Bài 4. Sử dụng biến trong chương trình

1. Kiểm tra bài cũ
Câu hỏi: Nêu các kiểu dữ liệu của NNLT Pascal? Cho biết các câu lệnh thường sử dụng để viết chương trình mà em đã học?
Các kiểu dữ liệu: Integer (số nguyên); Real (số thực); Char (1 ký tự); String(xâu ký tự)
Các câu lệnh thường sử dụng để viết chương trình:
+ Clrscr: xóa màn hình kết quả
+ Write( ) hoặc Writeln( ): In thông báo
+ Read( ) hoặc Readln( ): nhập dữ liệu
+ Readln: tạm ngừng chương trình đến khi nhấn phím Enter
+ Delay(x): tạm ngừng chương trình trong khoảng thời gian x phần nghìn của giây
Tiết 13 - Bài 4:
SỬ DỤNG BIẾN TRONG CHƯƠNG TRÌNH
1. Biến là công cụ lập trình:
Hoạt động cơ bản nhất của chương trình máy tính là gì?
Trước khi được máy tính xử lí, dữ liệu nhập vào được lưu trữ ở đâu?
Hoạt động cơ bản nhất của chương trình máy
tính là xử lí dữ liệu
- Dữ liệu nhập vào được lưu trữ trong bộ nhớ
máy tính
Bài 4: S? D?NG BI?N TRONG CHUONG TRèNH
Giả sử cần in kết quả của phép cộng 15+5 ra màn hình.
Bài 4: S? D?NG BI?N TRONG CHUONG TRèNH
5
15
Bộ nhớ
máy tính
Ví dụ 1:
20
Xử lí
15+5
1. Biến là công cụ lập trình:
Ví dụ 1:
Câu lệnh của phép cộng
Bài 4: S? D?NG BI?N TRONG CHUONG TRèNH
Kết quả
1. Biến là công cụ lập trình:
Bài 4: S? D?NG BI?N TRONG CHUONG TRèNH
1. Biến là công cụ lập trình:
Ví dụ 2: Em hãy viết chương trình tính diện tích hình tròn với bán kính r = 5? (Thảo luận nhóm trong 5 phút)
Program DTHT;
Uses crt;
Begin
Write(‘Dien tich hinh tron co ban kinh r=5 la:’, 3.14*5*5);
Readln;
End.
1. Biến là công cụ lập trình:
Bài 4: S? D?NG BI?N TRONG CHUONG TRèNH
Để tránh chỉnh sửa chương trình mỗi khi sử dụng cần viết một chương trình cho phép người dùng nhập từ bàn phím bán kính của đường tròn.Vì thế ta nên sử dụng một biến nhớ để lưu giá trị của số được nhập vào, sau đó sử dụng lệnh để in ra kết quả
1. Biến là công cụ lập trình:
Bài 4: S? D?NG BI?N TRONG CHUONG TRèNH
Vậy theo em biến là gì?
- Biến là đại lượng dùng để lưu trữ dữ liệu, dữ liệu được biến lưu trữ có thể thay đổi khi thực hiện chương trình.
Dữ liệu do biến lưu trữ gọi là giá trị của biến
1. Biến là công cụ lập trình:
Trong ngôn ngữ lập trình, rất nhiều bài toán không thể
viết được chương trình để giải nếu không sử dụng biến.
Bài 4: S? D?NG BI?N TRONG CHUONG TRèNH
Trong khi viết chương trình Biến cần phải khai báo ở vị trí nào?
Tất cả các biến dùng trong chương trình cần phải được khai báo ngay trong phần khai báo của chương trình.
Khai báo tên biến;

Khai báo kiểu dữ liệu của biến
Quan sát và trả lời câu hỏi
Bài 4: S? D?NG BI?N TRONG CHUONG TRèNH
Gồm:
2. Khai báo biến
Trong ngôn ngữ lập trình Pascal, Việc khai báo biến bao gồm những thành phần nào?
2. Khai báo biến
Cách khai báo:
Var :;
- Var: từ khoá để khai báo biến
- Danh sách biến: là một hay nhiều tên biến, các tên biến được cách nhau bởi dấu phẩy (tên biến phải tuân thủ theo quy tắc của NNLT.
- Kiểu dữ liệu: thường là một trong các kiểu chuẩn
Bài 4: S? D?NG BI?N TRONG CHUONG TRèNH
Ví dụ 3:
Từ khóa của ngôn ngữ lập trình dùng để khai báo biến
Các biến có kiểu nguyên (integer)
Các biến có kiểu thực (real)
Biến có kiểu xâu (string)
Bài 4: S? D?NG BI?N TRONG CHUONG TRèNH
Chỉ ra các thành phần trong khai báo sau:
Ví dụ 4: Trong Pascal khai báo nào sau đây là đúng?
Var tb: real;
Var 4hs: integer;
Var R = 30;
Var nguyen1, nguyen2: integer, thuc1, thuc2: real;
Var start, begin: real;
Bài 4: S? D?NG BI?N TRONG CHUONG TRèNH
Ví dụ 5: Điền vào chỗ trống để hoàn chỉnh chương trình tính diện tích hình tròn với bán kính được nhập từ bàn phím? (Thảo luận nhóm trong 5 phút)
Program DTHT;
Uses crt;
Var ….:integer;
Begin
Write(‘Hay nhap ban kinh hinh tron r = ’);
Readln(…..);
Writeln(‘Dien tich hinh tron la:’, ……………….. );
Readln;
End.
Bài 4: S? D?NG BI?N TRONG CHUONG TRèNH
r
r
r * r * 3.14
3.Sử dụng biến trong chương trình
Nếu như ta khai báo kiểu dữ liệu là kiểu integer mà ta gán gián trị cho biến kiểu real thì sẽ thế nào?
Kiểu dữ liệu được gán cho biến thường phải trùng với kiểu biến và khi được gán một giá trị mới, giá trị cũ của biến sẽ mất đi.
Giá trị của biến có thể thay đổi tại bất kì thời điểm nào trong chương trình.
Ví dụ 3: Mô tả lệnh gán trong Pascal
* Dạng của câu lệnh gán
:=;
Ví dụ về câu lệnh gán?
So_pi:=3.14;
S:=s*i;
A:=a+b;
Tuoi:=15;
3: Hằng
Có hai đại lượng thường được sử dụng khi giải toán học đó là hằng và biến.
Theo em hiểu hằng là gì?
 

- Hằng là đại lượng có giá trị không đổi trong suốt quá trình thực hiện.
- Hằng phải được gán giá trị ngay khi khai báo.
- Trong chương trình, không thể dùng câu lệnh để thay đổi giá trị của hằng.

.
Câu hỏi thảo luận?
Nêu sự khác nhau giữa hằng và biến?
Viết chương trình tính diện tích hình tròn với bán kính nhập từ bàn phím?
Program bt;
Var R:integer;
S:real;
Const Pi=3.14;
Begin
Write(‘nhap ban kinh hinh tron r= ’);
Readln(r);
S:=pi*r*r;
Writeln(‘dien tich hinh tron la: ’, s );
Readln;
End.

Đáp án
Câu 1:
A. a*x*x +b*x +c
B. a/b – 1/d*(c+d)
C. (a+b*b)*(c-d)*(c-d)
Đáp án