Vẽ quê hương

Vẽ quê hương
Định Hải
Bút chì xanh đỏ
Em gọt hai đầu
Em thử hai màu
Xanh tươi, đỏ thắm.

Em vẽ làng xóm
Tre xanh, lúa xanh
Sông máng lượn quanh
Một dòng xanh mát
Trời mây bát ngát
Xanh ngắt mùa thu
Xanh màu ước mơ…


Em quay đầu đỏ
Vẽ nhà em ở
Ngói mới đỏ tươi
Trường học trên đồi
Em tô đỏ thắm
Cây gạo đầu xóm
Hoa nở chói ngời
A, nắng lên rồi
Mặt trời đỏ chót
Lá cờ Tổ quốc
Bay giữa trời xanh…

Chị ơi bức tranh
Quê ta đẹp quá!
Bài thơ được chia làm 4 đoạn:
Đoạn 1: Khổ thơ đầu: Giai đoạn chuẩn bị đồ dùng vẽ tranh của em bé.
Đoạn 2: Khổ thơ tiếp theo: Bức tranh quê hương qua ngòi bút chì màu xanh của em bé.
Đoạn 3: Khổ thơ tiếp theo : Bức tranh quê hương qua ngòi bút chì màu đỏ của em bé.
Đoạn 4: Khổ thơ cuối: Tình cảm em bé dành cho quê hương.
Bố cục







Sông máng:
Cây gạo:
sông do người đào để lấy nước tưới ruộng hoặc để thuyền bè đi lại.
cây bóng mát,thường có ở miền Bắc, ra hoa vào khoảng tháng 3 âm lịch, hoa có màu đỏ rất đẹp.
Giải thích từ
Đoạn 1: Khổ thơ đầu:
Giới thiệu hình ảnh em bé đang chuẩn bị màu để vẽ tranh: bức tranh về quê hương.
Bức tranh quê hương được em bé vẽ bằng bút chì hai đầu: một đầu màu xanh tươi, một đầu màu đỏ thắm.
Từ ngữ chỉ hành động “gọt”, “thử” mở ra trước mắt người đọc hình ảnh em bé tỉ mỉ chọn màu.
Tìm hiểu bài
Tác giả sử dụng những từ ngữ “gọt, thử” 1 cách sinh động tạo cho các em cảm giác gần gũi, thân quen.
Em gọt hai đầu
Em thử hai màu
Qua đó, diễn tả từng bước em bé chuẩn bị vẽ nên bức tranh quê hương.
Từ ngữ chỉ màu sắc “xanh tươi”, “đỏ thắm” vừa làm rõ thêm sắc độ của bức tranh vừa nhấn mạnh quê hương hiện ra trong tâm trí em bé với hai màu xanh và đỏ.
Đoạn 2: Khổ thơ tiếp theo: Bức tranh quê hương qua ngòi bút chì màu xanh của em bé.
Quê hương với em bé chính là làng xóm thân quen với một màu xanh tươi mát:
Tre xanh
lúa xanh
sông máng xanh mát
trời mây xanh ngắt
Màu xanh được diễn tả với nhiều sắc độ khác nhau: xanh, xanh mát, xanh ngắt càng tôn thêm vẻ đẹp cho bức tranh.

Bức tranh vẽ từ gần đến xa: tre, lúa rồi tới sông và bầu trời tạo cho người đọc cảm giác một màu xanh trải dài và có sự chuyển biến từ màu xanh này tới màu xanh khác.
Cụm danh từ “tre xanh, lúa xanh” gợi nên sự hài hòa giữa màu xanh của tre và màu xanh của lúa. Cũng là một màu xanh nhưng em bé vẫn nhận ra được sự đặc trưng riêng của từng màu.
Động từ “lượn quanh” kết hợp với cụm từ “một dòng” gợi lên sự uyển chuyển của dòng nước. Người đọc như nhìn thấy trước mắt mình một dòng sông xanh mát đang trôi êm ả qua các ruộng lúa và bờ tre.
Từ láy “bát ngát” mở ra một bầu trời mênh mông đến vô tận. Bầu trời ấy khoác lên mình màu xanh ngắt, màu xanh đặc trưng cho mùa thu.
Câu thơ cuối với nghệ thuật so sánh màu xanh của trời mây như màu xanh của ước mơ chính là điểm nhấn cho toàn khổ thơ. Bức tranh quê hương phủ một màu xanh mà nổi bật nhất là màu xanh của trời mây. Màu xanh ấy tượng trưng cho ước mơ, cho hoài bão. Màu xanh ấy là biểu tượng cho sự sống, cho hi vọng.
Đoạn 3: Khổ thơ tiếp theo: Bức tranh quê hương qua ngòi bút chì màu đỏ của em bé.
Với em bé, quê hương còn chính là ngôi nhà, là trường học, là cây gạo, là mặt trời và là lá cờ Tổ quốc.
Em quay đầu đỏ
Câu thơ chuyển tiếp giữa hai khổ thơ thật sinh động. Hành động em bé “quay” đầu bút chì chính là tín hiệu cho biết bức tranh có sự chuyển đổi sang một màu mới: màu đỏ.
Và hình ảnh em bé nghĩ đến đầu tiên chính là ngôi nhà với ngói mới đỏ tươi. Nhìn xa hơn một chút, em bé phát hiện màu ngói của trường học không phải là màu đỏ tươi mà là màu đỏ thắm.
Dường như người đọc cảm nhận được sự thích thú của em bé khi em quan sát và phát hiện thêm thật nhiều sắc đỏ khác nhau trong bức tranh quê hương. Đó là màu đỏ đến “chói ngời” của cây gạo đầu xóm khi hoa nở. Sự miêu tả màu sắc thật khác lạ, tính từ “chói ngời” kết hợp với cụm từ “hoa nở” tạo cảm giác hoa gạo nở có màu đỏ thật rực rỡ.
Sự thích thú của em bé đạt đến đỉnh điểm khi nắng lên và ông mặt trời xuất hiện. Sự thích thú ấy khiến em bé reo lên “A, nắng lên rồi”. Tất cả màu đỏ tươi của ngói mới, màu đỏ thắm của trường học, màu đỏ rực của hoa gạo đều làm nền cho màu đỏ chót của mặt trời.
Màu đỏ và màu xanh vốn dĩ là hai màu đối lập nhau, một màu nóng, một màu lạnh. Nhưng qua bàn tay khéo léo của em bé hai màu sắc ấy tạo nên một bức tranh thật hài hòa. Hình ảnh cuối cùng xuất hiện trong bức tranh: lá cờ Tổ quốc tung bay giữa bầu trời chính là sự kết hợp tạo nên điểm nhấn cho bức tranh.
Từ ngữ gợi tả “đỏ tươi”, “đỏ thắm”, “chói ngời”, “đỏ chót”. Động từ “vẽ”, “tô”, “bay”. Từ cảm thán “A” và dấu lặng ở câu thơ cuối chính là những nét đặc sắc trong nghệ thuật của khổ thơ thứ ba.
Đoạn 4: Khổ thơ cuối: Tình cảm em bé dành cho quê hương.
Chị ơi bức tranh
Quê ta đẹp quá!
Em bé muốn khoe với người chị về bức tranh em vừa vẽ xong. Câu cảm thán diễn tả tình cảm của em bé dành cho bức tranh vẽ quê hương. Lồng vào đó là tình cảm yêu thương tha thiết của em đối với quê hương.

Từ “ơi” như một tiếng kêu mời người chị hãy cùng em bé ngắm nhìn vẻ đẹp của bức tranh cũng như vẻ đẹp của “quê ta”.








Nội dung:
Bài thơ ca ngợi vẻ đẹp của quê hương và thể hiện tình yêu quê hương tha thiết của bạn nhỏ.
Điệp từ:em, xanh
Từ chỉ sắc độ của màu xanh: xanh tươi, xanh ngắt, xanh mát, xanh màu ước mơ, màu xanh của tre, của lúa
Từ chỉ sắc độ của màu đỏ: đỏ thắm, đỏ tươi, đỏ chót.
Nghệ thuật miêu tả
NGHỆ THUẬT
Ý nghĩa
 Bài thơ mang ý nghĩa giáo dục cho các em về tình yêu quê hương, đất nước. Tình yêu ấy gắn liền với những cảnh vật, những sự vật thân quen trong cuộc sống hàng ngày.
 Qua bài thơ, các em được biết thêm về vẻ đẹp của quê hương mình. Từ đó, các em sẽ ngày càng yêu mến quê hương hơn.
Cám ơn đã cô và các bạn đã theo dõi.