Bài 4. Sử dụng biến trong chương trình

Ta có thể viết một chương trình cho phép người sử dụng nhập từ bàn phím bán kính của hình tròn, sau đó tính diện tích cho hiển thị kết quả ra màn hình hay không ?
Vậy R trong chương trình trên dùng để lưu trữ dữ liệu nhập vào. Trong ngôn ngữ lập trình, R được gọi là biến.
Đây chính là nội dung của bài học hôm nay.
1. Biến là công cụ trong lập trình :
- Biến là một đại lượng dùng để lưu trữ dữ liệu. Giá trị của biến có thể thay đổi trong khi thực hiện chương trình
- Dữ liệu do biến lưu trữ được gọi là giá trị của biến.
5 là giá trị của biến
x
biến x
5
1. Biến là công cụ trong lập trình :
Ví dụ 1: (sgk)
Writeln (15+5);
Writeln (x+y);
in ra màn hình số 20 và đưa con trỏ xuống đầu dòng tiếp theo
Chúng ta có thể viết lại câu lệnh trên như sau :
Ta có thể sử dụng hai biến X và Y để lưu giữ giá trị của hai số 15 và 5. Khi đó :
Bài 4 : SỬ DỤNG BIẾN TRONG CHƯƠNG TRÌNH
1. Biến là công cụ trong lập trình :
Ví dụ 1: (sgk)
Writeln (x+y);
Chương trình thực hiện như sau:
20 (= X+Y)
X
Y
15
5
1. Biến là công cụ trong lập trình :
Ví dụ 2:
Tính giá trị của các biểu thức:
Có thể thực hiện như sau:
1. Biến là công cụ trong lập trình :
Ví dụ 2:


y
z
x 100+50
 x / 3
 ?
 x / 5
 ?
2. Khai báo biến :
* Khai báo biến gồm:
- Khai báo tên biến
- Khai báo kiểu dữ liệu của biến
Tên biến do người sử dụng đặt theo quy tắc của ngôn ngữ lập trình.
1. Biến là công cụ trong lập trình :
2. Khai báo biến :
1. Biến là công cụ trong lập trình :
Ví dụ 3: Khai báo biến trong Pascal:
Var m, n : integer ; s, dientich : real ; thong_bao: string ;
Khai báo trên có bao nhiêu biến,
mỗi biến có kiểu dữ liệu gì ?
Bài 4 : SỬ DỤNG BIẾN TRONG CHƯƠNG TRÌNH
2. Khai báo biến :
1. Biến là công cụ trong lập trình :
Ví dụ 3: Khai báo biến trong Pascal:
Var m, n : integer ; s, dientich : real ; thong_bao, ten : string ;
Từ khoá
Biến kiểu số nguyên (Integer)
Biến kiểu số thực (Real)
Biến kiểu xâu (string)
Var : ;
Trong đó :
Var là từ khóa.
Tên biến do người lập trình đặt (theo quy tắt đặt tên trong Pascal).
Kiểu dữ liệu : Là kiểu dữ liệu của biến sẽ nhận trong chương trình.
2. Khai báo biến :
1. Biến là công cụ trong lập trình :
Lưu ý: Tuỳ theo ngôn ngữ lập trình, cú pháp khai báo biến có thể khác nhau.
Cú pháp khai báo biến:
2. Khai báo biến :
1. Biến là công cụ trong lập trình :
Bài tập 1: Khai báo biến trong Pascal:
Var A,B : Integer ; C : Char ;
R : Real ;
Khai báo hai biến A, B có kiểu số nguyên, biến C kiểu kí tự; biến R kiểu số thực:
2. Khai báo biến :
1. Biến là công cụ trong lập trình :
Bài tập 2 : Đánh dấu ۷ vào lựa chọn đúng hoặc sai :
۷
۷
۷
۷
۷
۷
۷
1. Biến là công cụ trong lập trình:
2. Khai báo biến:
- Các Thao tác có thể thực hiện với biến là:
+ Tính toán với giá trị của biến: thực hiện tính toán các biểu thức chứa biến tương tự như các biểu thức số cụ thể
+ Gán giá trị cho biến
3. Sử dụng biến trong chương trình :
gán giá trị -c/b vào cho biến x
biến x nhận giá trị -c/b
biến x được gán giá trị của biến y
biến i được gán giá trị hiện tại của i cộng thêm 5 đơn vị
- Câu lệnh gán giá trị trong các NNLT có dạng:
Ví dụ:
1. Biến là công cụ trong lập trình
2. Khai báo biến
3. Sử dụng biến trong chương trình :
- Kí hiệu phép gán trong Pascal là dấu :=
- Cú pháp câu lệnh gán giá trị cho biến:
:= ;
Tăng giá trị của biến x lên 1 đơn vị, kết quả gán lại cho biến x.
1. Biến là công cụ trong lập trình
2. Khai báo biến
3. Sử dụng biến trong chương trình :
- Kí hiệu phép gán trong Pascal là dấu :=

:= ;
- Câu lệnh gán giá trị cho biến trong Pascal có dạng:
Qua VD trên em thấy khi gặp câu lệnh gán Pascal sẽ làm gì?
- Khi gặp câu lệnh gán := Pasal sẽ tính toán giá trị của biểu thức ở bên phải phép gán và gán giá trị này cho biến ở bên trái phép gán
Nếu kiểu dữ liệu của giá trị thu được ở bên phải phép gán khơng trùng với kiểu dữ liệu của biến ở bên trái phép gán thì sao?
1. Biến là công cụ trong lập trình
2. Khai báo biến
3. Sử dụng biến trong chương trình :
1. Biến là công cụ trong lập trình
2. Khai báo biến
- Kí hiệu phép gán trong Pascal là dấu :=

- Câu lệnh gán giá trị cho biến trong Pascal có dạng:
* Lưu ý:
- Kieåu döõ lieäu cuûa giaù trò ñöôïc gaùn cho bieán phaûi thường truøng vôùi kieåu cuûa bieán vaø khi ñöôïc gaùn giaù trò môùi thì giaù trò cuõ cuûa bieán seõ bò xoùa
3. Sử dụng biến trong chương trình :
:= ;
1. Biến là công cụ trong lập trình
2. Khai báo biến
3. Sử dụng biến trong chương trình :
- Lệnh gán :
- Lệnh nhập giá trị cho biến :
Readln(tênbiến);
Tên biến := Biểu thức ;
VD: Readln(r); // nhập giá trị cho biến r
Ví dụ: Hãy giải thích ý nghĩa của các câu lệnh sau đây
a. a:=200; b. x:=100/2;
c. s:=‘School’; d. Readln(a);
1. Biến là công cụ trong lập trình
2. Khai báo biến
4. Hằng :
- Hằng là đại lượng để lưu trữ dữ liệu và hằng có giá trị không đổi trong suốt quá trình thực hiện chương trình.
3. Sử dụng biến trong chương trình :
Vậy hằng là gì?
Muốn sử dụng được hằng trong chương trình trước tiên ta phải làm gì?
- Để sử dụng được hằng, ta phải khai báo.
1. Biến là công cụ trong lập trình
2. Khai báo biến
4. Hằng :
3. Sử dụng biến trong chương trình :
- Cỳ phỏp khai bỏo hằng :
Const tên hằng = giá trị của hằng ;
Ví dụ :
Tên hằng
Giá trị của hằng
Từ khoá
Hãy xác định từ khóa, tên hằng và giá trị của hằng trong VD trên?
Qua VD trên em hãy nêu cú pháp khai báo hằng trong chương trình?
1. Biến là công cụ trong lập trình
2. Khai báo biến
3. Sử dụng biến trong chương trình :
4. Hằng :
Bài tập : Với khai báo :
Các phép gán sau đúng hay sai ?
Var Chuvi: Real;
۷
۷
۷
* Lưu ý: - Không thể dùng câu lệnh để thay đổi giá trị của hằng ở bất kì vị trí nào trong chương trình
Khi cần thay đổi giá trị của hằng ta làm như thế nào?
-Khi cần thay đổi giá trị của hằng, ta chỉ cần thay đổi tại nơi khai báo.
Khái niệm biến, hằng :
Khai báo biến
Sử dụng biến trong chương trình :
Ghi nhớ
Khai báo hằng
Var : ;
Const = ;
- Lệnh gán :
- Lệnh nhập giá trị cho biến :
Readln(tênbiến);
:= ;
Nêu điểm khác nhau giữa hằng và biến
Giá trị của biến có thể thay đổi, giá trị của hằng khụng thay đổi trong khi thực hiện chương trình.
Biến và hằng là các đại lượng được dùng để lưu trữ dữ liệu.
Biến và hằng phải được khai báo trước khi sử dụng.
BÀI TẬP CỦNG CỐ
Bài 5/33 (SGK): Hãy liệt kê các lỗi có trong chương trình dưới đây và sửa lại cho đúng?
var a, b:= integer;
const c:=3;
begin
a:= 200
b:=a/c;
write(b);
readln;
end.
Khai báo kiểu dữ liệu không phù hợp
1. Biến là công cụ trong lập trình:
2. Khai báo biến:
3. Sử dụng biến trong chương trình:
4. Hằng :
Học bài.
Làm bài tập trong sách.
Chuẩn bị bài thực hành 3, tiết sau thực hành.

HƯỚNG DẪN VỀ nhµ