Bài 3. Chương trình máy tính và dữ liệu

CÙNG CÁC EM HỌC SINH
TRƯỜNG THCS NGUYỄN TRÃI
KÍNH CHÀO QUÍ THẦY CÔ
Câu hỏi:
1) Em hãy cho biết các lỗi sau đây thuộc dạng lỗi nào ?
Câu hỏi:

2) Để dịch và chạy CT ta làm như thế nào?
3) Theo em trong pascal có phân biệt chữ hoa và chữ thường không ?
Đáp Án
Câu hỏi:
1) Em hãy cho biết các lỗi sau đây thuộc dạng lỗi nào ?
A)
B)
C)
D)
Thiếu từ khóa BEGIN
Thiếu dấu chấm(.) kết thúc chương trình
Thiếu dấu chấm phẩy(;)
Viết sai từ khóa,từ khóa không đổi thành màu trắng.
Đáp Án
Câu hỏi:
2) Sau khi soạn thao CT Để dịch và chạy CT em làm như thế nào?
Trả lời:
- Sau khi soạn thao CT Để dịch CT ta nhấn tổ hợp phím Alt + F9.
- Sau khi soạn thao CT Để chạy CT ta nhấn tổ hợp phím Ctrl + F9.
Câu hỏi:3) Theo em trong pascal có phân biệt chữ hoa và chữ thường không ?
Trả lời: Trong ngôn ngữ lập trình Pascal không phân biệt chữ hoa và chữ thường.
KIỂM TRA BÀI CŨ
4) Câu hỏi phụ :
Em hãy nêu các quy tắc đặt tên chương trình trong ngôn ngữ Pascal?
Trả lời:
Tên khác nhau tương ứng với những đại lượng khác nhau.
Tên không được trùng với các từ khóa
Trong pascal tên không được bất đầu bằng chữ số và không được chứa dấu cách(kí tự trống) và không quá 127 kí tự
1. DỮ LIỆU VÀ KIỀU DỮ LIỆU
Để quản lí và tăng hiệu quả xử lí, các ngôn ngữ lập trình thường phân chia dữ liệu thành thành các kiểu khác nhau.
Ví dụ 1: Hình 18 dưới đây thể hiện kết quả của một chương trình, in ra màn hình với các kiểu dữ liệu quen thuộc là chữ và số
Dòng thứ nhất thuộc dòng chữ,
2 dòng còn lại là phép toán với các số
1. DỮ LIỆU VÀ KIỀU DỮ LIỆU
- Một số kiểu dữ liệu thường dùng:
* Kiểu số nguyên :số hs của một lớp,....
* kiểu số thực :Điểm trung bình các môn học, ....
*Kiểu xâu : ‘Chao Cac Ban’ ; ‘Lop 8A’; ...
Hãy trình bày các kiểu dữ liệu cơ bản trong ngôn ngữ lập trình?
Kiểu dữ liệu cơ bản trong ngôn ngữ lập trình pascal
Ví dụ: 123 là kiểu dữ liệu Integer
‘123’ là kiểu dữ liệu char, string.
1. DỮ LIỆU VÀ KIỀU DỮ LIỆU
Ví dụ 2: Một số kiểu dữ liệu của Pascal
2. Các phép toán với dữ liệu kiểu số
Trong các ngôn ngữ lập trình đều có thể thực hiện các phép toán số học: Cộng, trừ nhân , chia với số nguyên và số thực.
Ví dụ 1: Kí hiệu của các phép toán số học trong Pascal:
+ : Phép cộng.;
- : Phép trừ
* : Phép nhân.
/ : Phép chia.
Div: phép chia lấy phần nguyên.
Mod: phép chia lấy phần dư.
Chẳng hạn:
5/2 =2.5
5 Div 2 = 2
5 Mod 2 = 1
2. Các phép toán với dữ liệu kiểu số
Hãy đọc kết quả các phép tính sau:
14/4= ; 14 div 4 =
-19 mod 4 =
-3
3
3,5
Cách viết trong Pascal
a * b – c + d
(x+5)/(a+3)-y/(b+5) *(x+2)*(x+2)
Các phép toán với dữ liệu kiểu số ?
quy tắc tính các biểu thức số học trong ngôn ngữ Pascal?
Các phép toán trong ngoặc được thực hiện trước tiên;
Trong dãy các phép toán không có dấu ngoặc, các phép nhân,chia,phép chia lấy phần nguyên và phép chia lấy phần dư được thực hiện trước;
Phép cộng và phép trừ được thực hiện theo thứ tự từ trái sang phải.
- Trong ngôn ngữ lập trình chỉ được sử dụng dấu ngoặc tròn ()
2. Các phép toán với dữ liệu kiểu số
Tuần 4 Tiết 7 + 8
BÀI 3: CHƯƠNG TRÌNH MÁY TÍNH VÀ DỮ LiỆU
Đáp án
1) (a+b)/(a+c)
2) a*x*x+b*x+c
Bài tập 2: viết biểu thức sau dưới dạng ngôn ngữ toán học:
1+1/(x*x)+1/(y*y)
BÀI 3: CHƯƠNG TRÌNH MÁY TÍNH VÀ DỮ LiỆU
2. Các phép toán với dữ liệu kiểu số
Bài tập 2: Cho dãy chữ số 2010. Dãy chữ số đó có thể thuộc kiểu dữ liệu loại nào?
Đáp án: Dãy chữ số 2010 cụ thể là dữ liệu kiểu dữ liệu số nguyên, số thực hoặc kiểu xâu ký tự. Tuy nhiên, để chương trình dịch Turbo Pascal hiểu 2010 là dữ liệu kiểu xâu, chúng ta phải viết dãy số này trong cặp dấu nháy đơn (`).
BÀI 3: CHƯƠNG TRÌNH MÁY TÍNH VÀ DỮ LiỆU
2. Các phép toán với dữ liệu kiểu số
Bài tập 5: viết biểu thức trong Pascal thành các biểu thức toán học
a. (a+b)*(a+b) – x/y
c. a*a/((2*b+c)*(2*b+c))
BÀI 3: CHƯƠNG TRÌNH MÁY TÍNH VÀ DỮ LiỆU
3. Các phép so sánh
Bảng kí hiệu phép so sánh trong số học (bảng 3) trang 23
Ví dụ:

5x2 = 9


B) 15+7 > 20-3


C) 5+x ≤ 10
BÀI 3: CHƯƠNG TRÌNH MÁY TÍNH VÀ DỮ LiỆU
3. Các phép so sánh
Sai
Đúng
Đúng hoặc sai còn phụ thuộc
vào giá trị cụ thể của x
BÀI 3: CHƯƠNG TRÌNH MÁY TÍNH VÀ DỮ LiỆU
3. Các phép so sánh
Bảng kí hiệu phép so sánh viết trong ngôn ngữ Pascal(bảng 4)
BÀI 3: CHƯƠNG TRÌNH MÁY TÍNH VÀ DỮ LiỆU
4. Giao tiếp người – Máy tính
Là yêu cầu đầu tiên đối với mọi chương trình
a. Thông báo kết quả tính toán
Thông báo kết quả tính toán là gì?
Ví dụ: Khi chạy chương trình sẽ xuất hiện thông báo
BÀI 3: CHƯƠNG TRÌNH MÁY TÍNH VÀ DỮ LiỆU
4. Giao tiếp người – Máy tính
b. Nhập dữ liệu
Chương trình sẽ tạm ngừng để chờ người dùng “ nhập dữ liệu “ từ bàn phím hay bằng chuột.
Chương trình hoạt động tiếp theo tùy thuộc vào dữ liệu được nhập vào.
Là một trong những tương tác thường gặp là chương trình yêu cầu nhập dữ liệu.
Nhập dữ liệu là gì?
Ví dụ: Khi chạy chương trình sẽ xuất hiện thông báo
BÀI 3: CHƯƠNG TRÌNH MÁY TÍNH VÀ DỮ LiỆU
4. Giao tiếp người – Máy tính
c. Tạm dừng chương trình
Tạm ngừng cho đến khi người dùng nhấn phím.
Tạm dừng chương trình có bao nhiêu chế độ?kể ra?
Tạm ngừng trong một khoảng thời gian nhất định.
BÀI 3: CHƯƠNG TRÌNH MÁY TÍNH VÀ DỮ LiỆU
4. Giao tiếp người – Máy tính
d. Hộp thoại
Hộp thọai được sử dụng như một công cụ cho việc giao tiếp người-máy tính trong khi chạy chương trình
Chức năng của hợp thoại như thế nào?
BÀI 3: CHƯƠNG TRÌNH MÁY TÍNH VÀ DỮ LiỆU
Bài tập
Bài tập 3: Hãy phân biệt ý nghĩa của các câu lệnh Pascal sau đây:
Writeln(‘5+20=’,’20+5’); và Writeln(‘5+20=’,20+5);
Hai lệnh sau có tương ứng với nhau không? Tại sao?
Writeln(‘100’); và Writeln(100);
Đáp án: Lệnh Writeln(`5+20=`,`20+5`) in ra màn hinh hai xâu ký tự `5+20` và `20+5` liền nhau: 5+20 = 20+5, còn lệnh Writeln(`5+20=`,20+5) in ra màn hinh xâu ký tự `5+20` và tổng 20 + 5 như sau: 5+20=25.
BÀI 3: CHƯƠNG TRÌNH MÁY TÍNH VÀ DỮ LiỆU
Bài tập 3:
Hai lệnh sau có tương ứng với nhau không? Tại sao?
Writeln(‘100’); và Writeln(100);
Đáp án: Hai lệnh trên không tương ứng với nhau.vì Lệnh Writeln(‘100`) in ra màn hình xâu ký tự ‘100` còn lệnh Writeln(100) in ra màn hình số nguyên 100
BÀI 3: CHƯƠNG TRÌNH MÁY TÍNH VÀ DỮ LiỆU
Bài tập
Bài tập 6: Hãy xác định kết quả của các biểu thức sau đây:
15 – 8 ≥ 3

(20 – 15)2 ≠ 25

112 = 121

x > 10 – 3x
Đúng
Sai
Đúng
Tùy thuộc vào biến x
Ghi nh?!
Các ngôn ngữ lập trình thường phân chia dữ liệu cần xử lý theo các kiểu khác nhau, với các phép toán có thể thực hiện trên từng kiểu dữ liệu đó.
Quá trình trao đổi dữ liệu hai chiều giữa người và máy tính khi chương trình hoạt động thường được gọi là giao tiếp hoặc tương tác người – máy.
Dặn dò
Về nhà học thuộc ghi nhớ.
Làm các câu hỏi và bài tập 1, 2, 4, 5b, 5c trang 26
Tạm biệt quý thầy cô giáo!
Và các em học sinh!
Hẹn gặp lại