Bài 4. Sử dụng biến trong chương trình

Em hãy viết chương trình tính Chu vi và Diện tích hình tròn với bán kính R = 3 ? Kết quả tính được in ra màn hình.
Công thức :
Chu vi hình tròn : 2*Pi*R = 2*3.14*R = 2*3.14*3
Diện tích hình tròn : Pi*R2 = Pi*R*R = 3.14*3*3
Chương trình có thể viết như sau :
R=3
Bài tập
Viết chương trình trên Pascal
Kết quả khi chạy chương trình
Ta có thể viết một chương trình cho phép người sử dụng nhập từ bàn phím bán kính của hình tròn, sau đó tính toán chu vi và diện tích cho hiển thị kết quả ra màn hình hay không ?
Chương trình có thể viết như sau :
Viết chương trình trên Pascal
Kết quả khi chạy chương trình
Vậy R trong chương trình trên dùng để lưu trữ dữ liệu nhập vào. Trong ngôn ngữ lập trình, R được gọi là biến.
Đây chính là nội dung của bài học hôm nay.
Các em chú ý theo dõi bài
Bài 4 : SỬ DỤNG BIẾN TRONG CHƯƠNG TRÌNH
Hãy cùng quan sát chương trình này !
1. Biến là công cụ trong lập trình :
Bài 4 : SỬ DỤNG BIẾN TRONG CHƯƠNG TRÌNH
1. Biến là công cụ trong lập trình :
Ngôn ngữ lập trình cung cấp một công cụ rất quan trọng cho người viết chương trình. Đó là biến nhớ, hay được gọi ngắn gọn là biến.
Trong lập trình biến được dùng để lưu trữ dữ liệu và dữ liệu được biến lưu trữ có thể thay đổi trong khi thực hiện chương trình.
Dữ liệu do biến lưu trữ được gọi là giá trị của biến.
5 là giá trị của biến
x
biến x
5
Bài 4 : SỬ DỤNG BIẾN TRONG CHƯƠNG TRÌNH
1. Biến là công cụ trong lập trình :
Ví dụ 1: (sgk)
Writeln (15+5);
Writeln (x+y);
in ra màn hình số 20 và đưa con trỏ xuống đầu dòng tiếp theo
Chúng ta có thể viết lại câu lệnh trên như sau :
Ta có thể sử dụng hai biến X và Y để lưu giữ giá trị của hai số 15 và 5. Khi đó :
Bài 4 : SỬ DỤNG BIẾN TRONG CHƯƠNG TRÌNH
1. Biến là công cụ trong lập trình :
Ví dụ 1: (sgk)
Writeln (x+y);
Chương trình thực hiện như sau:
20 (= X+Y)
X
Y
15
5
Bài 4 : SỬ DỤNG BIẾN TRONG CHƯƠNG TRÌNH
1. Biến là công cụ trong lập trình :
Ví dụ 2:
Tính giá trị của các biểu thức:
Có thể thực hiện như sau:
Bài 4 : SỬ DỤNG BIẾN TRONG CHƯƠNG TRÌNH
1. Biến là công cụ trong lập trình :
Ví dụ 2:

y  x / 3
z  x / 5
x 100+50
Bài 4 : SỬ DỤNG BIẾN TRONG CHƯƠNG TRÌNH
2. Khai báo biến :
- Khai báo tên biến
- Khai báo kiểu dữ liệu của biến
Tên biến do người sử dụng đặt theo quy tắc của ngôn ngữ lập trình.
1. Biến là công cụ trong lập trình :
Bài 4 : SỬ DỤNG BIẾN TRONG CHƯƠNG TRÌNH
2. Khai báo biến :
1. Biến là công cụ trong lập trình :
Ví dụ 3: Khai báo biến trong Pascal:
Var m, n : integer ; s, dientich : real ; thong_bao, ten : string ;
Khai báo trên có bao nhiêu biến,
mỗi biến có kiểu dữ liệu gì ?
Bài 4 : SỬ DỤNG BIẾN TRONG CHƯƠNG TRÌNH
2. Khai báo biến :
1. Biến là công cụ trong lập trình :
Ví dụ 3: Khai báo biến trong Pascal:
Var m, n : integer ; s, dientich : real ; thong_bao, ten : string ;
Từ khoá
Biến kiểu số nguyên (Integer)
Biến kiểu số thực (Real)
Biến kiểu xâu (string)
Bài 4 : SỬ DỤNG BIẾN TRONG CHƯƠNG TRÌNH
Cú pháp : Var : ;
Trong đó :
Từ khóa do chương trình quy định. Trong Pascal : Var là từ khóa dùng để khai báo biến.
Tên biến do người lập trình đặt (theo quy tắt đặt tên trong Pascal).
Kiểu dữ liệu : Là kiểu dữ liệu của biến sẽ nhận trong chương trình.
2. Khai báo biến :
1. Biến là công cụ trong lập trình :
Tuỳ theo ngôn ngữ lập trình, cú pháp khai báo biến có thể khác nhau.
Bài 4 : SỬ DỤNG BIẾN TRONG CHƯƠNG TRÌNH
2. Khai báo biến :
1. Biến là công cụ trong lập trình :
Bài tập 1: Khai báo biến trong Pascal:
Var A,B : Integer ; C : Char ;
R : Real ;
Khai báo hai biến A, B có kiểu số nguyên, biến C kiểu kí tự; biến R kiểu số thực:
2. Khai báo biến :
1. Biến là công cụ trong lập trình :
Bài tập 2 : Đánh dấu ۷ vào lựa chọn đúng hoặc sai :
۷
۷
۷
۷
۷
۷
۷
Bài 4 : SỬ DỤNG BIẾN TRONG CHƯƠNG TRÌNH
2. Khai báo biến :
1. Biến là công cụ trong lập trình :
Bài 4 : SỬ DỤNG BIẾN TRONG CHƯƠNG TRÌNH
- Khai báo biến trong PASCAL
Củng cố
- Biến là đại lượng dùng để lưu trữ dữ liệu, dữ liệu này có thể thay đổi trong khi thực hiện chương trình.
- Dữ liệu do biến lưu trữ được gọi là giá trị của biến.
Var : ;
2. Khai báo biến :
1. Biến là công cụ trong lập trình :
Bài 4 : SỬ DỤNG BIẾN TRONG CHƯƠNG TRÌNH
Hướng dẫn về nhà
Học bài cũ
Xem trước mục 3, 4 của bài 4
Làm bài tập 4 - SGK.
Bài tập : Đánh dấu ۷ vào lựa chọn đúng hoặc sai :
۷
۷
۷
۷
۷
۷
۷
Kiểm tra bài cũ
Bài 4 : SỬ DỤNG BIẾN TRONG CHƯƠNG TRÌNH
3. Sử dụng biến trong chương trình :
Hãy cùng quan sát chương trình này !
3. Sử dụng biến trong chương trình :
Gán giá trị cho biến;
Tính toán với các biến.
Tuỳ theo ngôn ngữ lập trình, cách viết lệnh gán cũng có thể khác nhau. Trong Pascal, người ta dùng phép gán là dấu kép (:=) để phân biệt với phép so sánh là dấu bằng (=).
Ví dụ 4: Mô tả lệnh gán và tính toán với các biến trong Pascal.
Bài 4 : SỬ DỤNG BIẾN TRONG CHƯƠNG TRÌNH
Gán giá trị số 12 vào biến X.
Gán giá trị đã lưu trong biến Y vào biến X.
Tính trung bình cộng hai giá trị trong hai biến a và b. Kết quả gán vào biến X.
Tăng giá trị của biến X lên 1 đơn vị, kết quả gán trở lại biến X.
Bài 4 : SỬ DỤNG BIẾN TRONG CHƯƠNG TRÌNH
3. Sử dụng biến trong chương trình :
Trong Pascal, còn cung cấp một lệnh để gán giá trị cho biến khi nhập từ bàn phím.
Gán giá trị cho biến;
Tính toán với các biến.
Cú pháp : Readln( Tên biến );
Ví dụ : Câu lệnh Readln(R); trong chương trình trên, khi chạy chương trình gặp câu lệnh này chương trình sẽ dừng lại cho người sử dụng nhập vào giá trị từ bàn phím.
Lưu ý : Sử dụng biến trong chương trình
Biến phải được khai báo.
Kiểu dữ liệu của giá trị gán cho biến phải trùng kiểu dữ liệu của biến.
Khi gán giá trị mới, giá trị cũ của biến bị xóa đi.
Bài 4 : SỬ DỤNG BIẾN TRONG CHƯƠNG TRÌNH
3. Sử dụng biến trong chương trình :
Hãy cùng quan sát chương trình này !
Bài 4 : SỬ DỤNG BIẾN TRONG CHƯƠNG TRÌNH
3. Sử dụng biến trong chương trình :
4. Hằng :
Tương tự như biến, hằng cũng là một công cụ lưu trữ dữ liệu. Khác với biến, hằng là một đại lượng có giá trị không đổi trong suốt chương trình.
Cú pháp : Const = giá trị ;
Trong Pascal, hằng được khai báo theo cú pháp sau :
Trong đó : Const là từ khóa để khai báo hằng .
Ví dụ : Trong chương trình trên, để dùng hằng số Pi = 3.14.
Khai báo :
Sau khi khai báo hằng, trong chương trình hằng được sử dụng là một đại lượng để tính toán.
Ví dụ : Trong chương trình trên :
Bài 4 : SỬ DỤNG BIẾN TRONG CHƯƠNG TRÌNH
3. Sử dụng biến trong chương trình :
4. Hằng :
Lưu ý : Sử dụng hằng trong chương trình
Hằng phải được khai báo.
Gán giá trị cho hằng ngay khi khai báo.
Không thể dùng câu lệnh gán giá trị cho hằng trong chương trình.
Cú pháp : Const = giá trị ;
Khai báo :
Tính toán :
Bài 4 : SỬ DỤNG BIẾN TRONG CHƯƠNG TRÌNH
3. Sử dụng biến trong chương trình :
Hãy cùng quan sát chương trình này !
4. Hằng :
Bài 4 : SỬ DỤNG BIẾN TRONG CHƯƠNG TRÌNH
3. Sử dụng biến trong chương trình :
4. Hằng :
Bài tập : Đánh dấu ۷ vào lựa chọn đúng hoặc sai :
Giả sử A được khai báo là biến với kiểu dữ liệu số thực, X là biến với kiểu dữ liệu xâu, R là hằng được khai báo R=3. Các phép gán sau đây có hợp lệ không ?
۷
۷
۷
۷
۷
Bài 4 : SỬ DỤNG BIẾN TRONG CHƯƠNG TRÌNH
3. Sử dụng biến trong chương trình :
4. Hằng :
Ghi nhớ
Biến và hằng là các đại lượng được đặt tên dùng để lưu trữ dữ liệu. Giá trị của biến có thể thay đổi, còn giá trị của hằng được giữ nguyên trong suốt quá trình thực hiện chương trình.
Biến và hằng phải được khai báo trước khi sử dụng.
Bài 4 : SỬ DỤNG BIẾN TRONG CHƯƠNG TRÌNH
3. Sử dụng biến trong chương trình :
4. Hằng :
Hướng dẫn về nhà
Học bài cũ – học thuộc ghi nhớ.
-Làm bài tập SGK.
-Chuẩn bị nội dung bài thực hành số 3.