Vai trò chỉ đạo, hướng dẫn Bí thư Đoàn

Vai trò, Công tác chỉ đạo Và hướng dẫn
lập kế hoạch công tác của Bí thư Doàn cơ sở
TẬP HUẤN CÁN BỘ ĐOÀN QUẬN HỒNG BÀNG NĂM 2009
I. Vai trò, vị trí của Bí thư Đoàn cơ sở
1. Bí thư Đoàn cơ sở là người đứng đầu, là "thủ lĩnh" của một tập thể trẻ, tự nguyện hoạt động theo mục đích nhất định, vừa phải phù hợp với nhu cầu nguyện vọng lợi ích thiết thực chính đáng của thanh niên, vừa phải đáp ứng yêu cầu đặt ra của công tác Đoàn và phong trào thanh thiếu niên theo định hướng XHCN.
2. Bí thư Đoàn cơ sở là người thay mặt cho Đoàn TNCS Hồ chí Minh để tuyên truyền thuyết phục, giáo dục đoàn viên và thanh niên ở các địa phương, các đơn vị cơ sở thực hiện các chương trình hành động cách mạng do Đoàn TN khởi xướng, từ đó phát triển lực lượng nòng cốt của Đoàn trong tập thể.
3. Bí thư Đoàn cơ sở là người được rèn luyện, trưởng thành từ phong trào được quần chúng thanh niên bầu ra trong các nhiệm kỳ Đại hội, do đó người Bí thư Đoàn cơ sở phải có tín nhiệm trong đoàn viên thiếu niên, là người có khả năng đoàn kết, thu hút tập hợp mọi tầng lớp thanh niên ở cơ sở, là người có ảnh hưởng lớn trong xã hội, là trung tâm đoàn kết thanh thiếu niên, đưa họ vào tổ chức để giáo dục, giúp thanh thiếu niên phát huy được mọi tài năng, năng lực của mình.
4. Xác định không đầy đủ đúng đắn vị trí của người Bí thư Đoàn cơ sở sẽ dẫn tới hiệu quả lao động của cá nhân Bí thư và cả tập thể đạt thấp so với công sức bỏ ra và xa rời mục đích tồn tại của Đoàn.
II. Nhiệm vụ của người bí thư Đoàn cơ sở
1- Điều hành, tổ chức hoạt động nhằm thu hút tập hợp TTN, lãnh đạo Đoàn cơ sở thực hiện tốt đường lối chủ trương của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước, các chủ trương, Ngh? quy?t chương trình hành động cách mạng của thanh niên.
2- Truyền đạt được các định hướng lớn của Đoàn đến từng đoàn viên.
3- Thông qua phong trào phát hiện những tấm gương người tốt việc tốt cho Đoàn nhằm phát triển nguồn tài năng trẻ.
4- Mở rộng quy mô, phạm vi hoạt động của Đoàn, phát triển số lượng Đoàn viên, nâng cao khả năng chủ động hoạt động của mỗi đoàn viên, góp phần hoàn thiện nhân cách của họ.
5- Tạo nguồn kinh phí hoạt động cho đoàn cơ sở.
6- Nâng cao uy tín xã hội của Đoàn trong thanh niên, trong xã hội và trong cộng đồng.
7- Tự rèn luyện để nâng cao bản lĩnh, giữ vững và xứng đáng với sự tin cậy, yêu mến của Đoàn viên thanh niên.
8- Bồi dưỡng đội ngũ cán bộ đặc biệt là các Bí thư Chi đoàn.
III. Đặc trưng lao động của Bí thư Đoàn cơ sở
1. Lao động của Bí thư Đoàn cơ sở chủ yếu là lao động trí óc: suy nghĩ về kế hoạch, óc phân tích, tài phán đoán trình độ tổng hợp, bản lĩnh lựa chọn sự quyết đoán, xử lý tình huống.
2. Lao động của người Bí thư là sự tác động tâm lý lên một đối tượng đặc thù (các ủy viên BCH và Đoàn viên thanh niên). Hơn nữa đó là sự tác động qua lại, sự giao hòa, bởi lẽ bản thân người Bí thư cũng là một đoàn viên của chi đoàn nào đó.
3. Phương pháp lao động của người Bí thư là vận động, thuyết phục lôi cuốn, tổ chức hoạt động cho cả tập thể nhằm một mục đích nhất định. Do đó lao động của người Bí thư không giống với nhà nghiên cứu hay chuyên giảng dạy về tâm lý.
4. Sự gương mẫu của bản thân người Bí thư luôn được thể hiện trong suy nghĩ lời nói và việc làm, luôn thống nhất trong ý chí và hành động, giữ lời hứa, tự tin và tin vào khả năng của tập thể, tự trọng và tôn trọng người khác có ý nghĩa quyết định tới hiệu quả lao động.
5. Phong cách sống, làm việc năng động, trung thực, nhân ái.
IV. Công tác chỉ đạo của bí thư Đoàn cơ sở
1. Những vấn đề chung
1.1. Khái niệm về chỉ đạo
Chỉ đạo là quá trình cấp trên hướng dẫn cấp dưới thực hiện một chủ trương, đường lối có sự kiểm tra, giám sát, đôn đốc và đánh giá kết quả. Chỉ đạo là một khâu trong công tác lãnh đạo trên cơ sở chủ trương, Nghị quyết, các cấp bộ Đoàn hướng dẫn cấp dưới thực hiện các nhiệm vụ xây dựng Đoàn về phong trào thanh niên phù hợp với thực tế của từng địa phương, từng đơn vị.
1.2. Các yếu tố ảnh hưởng dến công tác chỉ dạo của bí thư Đoàn cơ sở
Thứ nhất: Chủ trương, nghị quyết đúng đắn là yếu tố quan trọng nhất, quyết định trực tiếp đến sự thành công của công tác chỉ đạo. Không có đường lối chủ trương đúng thì công tác chỉ đạo sẽ gặp khó khăn thậm chí thất bại. Khi ấy, tổ chức Đoàn sẽ mất uy tín với thanh niên và nhân dân.
Thứ hai: Năng lực và phẩm chất của cán bộ chỉ đạo là một yếu tố quan trọng ảnh hưởng lớn đến hiệu quả toàn bộ công tác chỉ đạo. Có chủ trương, nghị quyết đúng đắn nhưng cán bộ làm công tác chỉ đạo yếu kém thì chủ trương nghị quyết - như Lênin nói" cũng chỉ là mớ giấy lộn mà thôi".
Thứ ba: Đội ngũ BCH Chi đoàn là người trực tiếp thực hiện chủ trương, nghị quyết của Đoàn cơ sở. Nếu đội ngũ này khi được Bí thư đoàn cơ sở hướng dẫn, giúp đỡ nhưng lại kém nhiệt tình, không chủ động sáng tạo thì việc tổ chức thực hiện cũng khó đạt hiệu quả cao. Thực tế hiện nay còn có tình trạng chủ trương, Nghị quyết thường bị kém hiệu quả ở khâu tổ chức thực hiện và cán bộ Đoàn ở cơ sở yếu về kỹ năng nghiệp vụ và thiếu những điều kiện tối thiểu để tổ chức hoạt động.
Thứ tư: Có phương pháp chỉ đạo khoa học sáng tạo sẽ giúp chủ trương, Nghị quyết nhanh chóng đến với cơ sở và biến thành hành động cách mạng của quần chúng thanh thiếu niên.
Thứ năm: Cơ sở vật chất, phương tiện, kinh phí và sự quan tâm của các cấp lãnh đạo sẽ là những điều kiện quan trọng ảnh hưởng lớn hiệu quả công tác chỉ đạo, là yếu tố tạo sự thuận lợi hay không trong quá trình hướng dẫn cấp dưới tổ chức thực hiện chủ trương, nghị quyết.
1.3. Yêu cầu đối với bí thư Đoàn cơ sở làm công tác chỉ đạo
+ Xây dựng lề lồi làm việc khoa học, tăng cường tiếp cận các Chi đoàn sử dụng có hiệu quả mạng lưới cộng tác viên, coi trọng tập huấn trang bị kỹ năng nghiệp vụ và phương pháp làm việc cho cán bộ. Thường xuyên nắm bắt thông tin từ các chi Đoàn, kịp thời điều chỉnh và kiến nghị thay đổi, sửa chữa những điều bất hợp lý trong chủ trương, Nghị quyết. Tôn trọng các Chi đoàn tạo điều kiện tốt nhất cho cán bộ cấp Chi đoàn chủ động, sáng tạo trong công việc.
+ Thường xuyên tham mưu, đề xuất ý kiến với các cấp ủy Đảng, Đoàn cấp trên để chủ trương, Nghị quyết được đề ra sát đúng và phù hợp với cơ sở. Chủ động tạo dựng mối liên hệ, phối hợp với các ban ngành đoàn thể khác trong công tác thanh thiếu niên. Luôn coi trọng hiệu quả giáo dục, hiệu quả hoạt động theo phương châm: được người, được việc, được tổ chức.
2. Nội dung công tác chỉ đạo của bí thư Đoàn cơ sở
Thực chất của công tác chỉ đạo là quá trình hướng dẫn, tổ chức, thực hiện chủ trương, Nghị quyết. Vì vậy, nội dung công tác chỉ đạo của đồng chí Bí thư Đoàn cơ sở có thể tập trung ở 4 vấn đề sau:
1 Công tác giáo dục của Đoàn
2. Hoạt động của Đoàn: bao gồm các phong trào hành động cách mạng, các phương thức hoạt động của Đoàn trên mọi lĩnh vực khác nhau, ở các đối tượng thanh niên khác nhau.
3. Công tác xây dựng tổ chức Đoàn, Hội, công tác cán bộ Đoàn.
4. Công tác chăm sóc giáo dục thiếu niên nhi đồng.
Bốn mặt công tác nói trên cũng chính là những nội dung thường xuyên trong công tác chỉ đạo. Tuy nhiên, trong những hoàn cảnh cụ thể, trong từng thời điểm nhất định có những vấn đề quan trọng nổi lên hàng đầu thì công tác chỉ đạo cần tập trung hướng vào những vấn đề đó nhằm tháo gỡ khó khăn, giải quyết những vấn đề cấp bách cho thực tế. Công tác Đoàn và PTTN ở cơ sở đặt ra không dàn trải, đưa ra những nội dung không cấp thiết vào trong công tác chỉ đạo, ép buộc cấp dưới thực hiện. Làm như vậy sẽ không có hiệu quả, không có chiều sâu và dễ bị nhàm chán, xa dời thực tế.
3. Một số phương pháp trong công tác chỉ đạo của Bí thư Đoàn cơ sở.
3.1 Phương pháp chỉ đạo điểm.
Là phương pháp thực nghiệm (làm thử) ở phạm vi hẹp để rút kinh nghiệm, nhân ra diện rộng hơn.
* Cách chọn điểm:
+ Chọn những địa điểm mang tính đại diện cho toàn bộ địa bàn, cho nhiều đối tượng thanh thiếu niên. Cũng có thể chọn điểm đang có vấn đề cần chỉ đạo, cần tập trung giải quyết.
+ Điểm được chọn để chỉ đạo phải có cán bộ nhiệt tình và có khả năng tự tiến hành công việc khi cấp trên giao, hay những điểm có xu hướng phát triển trở thành điển hình sau khi chỉ đạo.
+ Chọn điểm, ở đó chi ủy, chi bộ, trưởng thôn, tổ trưởng dân phố - Chi Hội phụ nữ, Chi Hội nông dân.và nhân dân đồng tình ủng hộ tạo điều kiện giúp đỡ về mọi mặt.
* Các thao tác tiến hành chỉ đạo điểm:
- Khảo sát tình hình thanh thiếu niên và công tác Đoàn, Hội - Đội ở điểm đã được chọn, phân tích sâu sắc những vấn đề có liên quan đến nội dung sẽ chỉ đạo.
- Lập kế hoạch chỉ đạo, báo cáo kế hoạch thực hiện với lãnh đạo địa phương.
- Tập huấn cán bộ Đoàn ở điểm chỉ đạo.
- Thực hiện theo kế hoạch đã được thống nhất.
- Giám sát kiểm tra, đôn đốc thực hiện kế hoạch.
- Sơ kết từng đợt, kịp thời làm công tác thi đua khen thưởng, rút ra bài học kinh nghiệm bổ khuyết những lệch lạc, sai sót kịp thời điều chỉnh những bất hợp lý.
- Tổng kết đánh giá và nhân hình ra diện rộng hơn.
* Một số vấn đề cần lưu ý khi tiến hành chỉ đạo điểm của bí thư Đoàn cơ sở.
- Không nên nóng vội, bao biện làm thay. Cố gắng giúp đỡ để cán bộ của điểm chủ động tiến hành công việc.
- Thường xuyên kiểm tra, đôn đốc giám sát, kịp thời điều chỉnh những lệch lạc, bất hợp lý, giải quyết những vấn đề mới phát sinh.
- Liên kết phối hợp với các ban ngành, đoàn thể khác trong xã để tạo nên sức mạnh tổng hợp cần thiết.
- Không nên ưu tiên cho điểm một cách đặc biệt, bám sát thực hiện đến cùng không đánh trống bỏ dùi (dễ làm, khó bỏ) để dẫn tới mất uy tín của tổ chức Đoàn .
3.2 Phương pháp chỉ đạo bằng kế hoạch
Đây là phương pháp đòi hỏi thực hiện các nội dung công việc được dự kiến phù hợp với từng điểm nhất định với những yêu cầu bắt buộc nhưng tự giác.
Phương pháp chỉ đạo bằng kế hoạch giúp cho cán bộ Đoàn chỉ nhìn vào bảng kế hoạch là có thể tự mình chủ động tiến hành công việc theo đúng tiến độ thời gian quy định.
* Cách chỉ đạo
- Căn cứ vào chủ trương, nghị quyết của BCH, BTV Đoàn cơ sở lựa chọn những nội dung công việc, những hoạt động lớn để đưa vào kế hoạch trong 1 tháng, 1 quý, 6 tháng hay cả năm.
- Sắp xếp và xác định thời gian tương ứng cho từng nội dung công việc.
- Bàn bạc, tìm chọn cán bộ phụ trách thích hợp với từng nội dung công việc các ban ngành trong địa phương có thể liên kết phối hợp.
- Dự trù và tìm nguồn kinh phí cơ sở vật chất cho từng loại công việc.
- Tiến hành lập kế hoạch với một trong hai hình thức:
+ Bằng văn bản gồm các phần sau:
Phần I: Xác định mục đích, yêu cầu
Phần II: Xác định nội dung, hình thức, quy mô
Phần III: Biện pháp thực hiện (bao gồm cả tổ chức bộ máy phân công người phụ trách, sự liên kết phối hợp và kinh phí cơ sở vật chất)
Phần IV: Công tác kiểm tra đánh giá kết quả.
+ Bằng bảng điểm gồm các cột sau:
Số thứ tự; nội dung (tên công việc) thời gian, địa điểm, quy mô tổ chức; người phụ trách, cơ quan phối hợp (bộ ngành nào ph?i hợp) kinh phí, hiệu quả cần đạt được, ghi chú.
* Một số điểm cần lưu ý:
Kế hoạch cần được quán triệt cho tất cả những ai có liên quan đến nội dung công việc. Những người được phân công phụ trách từng nội dung chủ động lập kế hoạch riêng đảm bảo tiến độ thực hiện va hiệu quả cần đạt được Bí thư Đoàn cơ sở phải thường xuyên đôn đốc, kiểm tra, giám sát và đánh giá kết quả. Nếu thay đổi trong kế hoạch phải thông báo cho những người liên quan biết sớm. Kế hoạch được thông qua tập thể lãnh đạo và được xem như là một văn bản mang tính pháp quy (bắt buộc).
3.3 Phương pháp chỉ đạo bằng văn bản
Đây là phương pháp chỉ đạo có hiệu quả ở diện rộng, đặc biệt ở những vùng sâu, vùng xa điều kiện địa lý khó khăn không thuận tiện cho việc đi lại nhưng có nhược điểm khó kiểm tra đôn đốc thực hiện, những vấn đề khó khăn phát sinh trong thực tế sẽ làm cho cơ sở lúng túng vì không được đề cập trong văn bản. Hơn nữa, nhiều cơ sở thường vận dụng máy móc, thiếu linh hoạt cho phù hợp với điều kiện hoàn cảnh thực tế.
+ Những văn bản sau được dùng trong công tác chỉ đạo của Bí thư Đoàn xã:
- Nghị quyết; Kế hoạch hướng dẫn; Thông tri; Công văn.
3.4 Phương pháp chỉ đạo thông qua liên kết với các ban ngành ở địa phương
Là phương pháp phối hợp liên kết với các ban ngành ở địa phương, trên cơ sở chức năng của mỗi tổ chức để tiến hành thực hiện nhiệm vụ, một công việc hay tổ chức một hoạt động nào đó trong công tác thanh niên hoặc trong nhiệm vụ kinh tế - xã hội, phương pháp này rất thích hợp đối với Đoàn cơ sở.
* Những điều cần lưu ý khi liên kết phối hợp:
- Thống nhất cao về chủ trương và hiệu quả cần đạt được trong liên kết phải dựa vào chức năng của mỗi bên để phân định trách nhiệm quyền hạn, tránh sự chồng chéo lấn sân hoặc đổ lỗi cho nhau. Đảm bảo các ban, ngành, đoàn thể ở địa phương hiểu rõ trách nhiệm hơn đối với công tác thanh niên, đối với Đoàn thanh niên. Tạo được môi trường thuận lợi, sức mạnh tổng hợp trong giải quyết công việc.
- Có sơ, tổng kết, đánh giá kết quả rút kinh nhiệm tránh tình trạng tổ chức liên kết rầm rộ ban đầu, không có thời điểm kết thúc, không có hiệu quả tránh liên kết hình thức làm giảm uy tín của Đoàn.
Ngoài những phương pháp kể trên, trong công tác chỉ đạo của Bí thư Đoàn cơ sở còn có những phương pháp đặc thù riêng cho từng đối tượng khác nhau như: phương pháp tổ chức Hội nghị, phương pháp đi thực tế tham gia các hoạt động, sinh hoạt từng chi Đoàn, phương pháp kiểm tra đánh giá kết quả, phương pháp đảm bảo thông tin hai chiều.vv.Nhưng dù sử dụng phương pháp nào cũng phải có sự kết hợp tổng thể với các phương pháp khác nhằm mục đích chuyển tảI các chủ trương, Nghị quyết của các cấp ủy Đảng, các cấp bộ Đoàn xuống cơ sở và được các cơ sở cũng như Đoàn viên thanh niên tiếp nhận, vận dụng một cách năng động sáng tạo hiệu quả.
V. Hướng dẫn lập kế hoạch công tác của Bí thư Đoàn cơ sở.
Một trong những đặc trưng trong phương pháp công tác của người cán bộ Đoàn, Hội, Đội là tính "kế hoạch hóa". Đây là đặc trưng quan trọng nhất của mỗi người cán bộ nói chung, người Bí thư Đoàn cơ sở "thủ lĩnh của thanh niên" nói riêng. Bản chất của đặc trưng này là làm bất kỳ một việc gì dù lớn, dù nhỏ đều phải có kế hoạch.
Kế hoạch có nhiều loại, nhiều cấp độ, tùy theo cương vị, chức trách, nhiệm vụ được phân công để xây dựng kế hoạch cá nhân, kế hoạch của đơn vị, của tổ chức, của tập thể, kế hoạch hàng năm; hàng tuần; hàng tháng; hàng quý; nửa năm và cả năm.
Nhưng dù là loại kế hoạch nào thì cũng phải bao gồm được các nội dung quan trọng sau đây:
1. Nội dung cơ bản của một kế hoạch:
- Những việc cần phải làm
- Thời gian bắt đầu
- Thời hạn hoàn thành
- Ai là người thực hiện
- Ai là người kiểm tra đôn đốc
- Lực lượng cộng tác viên
- Cơ sở vật chất và kinh phí đảm bảo
- Sơ kết, tổng kết, đánh giá
2. Yêu cầu khi soạn thảo kế hoạch:
+ Kế hoạch công tác phải phù hợp với khả năng, đặc điểm tình hình của địa phương, đơn vị. Lập luận chặt chẽ, dẫn chứng chính xác để thuyết phục người duyệt.
+ Nội dung công việc phải cụ thể, nêu rõ khó khăn, thuận lợi để có những biện pháp cụ thể tổ chức thực hiện có hiệu quả.
3. Kết cấu, nội dung của một bản kế hoạch:
+ Phần mở đầu:
Nhận định khái quát đặc diểm, tình hình của địa phương, đơn vị làm cơ sở cho việc xây dựng kế hoạch.
+ Phần nội dung:
Nêu rõ mục đích, yêu cầu, nhiệm vụ (đối tượng thời gian, địa điểm, điều kiện đảm bảo.) và biện pháp tổ chức thực hiện.
+ Phần kết luận:
Nêu rõ ý nghĩa, tầm quan trọng, những khó khăn thuận lợi và kết quả đạt được khi triển khai thực hiện kế hoạch.

Ví dụ:
Đoàn tncs hồ chí minh Qu?N H?NG B�NG
BAN CH?P H�NH PHU?NG S? D?U H?ng B�ng, ngày tháng năm 2009
* * *
Số: 08 - KH/ĐTN
Kế hoạch
V/v..........
Nội dung kế hoạch (3 phần)

Nơi nhận: TM. BTV DO�N PHU?NG
....; Bí thư
....;
Lưu. Nguyễn Văn A
Tóm lại: Kế hoạch là văn bản dùng để xác định mục đích, yêu cầu chỉ tiêu của nhiệm vụ cần hoàn thành trong khoảng thời gian nhất định và các biện pháp về tổ chức, nhân sự, cơ sở vật chất cần thiết để thực hiện nhiệm vụ đó. Vì vậy, người Bí thư Đoàn cơ sở làm việc bằng kế hoạch, có kế hoạch sẽ tránh được tình trạng "nước đến chân mới nhảy", "dễ làm khó bỏ", "việc hôm nay lại để ngày mai",...như vẫn thường thấy ở một số cán bộ Đoàn của chúng ta.