Tuc ngu ca dao

MỘT SỐ CÂU TỤC NGỮ, CA DAO VỀ VĨNH PHÚC
Chủ đề về thiên nhiên
Vĩnh Phúc là vùng bán sơn địa với 3 loại địa hình chính: địa hình miền núi, địa hình vùng đồi và địa hình đồng bằng. Cảnh quan thiên nhiên này đã được nhắc đến trong một số câu như:
Nhất cao là núi Ba Vì
Thứ ba Tam Đảo, thứ nhì Độc Tôn
Huyện Sông Lô có ngọn núi Ngọc ở  thôn Yên Thạch, trên có một khối đả lớn dựng đứng. Đó là những câu phản ánh địa hình miền núi.
Sông Lô một dải trong ngần
Thảnh thơi ta rũ bụi trần cũng nên
Sông Lô chảy bên trái huyện Sông Lô, là ranh giới tự nhiên giữa hai tỉnh Vĩnh Phúc, Phú Thọ.
Nhất Tam Đái, nhì Khoái Châu
Nam Chân, bắc Dũng, đông Kỳ, tây Lạc
Các huyện thuộc phủ Tam Đái thời Lê, nhất là vùng Vĩnh Tường, Yên Lạc là đồng bằng trù phú như các huyện ở Nam Định, Hưng Yên, Hải Dương ...  Nhưng cũng có vùng đất là nơi lam sơn chướng khí.
Nước Thanh Lanh, ma kẽm Dõm
Nước Thanh Lanh, ma Ngọc Bội
Thanh Lanh, Ngọc Bội (xã Trung Mỹ, huyện Bình Xuyên) trước kia rừng núi âm u, không người ở, khí hậu ẩm thấp, nổi tiếng là “ma thiêng nước độc”. Kẽm Dõm là một đèo trên núi Sóc Sơn, giữa hai huyện Kim Anh và Đa Phúc cũ.  Song cũng có nhiều vùng đất được nhắc đến như là nơi chung đúc tú khí: 
Mang Cả trông sang
Mang Con thài mại
Đứng lại mà trông
Chín đời quận công
Mười đời tiến sĩ
Gần khu Cầu Mùi ở  thôn Vị Thanh (nay thuộc xã Thanh Trù, thành phố Vĩnh Yên) có xứ đồng Mang Cả và Mang Con, xưa kia được coi là đất quý, để mả ở  đấy sẽ có người thành đạt cao sang.
Chín cối đêm
Chín cối xay
May thì gặp
Bến Cả, Đỗ Mang
Có con trâu vàng
Làm vua đủ đại
Ngang bằng hạt thóc
Dọc bằng trôn kim
Ai khéo chịu tìm
Phúc dày mới gặp
Bến Cả, Đỗ Mang, khu Cửa Đồng thuộc thôn Vị Thanh cũng có nhiều thế đất đẹp.
Hỡi cô mà thắt bao xanh
Có về An Cát với anh thì về
An Cát có cây bồ đề
Có vực tắm mát, có nghề ăn chơi
Thôn An Cát ở xã Vũ Di, huyện Vĩnh Tường có Vực Xanh là một cái đầm rộng, rất sâu, là một cảnh đẹp của xã.
Về con người
Các thôn Lang Điền, Đông Viên (xã Bình Dương), Vân Ổ (xã Vân Xuân), Bằng Đắng, Đình Hương (xã Cao Đại), Phù Lập (xã Tam Phúc) đều ở huyện Vĩnh Tường, Đồng Tâm (xã Yên Đồng, huyện Yên Lạc). Con người ở  đây đều là trai tài, gái đảm.
Ngọt ngào Cam Giá
Đánh đá Kẻ Đê
Lề mề Thủ Độ
Trai tơ Tuân Lộ, gái tơ Thanh Bào
Hoặc:
Ngũ Kiên lắm đất trồng khoai
Có lắm gái đẹp cho giai phải lòng
Cam Giá, Kẻ Đê, Thủ Độ (xã An Tường), Tuân Lộ (xã Tuân Chính), Thanh Bào (xã Thượng Trưng), xã Ngũ Kiên đều thuộc Vĩnh Tường.
Con gái Kẻ Điền
Như tiên trời giáng
Con trai kẻ Quảng
Như hoẵng lạc rừng
Nhìn chung, ca dao dù ca Vĩnh Phúc thường gắn bó chặt chẽ với từng địa phương, tập trung thể hiện vẻ riêng biệt, đặc trưng nhất của đất và người từng vùng.
Chủ đề lao động sản xuất
Về sản xuất nông nghiệp
Người nông dân Vĩnh Phúc “trông trời, trông đất, trông mây”, trông cây cối, côn trùng để đoán thời tiết mà cày cấy đúng thời vụ.
Tam Đảo đội mũ, nước lũ sẽ về
Vào mùa mưa, thấy mây đen dày đặc đỉnh núi Tam Đảo biết là nước lũ sẽ đổ về, một luồng qua thôn Xạ Hương (xã Minh Quang) và thôn Thanh Lanh (xã Trung Mỹ) theo sông Cầu Bòn tràn về sông Hương Canh (Bình Xuyên), một luồng theo sông Sơn Tang (sông Phan) đổ vào đầm Vạc Vĩnh Yên), có thể làm ngập úng cả vùng lòng chảo nam Bình Xuyên - bắc Yên Lạc.
Mưa đồng Bay vừa trông vừa chạy
Mưa Tam Đảo bảo nhau đi cày
Người làng Bàn Giản (Lập Thạch) ở về phía tây Tam Đảo thấy mưa Tam Đảo cứ ung dung đi cày vì không mưa tới; nhưng thấy cơn mưa đồng Bay (xã Đồng Ích) phía tây nam Bàn Giản thì sẽ mưa ngay.
Động mây Độc Tôn, vác nồi rang thóc
Động gió núi Sóc, đổ thóc ra phơi
Vùng Kim Anh, Đa Phúc thấy mây đen đỉnh núi Độc Tôn là sẽ có mưa, thấy gió núi Sóc (còn gọi là núi Vệ Linh) là trời sẽ nắng.
Người vùng hạ