Bài 5. Từ bài toán đến chương trình

1
TIẾT 22
Bài toán và xác định bài toán
Quá trình giải bài toán trên máy tính
Thuật toán và mô tả thuật toán
Một số ví dụ minh họa
Tõ BµI TO¸N §ÕN CH¦¥NG TR×NH
a) bi?t 2x - 6 = 0
b) c?a cỏc s? t? nhiờn t? 1 d?n 100.
c) di?m, c?u chuong.
d) Rụb?t
Bài toán: là một công việc hay một nhiệm vụ
cần phải giải quyết
Tìm x
Tính tổng
Lập bảng
lập bảng
nhặt rác
Bài toán
1. Bài toán và xác định bài toán
? Em hiểu thế nào là một bài toán
tiết 22 - Từ BàI TOáN ĐếN CHƯƠNG TRìNH

B�i toỏn: Tớnh di?n tớch hỡnh ch?
nh?t cú chi?u d�i a, chi?u r?ng b.
Di?u ki?n cho tru?c: Chi?u d�i a, chi?u r?ng b

K?t qu? thu du?c: Di?n tớch hỡnh ch? nh?t

B�i toỏn: Rụb?t nh?t rỏc b? v�o thựng rỏc
Thụng tin v�o (Input):
Thụng tin ra (Output):

Để giải bài toán này trước tiên em cần phải xác định được những điều gì?
(thông tin vào-Input)
(thông tin ra-Output)
rác bỏ vào thùng rác
Rôbốt, rác, thùng rác
Xác định bài toán:
+ Xác định rõ các điều kiện cho trước
( thông tin vào – Input)
+ Xác định kết quả cần thu được
( thông tin ra – Output)
Trước khi giải một bài toán em cần phải xác định được bài toán.
a
b
Cách thức xác định bài toán là gì?
Để giải quyết một bài toán ta cần xác định những gì?
1. Bài toán và xác định bài toán
tiết 22 - Từ BàI TOáN ĐếN CHƯƠNG TRìNH
Ví dụ 1: Tính diện tích hình tam giác khi biết độ dài của một cạnh và đường cao tương ứng của cạnh đó.
Tam giác ABC, BC , AH
Diện tích tam giác ABC
(S = ½ * a * h)
1. Bài toán và xác định bài toán
tiết 22 - Từ BàI TOáN ĐếN CHƯƠNG TRìNH
Hoạt động nhóm thực hiện xác định bài toán trong các ví dụ sau
Hoạt động nhóm thực hiện xác định bài toán trong các ví dụ sau
Hoạt động nhóm thực hiện xác định bài toán trong các ví dụ sau
Hoạt động nhóm thực hiện xác định bài toán trong các ví dụ sau
Ví dụ 2: Bài toán nấu 1 món ăn
Chế biến
1. Bài toán và xác định bài toán
tiết 22 - Từ BàI TOáN ĐếN CHƯƠNG TRìNH
Bến xe
Ví dụ 3: Tìm đường đi tránh các điểm nghẽn giao thông
1. Bài toán và xác định bài toán
tiết 22 - Từ BàI TOáN ĐếN CHƯƠNG TRìNH
Bến xe
Ví dụ 3: Tìm đường đi tránh các điểm nghẽn giao thông
1. Bài toán và xác định bài toán
tiết 22 - Từ BàI TOáN ĐếN CHƯƠNG TRìNH
- Input: Vị trí điểm nghẽn giao thông và các con đường có thể đi từ vị trí hiện tại tới vị trí cần tới.
- Output: Đường đi từ vị trí hiện tại tới vị trí cần tới mà không qua điểm nghẽn giao thông.
Em hãy cho biết điều kiện cho trườc của bài toán là gì?
Em hãy cho biết kết quả cần thực hiện của bài toán?
Ví dụ 3: Tìm đường đi tránh các điểm nghẽn giao thông
Vậy trong tin học việc xác định bài toán có vai trò như thế nào?
- Xác định bài toán là bước đầu tiên và là bước quan trọng trong việc giải bài toán.
1. Bài toán và xác định bài toán
tiết 22 - Từ BàI TOáN ĐếN CHƯƠNG TRìNH
tiết 22 - Từ BàI TOáN ĐếN CHƯƠNG TRìNH
2. Quá trình giải bài toán trên máy tính
Giải bài toán trên máy tính là gì?
Giải bài toán trên máy tính là đưa cho máy tính hữu hạn các thao tác đơn giản mà nó có thể hiÓu vµ thực hiện được để cho ta kết quả
Từ điều kiện cho trước(Input) làm thế nào để tìm ra kết quả cần thu được(Output) ?
Tìm ra cách giải
* Để Rôbốt nhặt rác bỏ vào thùng rác ta có các bước giải:
Rẽ phải 2 bước
Tiến tới 1 bước
Nhặt rác
Rẽ phải 2 bước
Bỏ rác vào thùng
?
Thuật toán: là dãy hữu hạn các
thao tác cần thực hiện để giải một
bài toán
Máy tính có thể tự động trực tiếp thực hiện các thao tác được không ?
Làm thế nào để máy tính hiểu và trực tiếp thực hiện được thuật toán?
? C?n di?n t? thu?t toỏn b?ng m?t ngụn ng? m� mỏy tớnh cú th? hi?u v� th?c hi?n du?c.
Thuật toán
2. Quá trình giải bài toán trên máy tính
Thuật toán được hiểu như thế nào?
tiết 22 - Từ BàI TOáN ĐếN CHƯƠNG TRìNH
Bài toán
Thuật toán
Xác định điều kiện cho trước
và kết quả cần thu được
Để giải một bài toán hoàn chỉnh trên máy tính em cần thực hiện các bước nào?
Quan sát và trả lời câu hỏi
tiết 22 - Từ BàI TOáN ĐếN CHƯƠNG TRìNH
2. Quá trình giải bài toán trên máy tính
- Xác định bài toán: xác định Input, Output
- Mô tả thuật toán : trình tự các bước giải
- Viết chương trình: bằng ngôn ngữ lập trình
Quá trình giải bài toán trên máy tính: 3 bước
tiết 22 - Từ BàI TOáN ĐếN CHƯƠNG TRìNH
2. Quá trình giải bài toán trên máy tính
Vớ du 4: Tớnh di?n tớch c?a hỡnh ch? nh?t bi?t chi?u d�i v� chi?u r?ng cỏc c?nh.
+ Input: Các cạnh a.b
+ Output: Tính diện tích
- Giải bài toán ta thực hiện
- Xác định bài toán
Lưu ý: - Để giải một bài toán có thể có nhiều thuật toán khác nhau, song mỗi thuật toán chỉ dùng để giải một bài toán cụ thể.
- Ta thường chỉ ra cả điều kiện cho trước và kết quả cần nhận được để dễ nhận biết thuật toán để giải bài toán nào.

Cách 2 - B1: Nhập a,b
B2: Đưa ra kết quả: (dien tich = a*b)
Em có nhận xét gì về thuật toán trong ví dụ trên?
2. Quá trình giải bài toán trên máy tính
18
tiết 22 - Từ BàI TOáN ĐếN CHƯƠNG TRìNH
BÀI TẬP
Hãy chọn các phát biểu đúng trong các phát biểu dưới đây:
Sau khi xác định bài toán, việc mô tả thuật toán đúng đắn rất quan trọng để nhận được lời giải đúng của bài toán
Việc thực hiện một cách máy móc cả ba bước khi giải bài toán trên máy tính là dài dòng, không cần thiết. Nhiều bài toán đã thấy ngay cách giải, chỉ cần khai báo các biến thích hợp rồi có thể viết chương trình luôn.
Việc thực hiện khi giải bài toán trên máy tính là cần thiết, nhất là đối với các bài toán phức tạp
Máy tính hoạt động rất máy móc, vì thế cần mô tả các bước một cách chính xác để máy tính có thể hiểu và thực hiện.
A
B
C
D
D
C
A
Nhập năm sinh để
máy tính sẽ tính
số tuổi của bạn
Nhập năm sinh để
máy tính sẽ tính
số tuổi của bạn
Xác định bài toán
Mô tả thuật toán
Viết chương trình
Hãy chỉ ra Input và Output của các bài toán sau
Xác định số học sinh trong lớp cùng mang họ Trần.
Tính tổng của các phần tử lớn hơn 0 trong dãy n cho trước.
Tỡm số các số có giá trị nhỏ nhất trong n số đã cho.