Bài 6. Câu lệnh điều kiện

Tiết 20 + 21: Bài 6
câu lệnh điều kiện
Mỗi sáng em thức dậy, vệ sinh cá nhân, ăn sáng và đến trường
1. Hoạt động phụ thuộc vào điều kiện
Bạn Long thường tập thể dục, ăn sáng và đến trường
? Phần lớn các hoạt động được thực hiện một cách tuần tự theo thói quen hoặc kế hoạch đã được xác định.
“Nếu” em bị ốm, em sẽ không tập thể dục buổi sáng.
“Nếu” trời không mưa vào ngày chủ nhật, Nam đi đá bóng ngược lại, Nam ở nhà.
“Nếu” trời không mưa vào ngày chủ nhật Nam đi đá bóng ngược lại, Nam ở nhà
trời không mưa vào ngày chủ nhật
“Nếu” em bị ốm , em sẽ không tập thể dục buổi sáng
Nếu
em bị ốm
Nếu
Nếu gặp đèn đỏ
ta dừng lại
Điều kiện
Hoạt động
Nếu khách đến nhà,
em pha trà mời khách
Điều kiện
Hoạt động
Có những hoạt động chỉ được thực hiện khi một điều kiện cụ thể được xảy ra. Điều kiện thường là một sự kiện được mô tả sau từ “nếu”
2. Tính đúng hoặc sai của các điều kiện
Khi kiểm tra điều kiện
điều kiện được thoả mãn
điều kiện không thoả mãn
Đúng
Sai
Nếu chọn đúng thì chương trình dừng lại, chọn sai chương trình chạy tiếp
Nếu tổng các chữ số của một số chia hết cho 3, thì số đó chia hết cho 3
Nếu X>5 thì in giá trị của X ra màn hình
Một số ví dụ trong tin học:
Khi kết quả kiểm tra đúng, ta nói điều kiện được thoả mãn.
 Khi kết quả kiểm tra sai, ta nói điều kiện không thoả mãn
3. Điều kiện và phép so sánh
*Phép so sánh
Để so sánh các giá trị hay biểu thức có giá trị số ta dùng các phép so sánh:
= , <> , < , > , >= , <=
Phép so sánh được dùng để biểu diễn các điều kiện
 Phép so sánh cho kết quả đúng có nghĩa là điều kiện được thoả mãn, ngược lại điều kiện không thoả mãn
3. Điều kiện và phép so sánh
Một số ví dụ:
Ví dụ 1: Nhập 2 biến a,b in ra màn hình biến có giá trị lớn hơn
Ví dụ 2: Giải phương trình bậc nhất tổng quát bx + c = 0
Nếu ... thì
Nếu . thì., nếu không thì .
Cấu trúc dùng để mô tả các mệnh đề
có dạng như trên gọi là cấu trúc rẽ nhánh
4. Cấu trúc rẽ nhánh
Mô tả hoạt động tính tiền cho khách như sau:
1
Tính tổng số tiền T khách hàng đã mua
Ví dụ 1 : Một hiệu sách thực hiện đợt khuyến mãi với nội dung sau. Nếu khách mua với số tiền từ 100000 trở lên sẽ được giảm giá 30%
2
Nếu T>= 100000 thì số tiền phải thanh toán = 70%*T
3
In hoá đơn bán hàng
? Ví dụ trên thể hiện cấu trúc rẽ nhánh dạng thiếu
Mô tả hoạt động tính tiền cho khách như sau:
1
Tính tổng số tiền T khách hàng đã mua
Ví dụ 2 : Một hiệu sách thực hiện đợt khuyến mãi với nội dung sau. Nếu khách mua với số tiền từ 100000 trở lên sẽ được giảm giá 30% và dưới 100000 giảm giá 10%
2
Nếu T>= 100000 thì số tiền phải thanh toán = 70%*T, ngược lại số tiền phải thanh toán =90%*T
3
? Ví dụ trên thể hiện cấu trúc rẽ nhánh dạng đủ
In hoá đơn bán hàng
Sơ đồ cấu trúc rẽ nhánh

Câu lệnh
IF <Điều kiện> THEN ;
Điều kiện
Đúng

Câu lệnh
Nếu <điều kiện> đúng thì thực hiện sau từ khoá Then,
sai bị bỏ qua.
Sai

Câu lệnh
Đúng

Câu lệnh
Điều kiện
Điều kiện
- Điều kiện: Là một phép so sánh
- Câu lệnh: Lệnh đơn hoặc lệnh ghép
Trong đó:
5. Câu lệnh điều kiện
* Dạng 1: Câu lệnh điều kiện dạng thiếu
Ví dụ 1: Nếu X>5 thì in giá trị của X ra màn hình
IF X>5 Then Writeln(`Gia tri cua X=`,X);
Ví dụ 2: Giảm giá 30% cho khách hàng mua với số tiền T >=100000
IF T>=100000 Then ST:=70/100*T;
Ví dụ 3: Nếu Delta<0 thì in ra màn hình pt vo nghiem
IF delta<0 then writeln(` phuong trinh vo nghiem`);
IF <Điều kiện> THEN ELSE ;
Dạng 2: Câu lệnh điều kiện dạng đầy đủ
Điều kiện
Đúng

Câu lệnh 1
Sai

Câu lệnh 2
Điều kiện

Câu lệnh 1

Câu lệnh 2
Điều kiện

Câu lệnh 1
Điều kiện
Nếu <điều kiện> đúng thì được thực hiện,
ngược lại thì được thực hiện.
IF a mod 2=0 THEN Writeln(`a là so chan`)
ELSE Writeln(`a la so le`);
Ví dụ 1: Đọc số nguyên a kiểm tra xem a là số chẵn hay số lẻ
Ví dụ 2: Giảm giá 30% cho khách hàng mua với số tiền T >=100000 và giảm 10% cho khách hàng mua với số tiền T<100000
IF T>=100000 Then ST:=70/100*T
ELSE ST:=90/100*T;
Tin học 8
Ghi nhớ!
Cấu trúc rẽ nhánh được sử dụng để chỉ thị cho máy tính thực hiện các hoạt động khác nhau tùy theo một điều kiện cụ thể có được thỏa mãn hay không. Cấu trúc rẽ nhánh có hai dạng: Dạng thiếu và dạng đầy đủ.
Trong lập trình, điều kiện trong cấu trúc rẽ nhánh thường được biểu diễn bằng các phép so sánh
Mọi ngôn ngữ lập trình đều có câu lệnh điều kiện để thể hiện các cấu trúc rẽ nhánh.