Bài 5. Từ bài toán đến chương trình

www.themegallery.com
KiỂM TRA BÀI CŨ
Câu 1. Cho biết các thành phần trong màn hình chính của phần mềm Finger Break Out ?
Câu 2. Nêu cách khởi động và thoát khỏi phần mềm ?
TỪ BÀI TOÁN ĐẾN CHƯƠNG TRÌNH
Bài 5
www.themegallery.com
1. Bài toán và xác định bài toán:
- Ví dụ về bài toán:
+ Bài toán 1: Tính tổng của các số tự nhiên từ 1 đến 100.
+ Bài toán 2: Tính quãng đường ô tô đi được trong 3 giờ với vận tốc 60km/giờ.
+ Bài toán 4: Tính diện tích hình tam giác.
Em hiểu thế nào là bài toán ?
+ Bài toán 3: Bài toán điều khiển Rô-bốt nhặt rác.
Bài toán là một công việc hay một nhiệm vụ cần phải giải quyết.
www.themegallery.com
1. Bài toán và xác định bài toán:
Để giải được một bài toán cụ thể, ta cần xác định rõ điều gì?
* Xác định các điều kiện cho trước.
* Kết quả cần thu được
Xác định bài toán
www.themegallery.com
Ví dụ 1: Xác định các bài toán sau:
a) Tính diện tích hình tam giác:
Điều kiện cho trước:
Kết quả cần thu được:
Một cạnh và đường cao tương ứng với cạnh đó
Diện tích hình tam giác
1. Bài toán và xác định bài toán:
www.themegallery.com
b) Tìm đường đi tránh các điểm nghẽn giao thông:
Điều kiện cho trước:
Kết quả cần thu được:
Vị trí điểm nghẽn giao thông.
Các con đường có thể đi từ vị trí hiện tại tới vị trí cần tới.
Đường đi từ vị trí hiện tại tới vị trí cần tới mà không qua điểm nghẽn giao thông.
1. Bài toán và xác định bài toán:
www.themegallery.com
c) Bài toán nấu một món ăn:
Điều kiện cho trước:
Kết quả cần thu được:
Các thực phẩm hiện có
Một món ăn
1. Bài toán và xác định bài toán:
www.themegallery.com
d) Tính diện tích hình chữ nhật:
Điều kiện cho trước:
Kết quả cần thu được:
Chiều dài, chiều rộng
Diện tích hình chữ nhật
b=2cm
a=3cm
www.themegallery.com
1. Bài toán và xác định bài toán:
Bài toán: Là một công việc hay một nhiệm vụ cần phải giải quyết.
Xác định bài toán: Là xác định các điều kiện cho trước và kết quả cần thu được.
* Ví dụ: Tính diện tích hình tam giác:
- Điều kiện cho trước: Một cạnh và đường cao tương ứng với cạnh đó
- Kết quả cần thu được:Diện tích hình tam giác
* Lưu ý: Xác định bài toán là bước đầu tiên và là bước rất quan trọng trong việc giải bài toán.
www.themegallery.com
Máy tính có thể tự giải các bài toán không?
ồ không! Tôi chỉ làm theo sự chỉ dẫn thôi!!!!
www.themegallery.com
 Để máy tính có thể giải các bài toán, ta cần hướng dẫn máy tính thực hiện một dãy hữu hạn các thao tác để từ các điều kiện cho trước ta nhận được kết quả cần thu được.
www.themegallery.com
2. Quá trình giải bài toán trên máy tính:
1. Tiến 2 bước;
2. Quay trái, tiến 1 bước;
3. Nhặt rác;
4. Quay phải, tiến 3 bước;
5. Quay trái, tiến 2 bước;
6. Bỏ rác vào thùng;
Thuật toán
- Ví dụ Bài toán điều khiển rô-bốt nhặt rác:
Thuật toán là gì?
Thuật toán: là dãy hữu hạn các thao tác cần
thực hiện để giải một bài toán.
www.themegallery.com
2. Quá trình giải bài toán trên máy tính:
- Ví dụ Bài toán điều khiển rô-bốt nhặt rác:
1. Tiến 2 bước;
2. Quay trái, tiến 1 bước;
3. Nhặt rác;
4. Quay phải, tiến 3 bước;
5. Quay trái, tiến 2 bước;
6. Bỏ rác vào thùng;
Máy tính chỉ hiểu được chương trình của ngôn ngữ nào?
Máy tính hiểu được chương trình viết bằng ngôn ngữ lập trình.
www.themegallery.com
- Quan sát hình sau:
Quá trình giải bài toán trên máy tính gồm mấy bước?
Kết Quả
Máy tính không thể tự mình tìm ra lời giải của các bài toán. Lời giải của một bài toán cụ thể, tức thuật toán, là tư duy sáng tạo của con người
www.themegallery.com
- Quá trình giải bài toán trên máy tính gồm 3 bước:
Từ phát biểu của bài toán xác định thông tin đã cho (Input), đâu là thông tin cần tìm (Output).
 Tìm cách giải bài toán và diễn tả bằng các lệnh cần phải thực hiện.
Dựa vào mô tả thuật toán, ta viết chương trình bằng một ngôn ngữ lập trình.
- Xác định bài toán:
 Mô tả thuật toán:
 Viết chương trình:
2. Quá trình giải bài toán trên máy tính:
www.themegallery.com
www.themegallery.com
2. Quá trình giải bài toán trên máy tính:
Ví dụ: Viết chương trình tính chu vi và diện tích hình vuông ?
* Xác định bài toán:
 Input: cạnh hình vuông
 Output: chu vi, diện tích hình vuông
* Mô tả thuật toán:
 Nhập vào cạnh hình vuông
 Tính chu vi và diện tích hình vuông
 In kết quả chu vi và diện tích ra màn hình
* Viết chương trình:
Sử dụng chương trình Pascal để viết chương trình
www.themegallery.com
BÀI TẬP VẬN DỤNG
Câu 1
Câu 2
Câu 3
Câu 4
www.themegallery.com
Câu 1: Hãy chỉ ra Input và Output của bài toán sau: Tìm số lớn nhất trong 3 số a, b, c.
3 số a, b, c
Số lớn nhất trong 3 số a, b, c
www.themegallery.com
Câu 2: Hãy chỉ ra Input và Output của bài toán sau: Tính quãng đường ô tô đi được trong 3 giờ với vận tốc 60km/giờ.
t = 3h, υ = 60km/h
Quãng đường ô tô đi được.
www.themegallery.com
Câu 3: Hãy chỉ ra Input và Output của bài toán sau: Tính tổng các số chẵn của các số tự nhiên từ 1 đến 100
Dãy 100 số tự nhiên đầu tiên 1, 2,…, 100
Giá trị của tổng 2+4+6+…+100
www.themegallery.com
Câu 4: Hãy chỉ ra Input và Output của bài toán sau: Cho 2 số a và b (a>0, b>0). Tìm các USC của 2 số a và b.
a>0, b>0
Các USC của 2 số a và b
www.themegallery.com
3. Thuật toán và mô tả thuật toán:
VD1
Thuật toán pha trà mời khách
Input: Trà, nước sôi, ấm và chén
Output: Chén trà đã pha để mời khách
Các bước thực hiện để pha trà mời khách ntn ?
Bước 1: Tráng ấm, chén bằng nước sôi
Bước 2: Cho trà vào ấm
Bước 3: Rót nước sôi vào ấm và đợi khoảng 3 – 4 phút
Bước 4: Rót trà ra chén để mời khách
www.themegallery.com
BÀI 5: TỪ BÀI TOÁN ĐẾN CHƯƠNG TRÌNH
3. Thuật toán và mô tả thuật toán:
VD2
Giải phương trình bậc nhất tổng quát bx + c = 0
Input: Cỏc số b, c
Output: Nghiệm của pt bậc nhất
Các bước thực hiện để giải pt bậc nhất ntn ?
Bước 1: Nếu b = 0 chuyển tới bước 3;
Bước 2: Tính nghiệm của phương trình
x = rồi chuyển tới bước 4;
Bước 3: Nếu c 0 thông báo phương trình vô nghiệm, ngược lại (c = 0) thông báo phương trình vô số nghiệm.
Bước 4: Kết thúc thuật toán.
www.themegallery.com
3. Thuật toán và mô tả thuật toán:
VD3
Bài toán “Làm món trứng tráng”
Input: Trứng, dầu ăn, muối, hành
Output: Trứng trỏng
Các bước thực hiện để làm món trứng tráng ?
Bước 1: Đập trứng, tỏch vỏ, cho trứng vào bỏt
Bước 2: Cho một chỳt muối, hành tươi thỏi nhỏ vào bỏt trứng. Dựng đũa quấy mạnh cho đến khi đều
Bước 3: Cho một thỡa dầu ăn vào chảo, đun núng đều rồi đổ trứng vào. Đun tiếp khoảng 1 phỳt
Bước 4: Lật mặt trứng. Đun tiếp trong khoảng 1 phỳt
Bước 5: Lấy trứng ra đĩa
www.themegallery.com
3. Thuật toán và mô tả thuật toán:
Thuật toán: Là dãy hữu hạn các thao tác cần thực hiện theo một trình tự xác định để nhận được kết quả cần tìm từ những điều kiện cho trước.
www.themegallery.com
GHI NHỚ
- Bài toán là một công việc hay một nhiệm vụ cần phải giải quyết.
- Xác định bài toán là xác định rõ các điều kiện cho trước và kết quả cần thu được.
- Dãy hữu hạn các thao tác cần thực hiện để giải một bài toán được gọi là thuật toán.
- Các bước giải bài toán trên máy tính:
 Xác định bài toán.
 Mô tả thuật toán.
 Viết chương trình.
www.themegallery.com
DẶN DÒ
- Tìm thêm một số bài toán và xác định bài toán của những bài toán đó.
- Về nhà học bài. Làm bài tập 1 Sgk trang 45.
www.themegallery.com
Cảm ơn qúy Thầy Cô
Các em học sinh
&