Bài 6. Câu lệnh điều kiện

Trong cuộc sống hằng ngày chúng ta thực hiện phần lớn các hoạt động một cách tuần tự theo thói quen hoặc theo kế hoạch đã xác định từ trước.
Bài 6
Ví dụ:
+Mỗi sáng em thức dậy, tập thể dục buổi sáng.
+Nam thường đi đá bóng cùng các bạn vào buổi sáng chủ nhật hàng tuần.
1. Hoạt động phụ thuộc vào điều kiện
Ví dụ:
+Nếu em bị ốm, em sẽ không tập thể dục buổi sáng.
+Nếu trời không mưa vào ngày chủ nhật, Nam đi đá bóng; ngược lại Nam ở nhà.
Tuy nhiên các hoạt động thường bị tác động bởi sự thay đổi của các hoàn cảnh cụ thể.
 Có những hoạt động chỉ được thực hiện khi một điều kiện cụ được xảy ra. Điều kiện thường là một sự kiện mô tả sau từ “Nếu”.
1. Hoạt động phụ thuộc vào điều kiện
Bài 6
2. Tính đúng hoặc sai của các điều kiện
Bài 6
+Nếu trời không mưa vào ngày chủ nhật, Nam đi đá bóng; ngược lại Nam ở nhà.
+Nếu em bị ốm, em sẽ không tập thể dục buổi sáng.
Ví dụ:
Đúng
Nam ở nhà (không đi đá bóng)
Sai
Em tập thể dục như thường lệ.
Trời mưa
Nam nhìn ra trời và thấy trời mưa.
Em bị ốm
Buổi sáng thức dậy, em thấy mình hoàn toàn khẻo mạnh.
Kết quả kiểm tra điều kiện là đúng, ta nói điều kiện được thỏa mãn,
còn khi kết quả kiểm tra điều kiện sai, ta nói điều kiện không thỏa mãn.
Bài 6
3. Điều kiện và phép so sánh
- Các phép so sánh có kết quả đúng hoặc sai.
- Các phép so sánh thường được sử dụng để biểu diễn các điều kiện.
Ví dụ: Nếu a ≠ 0 , x = a : b
- Phép so sánh có kết quả đúng có nghĩa điều kiện được thảo mãn;
Ngược lại điều kiện không được thỏa mãn.
Bài 6
4. Cấu trúc rẽ nhánh
Bước 1: Tính tổng số tiền T khách hàng đã mua sách.
Bước 2: Nếu T  100.000, số tiền phải thanh toán là 70% x T
Bước 3: In hóa đơn
*Có thể mô tả hoạt động như sau:
Bài 6
4. Cấu trúc rẽ nhánh
Bước 1: Tính tổng số tiền T khách hàng đã mua sách.
Bước 2: Nếu T  100.000, số tiền phải thanh toán là 70% x T;
Ngược lại, số tiền phải thanh toán là 90% x T.
Bước 3: In hóa đơn
*Có thể mô tả hoạt động như sau:
Bài 6
4. Cấu trúc rẽ nhánh
Bước 1: Tính tổng số tiền T khách hàng đã mua sách.
Bước 2: Nếu T  100.000, số tiền phải thanh toán là 70% x T;
Ngược lại, số tiền phải thanh toán là 90% x T.
Bước 3: In hóa đơn
Bước 1: Tính tổng số tiền T khách hàng đã mua sách.
Bước 2: Nếu T  100.000, số tiền phải thanh toán là 70% x T
Bước 3: In hóa đơn
Ví dụ 1:
Ví dụ 2:
Bài 6
4. Cấu trúc rẽ nhánh
Có 2 cách thể hiện hoạt động phụ thuộc vào điều kiện:
a) Nếu <Điều kiện> thì
b) Nếu <Điều kiện> thì Ngược lại,
Các cách thể hiện hoạt động phụ thuộc vào điều kiện nói trên là các cấu trúc rẽ nhánh
Bài 6
4. Cấu trúc rẽ nhánh
Có 2 cấu trúc rẽ nhành:
a) Dạng thiếu
b) Dạng dủ
Mọi ngôn ngữ lập trình đều có các câu lệnh để thực hiện các cấu trúc rẽ nhánh dạng thiếu và đủ. Cấu trúc rẽ nhánh giúp cho việc lập trình được linh hoạt hơn.
Bài 6
5. Câu lệnh điều kiện
a) Trong Pascal, câu lệnh điều kiện dạng đủ được thể hiện như sau:
If < Điều kiện > then < Câu lệnh1 > else < Câu lệnh 2 >;
Khi gặp câu lệnh này, chương trình sẽ kiểm tra điều kiện. Nếu điều kiện được thỏa mãn, chương trình sẽ thực hiện câu lệnh 1 sau từ khóa then. Ngược lại, chương trình sẽ thực hiện câu lệnh 2 sau từ khóa else.
Ví dụ: Giả sử cần viết chương tính kết quả của phép chia a cho b.
Trong Pascal, câu lệnh được viết như sau:
If a > b then Write(a);
Bài 6
5. Câu lệnh điều kiện
a) Trong Pascal, câu lệnh điều kiện dạng thiếu được thể hiện như sau:
If < Điều kiện> then < Câu lệnh > ;
Khi gặp câu lệnh này, chương trình sẽ kiểm tra điều kiện. Nếu điều kiện được thỏa mãn, chương trình sẽ thực hiện câu lệnh sau từ khóa then. Ngược lại, câu lệnh đó bỏ qua.
Ví dụ: Giả sử cần in số a ra màn hình nếu a > b
Trong Pascal, câu lệnh được viết như sau:
If b<>0 then x:=a/b else Write(‘Mau bang 0, khong chia duoc’);