Bài 3. Chương trình máy tính và dữ liệu

10/24/2012
GV. Lê Văn Hiệp
1
Bài 3. CHƯƠNG TRÌNH MÁY TÍNH VÀ DỮ LIỆU
10/24/2012
GV. Lê Văn Hiệp
2
Bài 3. CHƯƠNG TRÌNH MÁY TÍNH VÀ DỮ LIỆU
1. Dữ liệu và kiểu dữ liệu
2. Các phép toán với dữ liệu kiểu số
3. Các phép so sánh
4. Giao tiếp người - máy tính

10/24/2012
GV. Lê Văn Hiệp
3
1. Dữ liệu và kiểu dữ liệu
Thông tin rất đa dạng nên dữ liệu trong máy tính cũng rất khác nhau vể bản chất. Để dễ dàng quản lí và tăng hiệu quả xử lí, các ngôn ngữ lập trình thường phân chia dữ liệu thành các kiểu khác nhau: chữ, số nguyên số thập phân,…
10/24/2012
GV. Lê Văn Hiệp
4
1. Dữ liệu và kiểu dữ liệu
Các ngôn ngữ lập trình định nghĩa sẵn một số kiểu dữ liệu cơ bản. Kiểu dữ liệu xác định các giá trị có thể của dữ liệu và các phép toán có thể thực hiện trên các giá trị đó
10/24/2012
GV. Lê Văn Hiệp
5
1. Dữ liệu và kiểu dữ liệu
Một số kiểu dữ liệu thường gặp:
 Số nguyên, ví dụ số học sinh của 1 lớp,…
 Số thực, ví dụ chiều cao của bạn Bình,…
 Xâu kí tự (hay xâu) là dãy các “chữ cái” lấy từ bảng chữ cái của ngôn ngữ lập trình, ví dụ: “Chao cac ban”,…
10/24/2012
GV. Lê Văn Hiệp
6
1. Dữ liệu và kiểu dữ liệu
Bảng liệt kê một số kiểu dữ liệu cơ bản của ngôn ngữ lập trình Pascal:


15
15
-39
38
10/24/2012
GV. Lê Văn Hiệp
7
1. Dữ liệu và kiểu dữ liệu
Trong Pascal, để chỉ rõ cho chương trình dịch hiểu dãy chữ số là kiểu xâu, ta phải đặt dãy số đó trong cặp dấu nháy đơn. Ví dụ: ‘5324’ , ‘863’


10/24/2012
GV. Lê Văn Hiệp
8
2. Các phép toán với dữ liệu kiểu số
Trong mọi ngôn ngữ lập trình ta đều có thể thực hiện các phép toán số học cộng, trừ nhân và chia với các số nguyên và số thực
10/24/2012
GV. Lê Văn Hiệp
9
Bảng kí hiệu của các phép toán số học trong ngôn ngữ Pascal:

cộng
trừ
nhân
chia
chia lấy phần nguyên
chia lấy phần dư
Số nguyên, số thực
Số nguyên
10/24/2012
GV. Lê Văn Hiệp
10
Quy tắc tính các biểu thức số học:
 Các phép toán trong ngoặc được thực hiện trước tiên
 Trong dãy các phép toán không có dấu ngoặc, các phép nhân, phép chia, phép chia lấy phần nguyên và phép chia lấy phần dư được thực hiện trước
10/24/2012
GV. Lê Văn Hiệp
11
Quy tắc tính các biểu thức số học:
 Phép cộng và phép trừ được thực hiện theo thứ tự từ trái sang phải
Chú ý: Trong các ngôn ngữ lập trình chỉ được sử dụng dấu ngoặc tròn khi viết các biểu thức tính toán
10/24/2012
GV. Lê Văn Hiệp
12
Quy tắc tính các biểu thức số học:
Ví dụ:

khi viết trong Pascal có dạng:
( (a+b) * (c-d) + 6 ) / 3 - a
[(a+b)(c-d)+6]
3
-a
10/24/2012
GV. Lê Văn Hiệp
13
3. Các phép so sánh

10/24/2012
GV. Lê Văn Hiệp
14
Bảng kí hiệu của các phép toán so sánh trong ngôn ngữ Pascal:

Bằng
Khác
Nhỏ hơn
Nhỏ hơn hoặc bằng
Lớn hơn
Lớn hơn hoặc bằng
10/24/2012
GV. Lê Văn Hiệp
15
4. Giao tiếp người - máy tính
Quá trình trao đổi dữ liệu hai chiều giữa người và máy tính khi chương trình hoạt động thường được gọi là giao tiếp hoặc tương tác người-máy
a) Thông báo kết quả tính toán: là yêu cầu đầu tiên đối với mọi chương trình. Ví dụ: câu lệnh write(‘Dien tich hinh tron la’, X);
10/24/2012
GV. Lê Văn Hiệp
16
4. Giao tiếp người - máy tính
b) Nhập dữ liệu:
Một trong những tương tác thường gặp là chương trình yêu cầu nhập dữ liệu
Ví dụ:
write(‘Ban hay nhap nam sinh’); read(NS);
10/24/2012
GV. Lê Văn Hiệp
17
4. Giao tiếp người - máy tính
c) Tạm ngừng chương trình: Có 2 chế độ tạm dừng của chương trình:
- Tạm dừng trong 1 khoảng thời gian nhất định. Ví dụ:
write(‘Cac ban hay cho 2 giay nhe’);
Delay(2000);


10/24/2012
GV. Lê Văn Hiệp
18
4. Giao tiếp người - máy tính
- Tạm ngừng cho đến khi người dùng nhấn phím. Ví dụ:
write(‘So Pi=’,Pi);
readln

10/24/2012
GV. Lê Văn Hiệp
19
4. Giao tiếp người - máy tính
d) Hộp thoại
Hộp thoại được sử dụng như một công cụ cho việc giao tiếp giữa người-máy tính trong khi chạy chương trình


10/24/2012
GV. Lê Văn Hiệp
20
BÀI TẬP CỦNG CỐ
1. Hãy nêu ít nhất hai kiểu dữ liệu và một phép toán có thể thực hiện được trên một kiểu dữ liệu, nhưng phép toán đó không có nghĩa trên kiểu dữ liệu kia?

10/24/2012
GV. Lê Văn Hiệp
21
BÀI TẬP CỦNG CỐ
2. Dãy chữ số 2010 có thể thuộc những kiểu dữ liệu nào?
a/ Kiểu số nguyên
b/ Kiểu số thực
c/ Kiểu xâu ký tự
d/ a, b đúng
Hoan hô! giỏi lắm.
Rất tiếc! Sai rồi.
10/24/2012
GV. Lê Văn Hiệp
22
BÀI TẬP CỦNG CỐ
Câu 3: Em hãy nhận xét hai câu lệnh pascal:
Writeln(`5+20=`,`20+5`);
và
Writeln(`5+20=`,20+5);
a/ Giống nhau
b/ Khác nhau
Hoan hô! giỏi lắm.
Rất tiếc! Sai rồi.
10/24/2012
GV. Lê Văn Hiệp
23
Dặn dò
Học Bài 3.Chương trình máy tính và dữ liệu
Làm Câu hỏi và bài tập 4,5,6,7 SGK
Xem Bài thực hành 2. Viết chương trình để tính toán