Bài 5. Từ bài toán đến chương trình

GIÁO ÁN ĐIỆN TỬ TIN HỌC LỚP 8
Tõ BµI TO¸N §ÕN CH¦¥NG TR×NH
bài 5
3. Thuật toán và mô tả thuật toán
2. Quá trình giải bài toán trên máy tính?
1. Bài toán và xác định bài toán là gì?
4. Một số ví dụ về thuật toán
Tin học 8
1. Bài toán và xác định bài toán
Hãy quan sát các bài toán sau !
Bài toán 1: Tính diện tích của một tam giác biết một cạnh và đường cao tương ứng với cạnh đó.
Bài toán 2: Lập một bảng điểm để quản lí kết quả học tập của học sinh trong một lớp.
Bài toán 3: Tìm đường đi tránh các điểm nghẽn giao thông
Bài toán là gì ?
 Bài toán là một công việc hay một nhiệm vụ cần phải giải quyết
Để giải quyết một bài toán cụ thể, ta cần xác định bài toán
Điều kiện cho trước
Kết quả thu được
Bài toán 1 : Tính diện tích của một tam giác biết một cạnh và đường cao tương ứng với cạnh đó.

Điều kiện cho trước: Một cạnh và đường cao tương ứng với cạnh đó
Kết quả thu được: Diện tích hình tam giác
Để giải quyết một bài toán cụ thể, ta cần xác định bài toán
Điều kiện cho trước
Kết quả thu được
Bài toán 2 : Lập một bảng điểm để quản lí kết quả học tập của học sinh trong một lớp.
Điều kiện cho trước: Thông tin của học sinh trong lớp (Họ tên. điểm các môn...)
Kết quả thu được: Bảng điểm ghi kết quả học tập của học sinh
Để giải quyết một bài toán cụ thể, ta cần xác định bài toán
Điều kiện cho trước
Kết quả thu được
Bài toán 3 : Tìm đường đi để tránh các điểm tắc nghẽn giao thông
Điều kiện cho trước: Vị trí điểm nghẽn giao thông và các con đường có thể đi từ vị trí hiện tại tới vị trí cần tới
Kết quả thu được: Đường đi từ vị trí hiện tại tới vị trí cần tới mà không qua điểm nghẽn giao thông.
 Xác định bài toán là bước đầu tiên và là bước rất quan trọng trong việc giải bài toán.
Máy tính có thể tự giải các bài toán không?
2. Quá trình giải bài toán trên máy tính?
ồ không! Tôi chỉ làm theo sự chỉ dẫn thôi!!!!
Ví dụ: “robot nhặt rác”
1: Tiến 1 bước
2: Quay phải
3: Quay trái
4. Nhặt rác
5. Bỏ rác vào thùng
Dãy hữu hạn các thao tác để giải một bài toán
thường được gọi là thuật toán
 Để máy tính có thể giải các bài toán, ta cần hướng dẫn máy tính thực hiện một dãy hữu hạn các thao tác để từ các điều kiện cho trước ta nhận được kết quả cần thu được.
dãy hữu hạn các thao tác trong lập trình được gọi là gì ?
Máy tính không thể tự mình tìm ra lời giải của các bài toán. Lời giải của một bài toán cụ thể, tức thuật toán, là tư duy sáng tạo của con người
Hãy nhớ!
Xây dựng thuật toán: tìm cách giải toán và mô tả các lệnh sẽ phải thực hiện.
Tính diện tích của một tam giác biết một cạnh và đường cao tương ứng với cạnh đó.
Viết chương trình: Diễn đạt thuật toán bằng một ngôn ngữ lập trình sao cho máy tính có thể hiểu và thực hiện được.
Xác định bài toán: xác định điều kiện ban đầu (input) và kết quả cần xác định (output).
Xây dựng thuật toán: Lựa chọn và mô tả các thao tác sẽ thực hiện.
Viết chương trình: Diễn đạt thuật toán bằng một ngôn ngữ lập trình sao cho máy tính có thể hiểu và thực hiện được.
Quá trình giải bài toán trên máy tính
1
2
3
VD1
Bước 1: Tráng ấm chén bằng nước sôi;
Bước 2: Cho một nhúm trà vào ấm;
Bước 3: Tráng trà;
Bước 4: Rót nước sôi vào ấm và đợi trong 3 – 4 phút;
Bước 5: Rót trà ra chén để mời khách;
3. Thuật toán và mô tả thuật toán
Thuật toán pha trà mời khách
Input: Trà, nước sôi, ấm và chén
Output: Chén trà đã pha để mời khách
INPUT: Trứng, dầu ăn, muối và hành.
OUTPUT: Trứng tráng.
Ví dụ 2: Thuật toán “Làm món trứng tráng”
Bước 1. Đập trứng, tách vỏ và cho trứng vào bát.
Bước 2. Cho một chút muối và hành tươi thái nhỏ
vào bát trứng. Dùng đũa quấy mạnh cho
đến khi đều.
Bước 3. Cho một thìa dầu ăn vào chảo, đun nóng
đều rồi đổ trứng vào. Đun tiếp trong
khoảng 1 phút.
Bước 4. Lật mặt trên của miếng trứng úp xuống
dưới. Đun tiếp trong khoảng 1 phút.
Bước 5. Lấy trứng ra đĩa.
Các bước của Hai thuật toán trên có thay đổi trình tự được không ?
Thuật toán là dãy các thao tác cần thực hiện theo một trình tự xác định để thu được kết quả cần thiết từ những điều kiện cho trước.
Tin học 8
Ghi nhớ!
Xác định bài toán là việc xác định các điều kiện ban đầu( thông tin vào-ra INPUT) và các kết quả cần thu được( thông tin ra ( OUTPUT)
Giải bài toán trên máy tính nghĩa là hướng dẫn cho máy tính dãy hữu hạn các thao tác đơn giản( thuật toán) mà nó có thể thực hiện được để cho ta kết quả.
Quá trình giải một bài toán trên máy tính gồm các bước: xác định bài toán; xây dựng thuật toán; lập chương trình.
Thuật toán: là dãy hữu hạn các thao tác cần thực hiện theo một trình tự xác định để thu được kết quả cần thiết từ những điều kiện cho trước.
VD3
Thuật toán giải phương trình bậc nhất tổng quát
bx + c = 0