Bài 20. Vùng Đồng bằng sông Hồng

Chương III: Những vấn đề phát triển kinh tế xã hội trong các vùng
A - Những vấn đề phát triển kinh tế xã hội trong các đồng bằng
TIẾT 20 :
ĐỒNG BẰNG SÔNG HỒNG
Quan sát lược đồ sau và cho biết những đặc điểm chung về Đồng bằng Sông Hồng?
* Đặc điểm chung:
- Nằm ở trung tâm đồng bằng Bắc Bộ ,tiếp giáp TDMNPB – BTB và Vịnh Bắc Bộ chia thành hai bộ phận: đồng bằng châu thổ và vùng tiếp giáp trung du.
- Diện tích gần 1,3 triệu ha chiếm khoảng 4,5% diện tích cả nước,dân số = 17836,4 nghìn người (2004) chiếm khoảng 21,7% dân số cả nước .
- Bao gồm các tỉnh ,thành phố sau: Hà Nội,Hải Phòng,Nam Định,Hưng Yên,Hà Nam,Hà Tây,Ninh Bình,Hải Dương,Hưng Yên,Vĩnh Phúc,Bắc Ninh.
- Nổi bật với hai đặc điểm:
+ Là vựa lúa lớn thứ hai cả nước.
+ Là nơi dân cư tập trung đông nhất cả nước.

1.Vấn đề dân số:
a.Hiện trạng:
Bằng bảng số liệu,biểu đồ
và lược đồ sau ,
hãy phân tích hiện
trạng dân số của vùng?
Bảng số liệu thể hiện dân số các vùng trong cả nước năm 2004


- Dân cư tập trung đông đúc nhất trong cả nước.
Số dân năm 2004 là 17836.4 nghìn người
= 21,7% dân số cả nước trong khi diện tích
chỉ chiếm hơn 4,5% diện tích cả nước.


Biểu đồ thể hiện mật độ phân bố dân cư của ĐBSH so với các vùng khác trong cả nước năm 2002
- Mật độ dân số cao nhất cả nước:
+ Năm 2006 mật độ dân số trung bình
= 1225 người/km2
+ So với các vùng khác trong cả nước , ĐBSH có mật độ cao gấp nhiều lần:
Gấp 3 lần ĐBSCL (429 người/km2)
Gấp 5 lần trung bình cả nước (254 người/km2)
Gấp 13,8 lần Tây Nguyên (89 người/km2)

Hãy phân
tích
hiện
trạng
phân bố
dân
cư của
Đồng
Bằng
Sông
Hồng
qua
lược đồ?

Lược đồ phân bố dân cư của Đồng Bằng Sông Hồng
- Mật độ phân bố dân cư trong nội vùng không đều:
+ Những nơi có mật độ rất cao( > 5000 người/km2)
Hà Nội, Hải Phòng
+ Những nơi có mật độ rất thấp ( < 500 người/km2)
Rìa phía Tây Bắc, Đông Bắc,Tây Nam của đồng bằng
b.Nguyên nhân:
Lược đồ tự nhiên Đồng Bằng Sông Hồng
Phân tích ảnh hưởng của nhân tố tự nhiên đến sự phân bố dân cư của vùng qua lược đồ?
- ĐBSH được khai thác từ lâu đời,có các điều kiện đất đai,khí hậu,nguồn nước khá thuận lợi cho hoạt động sản xuất và cư trú của con người.
- Là vùng có lịch sử định cư từ lâu đời .
- Dân cư sống chủ yếu bằng nghề nông nghiệp .Nền nông nghiệp thâm canh cao với nghề trồng lúa nước là chủ yếu đòi hỏi nhiều nhân công .
- Có nhiều trung tâm kinh tế và văn hoá quan trọng,mạng lưới đô thị rất phát triển nên số dân ngày càng tập trung đông.
c. Hậu quả:
Bảng số liệu thể hiện tình hình dân số ở Đồng bằng Sông Hồng so với cả nước năm 2002
Hãy phân tích những hậu quả của vấn đề dân số
tập trung quá mức ở
Đồng Bằng Sông Hồng qua bảng số liệu trên?
- Đất canh tác trên đầu người thấp hơn mức trung bình cả nước.
- Dân số đông, đất canh tác ít nên phải tiến hành thâm canh.Nếu không tăng cường các biện pháp cải tạo đất sẽ dẫn đến hiện tượng suy thoái đất nhanh chóng.
- Bình quân đất lương thực trên đầu người trong nhiều năm đều thấp hơn mức trung bình cả nước.
- Do dân số tăng quá nhanh gây sức ép lên nhiều vấn đề văn hoá xã hội.
d.Giải pháp:
- Tiến hành phân bố lại dân cư và lao động trong phạm vi cả nước
- Triển khai có hiệu quả công tác dân số - kế hoạch hoá gia đình.
- Tiến hành thâm canh và tăng cường bón phân để tăng sản lượng lương thực.
- Chuyển dịch cơ cấu kinh tế hợp lí, đa dạng hoá sản phẩm nông nghiệp,phát triển nhiều ngành nghề để giải quyết việc làm tại chỗ.
Hiện trạng
Hậu quả
Nguyên
nhân
Giải
pháp
Sơ đồ thể hiện vấn đề dân số của Đồng bằng Sông Hồng
Sơ đồ thể hiện vấn đề dân số của Đồng bằng Sông Hồng
- Lịch sử
khai thác
-Nghề trồng
lúa nước
- Sự phát
triển CN
-Các yếu tố
tự nhiên
- Số dân đông
- Mật độ rất cao và không đều
trong nội vùng
- Gia tăng nhanh
- Phân bố lại
Dân cư
- KHHGD
- Các biện
pháp khác
- Lựa chọn
cơ cấu
kinh tế
hợp lí
- Bình quân đất NN / người thấp
- Sức ép lên các vấn đề văn hoá – xá hội
- Bình quân lương thực/ người rất thấp