Tuần 22. Luyện tập quan sát cây cối

KIỂM TRA BÀI CŨ
Cấu tạo bài văn miêu tả cây cối
Trả lời câu hỏi:

Bài văn miêu tả cây cối thường có mấy phần?
Tập làm văn: Luyện tập quan sát cây cối
1. Đọc lại ba bài văn tả cây cối mới học (Sầu riêng, Bãi ngô, Cây gạo) và nhận xét:
a) Tác giả mỗi bài văn quan sát cây theo trình tự như thế nào?
b) Các tác giả quan sát cây bằng những giác quan nào?
c) Chỉ ra những hình ảnh so sánh, nhân hóa mà em thích. Theo em, các hình ảnh so sánh và nhân hóa này có tác dụng gì?
d) Trong ba bài văn trên, bài văn nào miêu tả một loài cây, bài văn nào tả một cái cây cụ thể?
e) Theo em, miêu tả một loài cây có điểm gì giống và khác với miêu tả một cây cụ thể?
a) Tác giả mỗi bài văn quan sát cây theo trình tự như thế nào?
Tả bao quát và nói lên nét đặc sắc của quả sầu riêng.
Tả hoa và trái sầu riêng.
Tả thân, cành, lá sầu riêng.
Tả thân, cành, lá sầu riêng.
Sầu riêng ( Trang 34/ SGK)
Sầu riêng là loại trái quý của miền Nam. Hương vị nó hết sức đặc biệt, mùi thơm đậm, bay rất xa, lâu tan trong không khí. Còn hàng chục mét mới tới nơi để sầu riêng, hương đã ngào ngạt xông vào cánh mũi. Sầu riêng thơm mùi thơm của mít chín quyện với hương bưởi, béo cái béo của trứng gà, ngọt cái vị của mật ong già hạn. Hương vị quyến rũ đến kì lạ.
Hoa sầu riêng trổ vào cuối năm. Gió đưa hương thơm ngát như hương cau, hương bưởi toả khắp khu vườn. Hoa đậu từng chùm, màu trắng ngà. Cánh hoa nhỏ như vảy cá, hao hao giống cánh sen con, lác đác vài nhuỵ li ti giữa những cánh hoa. Mỗi cuống hoa ra một trái. Nhìn trái sầu riêng lủng lẳng dưới cành trông giống như tổ kiến. Mùa trái rộ vào dạo tháng tư, tháng năm ta.
Đứng ngắm cây sầu riêng, tôi cứ nghĩ mãi về cái dáng cây kì lạ này. Thân nó khẳng khiu, cao vút, cành ngang thẳng đuột, thiếu cái dáng cong, dáng nghiêng, chiều quằn, chiều lượn của cây xoài, cây nhãn. Lá nhỏ xanh vàng, hơi khép lại, tưởng như lá héo. Vậy mà khi trái chín, hương toả ngạt ngào, vị ngọt đến đam mê.
Tả bao quát và nói lên nét đặc sắc của quả sầu riêng.
Tả hoa và trái sầu riêng.
Tả thân, cành, lá sầu riêng.
Quan sát từng bộ phận của cây
Bãi ngô ( Trang 30/ SGK)
Bãi ngô quê em ngày càng xanh tốt. Mới dạo nào những cây ngô còn lấm tấm như mạ non. Thế mà chỉ ít lâu sau, ngô đã thành cây rung rung trước gió và ánh nắng. Những lá ngô rộng dài, trổ ra mạnh mẽ, nõn nà.
Trên ngọn, một thứ búp như kết bằng nhung và phấn vươn lên. Những đàn bướm tráng, bướm vàng bay đến, thoáng đỗ rồi bay đi. Núp trong cuống lá, những búp ngô non nhú lên và lớn dần. Mình có nhiều khía vàng vàng và những sợi tơ hung hung bọc trong làn áo mỏng óng ánh.
Trời nắng chang chang, tiếng tu hú gần xa ran ran. Hoa ngô xơ xác như cỏ may. Lá ngô quắc lại rủ xuống. Những bắp ngô đã mập và chắc, chỉ còn chờ tay người hái mang về.
Tả cây ngô từ lúc nhỏ tới lúc trưởng thành.
Tả hoa và búp
ngô non.
Tả hoa ngô, lá ngô, bắp ngô lúc thu hoạch.
Tả bao quát và nói lên nét đặc sắc của quả sầu riêng.
Tả hoa và trái sầu riêng.
Tả thân, cành, lá sầu riêng.
Tả cây ngô từ lúc nhỏ tới lúc trưởng thành.
Tả hoa và búp
ngô non.
Tả hoa ngô,lá ngô, bắp ngô lúc thu hoạch.
Quan sát từng thời kì phát triển của cây
Quan sát từng bộ phận của cây

Tả cây gạo vào mùa hoa.
Tả cây gạo lúc
hết mùa hoa.
Tả cây gạo lúc
quả đã già.
Cây gạo già mỗi năm lại trở lại tuổi xuân, cành nặng trĩu những hoa đỏ mọng và đầy tiếng chim hót. Chỉ cần một làn gió nhẹ hay một đôi chim mới đến là có ngay mấy bông gạo lìa cành. Những bông hoa rơi từ trên cao, đài hoa nặng chúi xuống, những cánh hoa đỏ rực quay tít như chong chóng nom thật đẹp.
Hết mùa hoa, chim chóc cũng vãn. Cây gạo chấm dứt những ngày tưng bừng ồn ã, lại trở về với dáng vẻ xanh mát, trầm tư. Cây đứng im cao lớn, hiền lành, làm tiêu cho những con đò cập bến và cho những đứa con về thăm quê mẹ.
Ngày tháng đi thật chậm mà cũng thật nhanh. Những bông hoa đỏ ngày nào đã trở thành những quả gạo múp míp, hai đầu thon vút như con thoi. Sợi bông trong quả đầy dần, căng lên; những mảnh vỏ tách ra cho các múi bông nở đều, chín như nồi cơm chín đội vung mà cười, trắng loá. Cây gạo như treo rung rinh hàng ngàn nồi cơm gạo mới.
Cây gạo ( Trang 32/ SGK )
Tả bao quát và nói lên nét đặc sắc của quả sầu riêng.
Tả hoa và trái sầu riêng.
Tả thân, cành, lá sầu riêng.
Tả cây ngô từ lúc nhỏ tới lúc trưởng thành.
Tả hoa và búp
ngô non.
Tả hoa ngô,lá ngô, bắp ngô lúc thu hoạch.
Tả cây gạo vào mùa hoa.
Tả cây gạo lúc hết mùa hoa.
Tả cây gạo lúc quả đã già.
Quan sát từng thời kì phát triển của cây
Quan sát từng bộ phận của cây
1. Đọc lại ba bài văn tả cây cối mới học (Sầu riêng, Bãi ngô, Cây gạo) và nhận xét:
a) Tác giả mỗi bài văn quan sát cây theo trình tự như thế nào?
b) Các tác giả quan sát cây bằng những giác quan nào?
c) Chỉ ra những hình ảnh so sánh, nhân hóa mà em thích. Theo em, các hình ảnh so sánh và nhân hóa này có tác dụng gì?
d) Trong ba bài văn trên, bài văn nào miêu tả một loài cây, bài văn nào tả một cái cây cụ thể?
e) Theo em, miêu tả một loài cây có điểm gì giống và khác với miêu tả một cây cụ thể?
Tập làm văn: Luyện tập quan sát cây cối
b) Các tác giả quan sát cây bằng những giác quan nào?
b) Tác giả quan sát bằng những giác quan:
1. Đọc lại ba bài văn tả cây cối mới học (Sầu riêng, Bãi ngô, Cây gạo) và nhận xét:
a) Tác giả mỗi bài văn quan sát cây theo trình tự như thế nào?
b) Các tác giả quan sát cây bằng những giác quan nào?
c) Chỉ ra những hình ảnh so sánh, nhân hóa mà em thích. Theo em, các hình ảnh so sánh và nhân hóa này có tác dụng gì?
d) Trong ba bài văn trên, bài văn nào miêu tả một loài cây, bài văn nào tả một cái cây cụ thể?
e) Theo em, miêu tả một loài cây có điểm gì giống và khác với miêu tả một cây cụ thể?
Tập làm văn: Luyện tập quan sát cây cối
c) Chỉ ra những hình ảnh so sánh, nhân hóa mà em thích. Theo em, các hình ảnh so sánh và nhân hóa này có tác dụng gì?
c) Chỉ ra những hình ảnh so sánh, nhân hóa mà em thích. Theo em, các hình ảnh so sánh và nhân hóa này có tác dụng gì?
Sầu riêng
Bãi ngô
Cây gạo
Hoa sầu riêng ngan ngát như hương cau, hương bưởi. Cánh hoa nhỏ như vảy cá, hao hao giống cánh sen con. Trái lủng lẳng dưới cành trông như tổ kiến
Cây ngô lúc nhỏ lấm tấm như mạ non. Búp như kết bằng nhung và phấn
Hoa ngô xơ xác như Cỏ may.
Cánh hoa gạo đỏ rực quay tít như chong chóng. Quả hai đầu thon vút như con thoi. Cây như treo rung rinh hàng ngàn nồi cơm gạo mới.
Búp ngô non núp trong cuống lá. Bắp ngô chờ tay người đến bẻ
Cây gạo già mỗi năm trở lại tuổi xuân. Các múi bông gạo nở đều, chín như nồi cơm chín đội vung mà cười, … Cây gạo trở về với dáng vẻ trầm tư. Cây đứng im cao lớn, hiền lành.
Các hình ảnh so sánh, nhân hóa đó có tác dụng làm cho bài văn miêu tả thêm cụ thể, sinh động, hấp dẫn và gần gũi với người đọc.
1. Đọc lại ba bài văn tả cây cối mới học (Sầu riêng, Bãi ngô, Cây gạo) và nhận xét:
a) Tác giả mỗi bài văn quan sát cây theo trình tự như thế nào?
b) Các tác giả quan sát cây bằng những giác quan nào?
c) Chỉ ra những hình ảnh so sánh, nhân hóa mà em thích. Theo em, các hình ảnh so sánh và nhân hóa này có tác dụng gì?
d) Trong ba bài văn trên, bài văn nào miêu tả một loài cây, bài văn nào tả một cái cây cụ thể?
e) Theo em, miêu tả một loài cây có điểm gì giống và khác với miêu tả một cây cụ thể?
Tập làm văn: Luyện tập quan sát cây cối
d) Trong ba bài văn trên, bài văn nào miêu tả một loài cây, bài văn nào tả một cái cây cụ thể?
d) Trong ba bài văn trên, bài văn nào miêu tả một loài cây, bài văn nào tả một cái cây cụ thể?
Tả một loài cây: Sầu riêng, Bãi ngô.
Tả một cây cụ thể: Cây gạo.
1. Đọc lại ba bài văn tả cây cối mới học (Sầu riêng, Bãi ngô, Cây gạo) và nhận xét:
a) Tác giả mỗi bài văn quan sát cây theo trình tự như thế nào?
b) Các tác giả quan sát cây bằng những giác quan nào?
c) Chỉ ra những hình ảnh so sánh, nhân hóa mà em thích. Theo em, các hình ảnh so sánh và nhân hóa này có tác dụng gì?
d) Trong ba bài văn trên, bài văn nào miêu tả một loài cây, bài văn nào tả một cái cây cụ thể?
e) Theo em, miêu tả một loài cây có điểm gì giống và khác với miêu tả một cây cụ thể?
Tập làm văn: Luyện tập quan sát cây cối
e) Theo em, miêu tả một loài cây có điểm gì giống và khác với miêu tả một cây cụ thể?
Khác:
Tả cả loài cây cần chú ý đến các đặc điểm phân biệt loài cây này với các loài cây khác .
Tả một cái cây cụ thể phải chú ý đến đặc điểm riêng của cây đó.
e) Theo em, miêu tả một loài cây có điểm gì giống và khác với miêu tả một cây cụ thể?
Giống:
Đều quan sát kĩ, tả kĩ, …
Sử dụng mọi giác quan tả các bộ phận của cây, …
Dùng các biện pháp so sánh, nhân hoá
Bộc lộ tình cảm của người miêu tả, …
* Trình tự quan sát: ta có thể quan sát từng bộ phận của cây hoặc quan sát từng thời kì phát triển của cây.
* Khi quan sát một cái cây để tả, ta có thể kết hợp các giác quan để quan sát.
Khi quan sát ta kết hợp sử dụng các hình ảnh so sánh, nhân hóa.
* Tả một loài cây chú ý đặc điểm phân biệt giữa loài cây này và loài cây khác.
* Tả một cái cây cụ thể chú ý đặc điểm riêng biệt của cây đó – đặc điểm làm nó khác biệt với các cây cùng loài.
Lưu ý khi quan sát cây
Bài 2: Quan sát một cây mà em thích trong khu vực trường em (hoặc nơi em ở) và ghi lại những gì em đã quan sát được. Chú ý kiểm tra xem:
a. Trình tự quan sát của em có hợp lí không?
b. Em đã quan sát bằng những giác quan nào?
c. Cái cây em quan sát có gì khác với những cây khác cùng loại.
Trong miếng đất nhỏ ngay trước cửa nhà em, em có trồng một khóm hoa hồng.
Thân cây hồng nhỏ, thấp, chia làm nhiều cành, nhánh mảnh mai. Lá hồng nhỏ, màu xanh thẫm, có răng cưa viền quanh mép lá. Ở thân và cành mọc ra những chiếc gai ngắn nhưng nhọn sắc.
Hồng thường nhú nụ ở đầu cành. Nụ hoa lúc đầu có màu xanh nhạt và chỉ bé bằng cái hạt chanh. Nụ hoa lớn dần lên và hé nở để lộ ra màu đỏ của cánh hoa. Khi hoa đã nở bung, những cánh hoa đỏ thắm xếp chồng lên nhau. Giữa hoa có nhị hoa màu vàng. Buổi sáng sớm, khi ngắm những bông hoa còn long lanh một vài giọt sương đêm, thì em thích thú vô cùng. Từ những cánh hồng, một mùi thơm dịu nhẹ bay ra thơm ngát.
Em đã chăm sóc cây hồng thật cẩn thận. Em lấy que tre rào gốc lại để gà khỏi phá cây. Hằng ngày em tưới đủ nước mát để cây luôn tươi tốt và cho nhiều hoa đẹp



Cây phượng
Cây chuối
Cây hoa hồng
Cây dừa
Cây hoa mai