Bài 4. Sử dụng biến trong chương trình

Chào mừng quý thầy cô giáo về dự giờ!
Giáo viên: Nguyễn Thị Hồng Diễn
Trường THCS Tân Thành
Sử dụng biến trong chương trình
Bài 4
Sử dụng biến trong chương trình
Tiết 15+16:
1. Biến là công cụ trong lập trình
Trước khi máy tính xử lí, dữ liệu được lưu trữ ở đâu?
Mọi dữ liệu đều được lưu trữ trong bộ nhớ máy tính
Để biết chính xác dữ liệu cần xử lí được lưu trữ ở vị trí nào trong bộ nhớ, các ngôn ngữ lập trình cung cấp một công cụ lập trình: Biến nhớ (biến)
Sử dụng biến trong chương trình
Tiết 15+16:
1. Biến là công cụ trong lập trình
Câu lệnh in kết quả của phép tính ra màn hình?

Writeln(15+5);
Viết lại lệnh bằng cách sử dụng biến?

Writeln(X+Y);
Ví dụ 1: In kết quả của phép cộng 15 + 5 ra màn hình
20
X ? 15
Y ? 5
Tên biến
Giá trị của biến

Biến là gì? Giá trị của biến là gì?
Biến là đại lượng dùng để lưu trữ dữ liệu
Dữ liệu do biến lưu trữ gọi là giá trị của biến
Giá trị của biến có thể thay đổi trong khi thực hiện chương trình
Sử dụng biến trong chương trình
Tiết 15+16:
1. Biến là công cụ trong lập trình
Hãy dùng các biến để lưu trữ dữ liệu cần tính toán?
Ví dụ 2: Tính giá trị của các biểu thức sau:
X  100 + 50
Y = X/3
Z = X/5
Viết câu lệnh in kết quả của các biểu thức trên ra màn hình?
Writeln(Y);
Writeln(Z);
Var : < Kiểu dữ liệu>;
Sử dụng biến trong chương trình
Tiết 15+16:
2. Khai báo biến
- Khai báo tên biến
- Khai báo kiểu dữ liệu của biến
* Cú pháp khai báo biến:
Quy tắc đặt tên trong chương trình?
Trong Pascal có những kiểu dữ liệu nào?
Trong đó:
- Var: Từ khóa khai báo biến
- Danh sách biến: Là tên các biến do người lập trình đặt. Nếu nhiều biến có cùng kiểu dữ liệu thì đặt cách nhau bỏi dấu phẩy
- Kiểu dữ liệu: Kiểu dữ liệu tương ứng của biến
Khai báo tại phần khai báo của chương trình
Khai báo biến tại phần nào của chương trình?
Sử dụng biến trong chương trình
Tiết 15+16:
2. Khai báo biến
VD: Var thongbao: String;
Ví dụ: Khai báo biến trong Pascal:
Var m, n : integer ; cv, dientich : real ; thong_bao, ten : string ;
Khai báo trên có bao nhiêu biến,
mỗi biến có kiểu dữ liệu gì ?
Sử dụng biến trong chương trình
Tiết 15+16:
Bài toán 1: Nhập vào bán kính của một đường tròn là số chẵn R. Tính chu vi (CV) và diện tích (S) của đường tròn.
Hãy xác định kiểu dữ liệu cho R, CV , S. Ghi cú pháp khai báo các biến đó
Var R : Integer;
CV, S : Real;
R : số nguyên
CV, S : số thực
Củng cố:
Thảo luận nhóm
Sử dụng biến trong chương trình
Tiết 15+16:
Củng cố:
integer
real
char
string
?
Bài toán 2:
Vừa gà vừa chó
Bó lại cho tròn
Ba mươi sáu con
Một trăm chân chẵn
Hỏi mỗi loại có bao nhiêu con?
N?u g?i s? g� l� x, s? chú l� y.
Hóy xỏc d?nh ki?u d? li?u cho x, y
Var x, y: Integer;
Sử dụng biến trong chương trình
Tiết 15+16:
Củng cố:
Bài toán 3:
Đánh dấu ۷ vào lựa chọn đúng hoặc sai :
۷
۷
۷
۷
۷
۷
۷
Sử dụng biến trong chương trình
Tiết 15+16:
3. Sử dụng biến trong chương trình
Sau khi khai báo biến, có thể thực hiện các thao tác với biến như sau:
- Gán giá trị cho biến
- Tính toán với biến
Sử dụng biến trong chương trình
Tiết 15+16:
3. Sử dụng biến trong chương trình
a. Gán giá trị cho biến
* Cú pháp gán giá trị cho biến trong Pascal:
Ví dụ: Mô tả lệnh gán và tính toán với các biến trong Pascal.
Gán giá trị số 12 vào biến X.
Gán giá trị đã lưu trong biến Y vào biến X.
Tính trung bình cộng hai giá trị trong hai biến a và b. Kết quả gán vào biến X.
Tăng giá trị của biến X lên 1 đơn vị, kết quả gán trở lại biến X.
Sử dụng biến trong chương trình
Tiết 15+16:
3. Sử dụng biến trong chương trình
a. Gán giá trị cho biến
* Lưu ý:
- Gán giá trị cho biến phải nằm trong phần thân
- Khi gán giá trị mới, giá trị cũ bị xóa đi
- Giá trị gán cho biến phải có kiểu dữ liệu trùng với kiểu dữ liệu của biến
Ví dụ: Khai báo n có kiểu dữ liệu String, Phép gán nào sau đây hợp lệ cho n?
n:=1234;
B. n:=’1234’;
C. n=’1234’;
D. n:1234;
Sử dụng biến trong chương trình
Tiết 15+16:
3. Sử dụng biến trong chương trình
a. Gán giá trị cho biến
- Có thể gán giá trị cho biến bằng câu lệnh nhập dữ liệu từ bàn phím
VD: Readln(soluong);
 Khi chạy chương trình gặp câu lệnh này chương trình sẽ dừng lại cho người sử dụng nhập vào giá trị từ bàn phím.
* Lưu ý: Câu lệnh in giá trị của biến ra màn hình có dạng:
Sử dụng biến trong chương trình
Tiết 15+16:
3. Sử dụng biến trong chương trình
Củng cố:
Bài 1/33: Giả sử biến A được khai báo kiểu dữ liệu số thực, X kiểu dữ liệu xâu. Các phép gán sau đây có hợp lệ không?
A. A:=4; B. X:=3242;
C. X:=‘3242’; D. A:=‘Ha noi’;
Sử dụng biến trong chương trình
Tiết 15+16:
3. Sử dụng biến trong chương trình
b. Tính toán với biến
VD: Tính tổng của biến X và biến Y, sau đó in kết quả ra màn hình
Begin
clrscr;
Writeln(‘Nhap X:’); Readln(X);
Writeln(‘Nhap Y:’); Readln(Y);
Writeln(X+Y);
readln
End.
Sử dụng biến trong chương trình
Tiết 15+16:
- Muốn sử dụng hằng phải khai báo hằng và gán giá trị cho hằng ngay tại phần khai báo
* Cú pháp khai báo:
4. Hằng
- Tương tự như biến, hằng cũng là một công cụ lưu trữ dữ liệu. Khác với biến, hằng là một đại lượng có giá trị không đổi trong suốt chương trình.
Khai báo hằng:
Ví dụ:
Sử dụng biến trong chương trình
Tiết 15+16:
4. Hằng
* Lưu ý:
- Không thể dùng câu lệnh để thay đổi giá trị của hằng như đối với biến. Nếu muốn thay đổi giá trị của hằng, ta chỉ cần chỉnh sửa một lần tại nơi khai báo
Ví dụ:
- Sau khi khai báo hằng, ta có thể sử dụng hằng để tính toán.
Sử dụng biến trong chương trình
Tiết 15+16:
4. Hằng
Củng cố:
Theo em, câu lệnh gán sau đây có hợp lệ đối với hằng hay không? Vì sao?
+ Pi:=3.14;
+ Bankinh:=Bankinh+2;
Đáp án:
- Không hợp lệ
- Vì giá trị của hằng không đổi trong suốt quá trình thực hiện chương trình nên không thể dùng câu lệnh gán để thay đổi giá trị cho hằng như đối với biến
Sử dụng biến trong chương trình
Tiết 15+16:
Củng cố:
Bài tập : Đánh dấu ۷ vào lựa chọn đúng hoặc sai :
Giả sử A được khai báo là biến với kiểu dữ liệu số thực, X là biến với kiểu dữ liệu xâu, R là hằng được khai báo R=3. Các phép gán sau đây có hợp lệ không ?
۷
۷
۷
۷
۷
DẶN DÒ
- Xem lại nội dung bài học
- Làm các bài tập sgk: 2, 4, 6 sgk trang 33
Chuẩn bị bài thực hành số 3