu lệnh điều kiện dạng đủ?
 C©u lÖnh ®iÒu kiÖn d¹ng ®ñ trong ng«n ng÷ lËp tr×nh Pascal:
- Cú pháp:
- Hoạt động:
Khi gặp câu lệnh này, chương trình sẽ kiểm tra điều kiện. Nếu điều kiện được thoả mãn, chương trình sẽ thực hiện câu lệnh 1 sau từ khoá then. Trong trường hợp ngược lại, câu lệnh 2 sẽ được thực hiện.
Bài tập
Bài 5 sgk.
Các câu lệnh Pascal sau đây được viết đúng hay sai?
a) If x := 7 then a = b;
b) If x > 5; then a := b;
c) If x > 5 then a := b; m := n;
d) If x > 5 then a := b; else m := n;
Trả lời:
a) Sai, vì: x:=7 là phép gán, a = b là phép so sánh
b) Sai, vì: trước then có dấu (;)
c) Đúng
d) Sai, vì: trước else có dấu (;)
Bài tập
Bài 6 sgk.
Sau mỗi câu lệnh sau đây:
a) If (45 mod 3) = 0 then x := x + 1;
b) If x > 10 then x := x + 1;
Giá trị của biến x sẽ là bao nhiêu, nếu trước đó giá trị của x bằng 5?
Trả lời:
a)
Ta có: 45 mod 3 = 0
Vậy điều kiện (45 mod 3) = 0 đúng nên câu lệnh x := x +1 sẽ được thực hiện.
Lệnh x := x +1 sẽ thực hiện tăng giá trị của x lên 1 đơn vị.
Nếu trước đó x = 5 thì sau câu lệnh này giá trị của x sẽ là 6.
b)
Nếu ban đầu giá trị của x là 5 thì điều kiện x > 10 (5 > 10) sẽ không được thỏa mãn nên câu lệnh x := x +1 sẽ không được thực hiện vì thế giá trị của x vẫn được giữ nguyên. Vậy sau câu lệnh này giá trị của x sẽ là 5.
Xin chân thành cảm ơn