Tuần 21. Cấu tạo bài văn miêu tả cây cối

1
Phòng giáo dục&Đào tạo Đại Lộc
Trường Tiểu học Hứa Tạo
TẬPLÀM VĂN
Cấu tạo bài văn miêu tả cây cối
Giáo viên: Phan Thị Xuân Thảo
2
I. NHẬN XÉT
Bãi ngô
3
Đọc bài sau đây. Xác định các đoạn văn và nội dung của từng đoạn.
Bãi ngô
Bãi ngô quê em ngày càng xanh tốt. Mới dạo nào những cây ngô còn lấm tấm như mạ non. Thế mà chỉ ít lâu sau, ngô đã thành cây rung rung trước gió và ánh nắng. Những lá ngô rộng dài, trổ ra mạnh mẽ, nõn nà.
Trên ngọn, một thứ búp như kết bằng nhung và phấn vươn lên. Những đàn bướm trắng, bướm vàng bay đến, thoáng đỗ rồi bay đi. Núp trong cuống lá, những búp ngô non nhú lên và lớn dần. Mình có nhiều khía vàng vàng và những sợi tơ hung hung bọc trong làn áo mỏng óng ánh.
Trời nắng chang chang, tiếng tu hú gần xa ran ran. Hoa ngô xơ xác như cỏ may. Lá ngô quắt lại rủ xuống. Những bắp ngô đã mập và chắc, chỉ còn chờ tay người đến bẻ mang về.
Nguyên Hồng
4
Đọc bài sau đây. Xác định các đoạn văn và nội dung của từng đoạn.
Bãi ngô
Bãi ngô quê em ngày càng xanh tốt. Mới dạo nào những cây ngô còn lấm tấm như mạ non. Thế mà chỉ ít lâu sau, ngô đã thành cây rung rung trước gió và ánh nắng. Những lá ngô rộng dài, trổ ra mạnh mẽ, nõn nà.
Đoạn 1
Giới thiệu bao quát về bãi ngô, tả cây ngô từ khi còn lấm tấm như mạ non đến khi trở thành những cây ngô lá rộng dài, nõn nà.
Trên ngọn, một thứ búp như kết bằng nhung và phấn vươn lên. Những đàn bướm trắng, bướm vàng bay đến, thoáng đỗ rồi bay đi. Núp trong cuống lá, những búp ngô non nhú lên và lớn dần. Mình có nhiều khía vàng vàng và những sợi tơ hung hung bọc trong làn áo mỏng óng ánh.
Đoạn 2
Tả hoa ngô và búp ngô ở giai đoạn đơm hoa kết trái.
Trời nắng chang chang, tiếng tu hú gần xa ran ran. Hoa ngô xơ xác như cỏ may. Lá ngô quắt lại rủ xuống. Những bắp ngô đã mập và chắc, chỉ còn chờ tay người đến bẻ mang về.
Nguyên Hồng

Đoạn 3
Tả hoa ngô và lá ngô giai đoạn bắp ngô đã mập và chắc có thể thu hoạch được.
5
I. NHẬN XÉT
6
2. Đọc lại bài Cây mai tứ quý. Trình tự miêu tả trong bài ấy có điểm gì khác bài Bãi ngô ?
Cây mai tứ quý
Cây mai cao trên hai mét, dáng thanh, thân thẳng như thân trúc. Tán tròn tự nhiên xoè rộng ở phần gốc, thu dần thành một điểm ở đỉnh ngọn. Gốc lớn bằng bắp tay, cành vươn đều, nhánh nào cũng rắn chắc.
Mai tứ quý nở bốn mùa, cánh hoa vàng thẫm xếp làm ba lớp. Năm cánh dài đỏ tía như ức gà chọi, đỏ suốt từ đời hoa sang đời kết trái. Trái kết màu chín đậm, óng ánh như những hạt cườm đính trên tầng áo lá lúc nào cũng xum xuê một màu xanh chắc bền.
Đứng bên cây ngắm hoa, xem lá, ta thầm cảm phục cái mầu nhiệm của tạo vật trong sự hào phóng và lo xa : đã có mai vàng rực rỡ góp với muôn hoa ngày Tết, lại có mai tứ quý cần mẫn, thịnh vượng quanh năm.
Theo Nguyễn Vũ Tiềm
7
2. Đọc lại bài Cây mai tứ quý. Trình tự miêu tả trong bài ấy có điểm gì khác bài Bãi ngô ?
Cây mai tứ quý
Cây mai cao trên hai mét, dáng thanh, thân thẳng như thân trúc. Tán tròn tự nhiên xoè rộng ở phần gốc, thu dần thành một điểm ở đỉnh ngọn. Gốc lớn bằng bắp tay, cành vươn đều, nhánh nào cũng rắn chắc.
Đoạn 1
Giới thiệu bao quát về cây mai (chiều cao, dáng, thân, tán, gốc, cành, nhánh.)
Mai tứ quý nở bốn mùa, cánh hoa vàng thẫm xếp làm ba lớp. Năm cánh dài đỏ tía như ức gà chọi, đỏ suốt từ đời hoa sang đời kết trái. Trái kết màu chín đậm, óng ánh như những hạt cườm đính trên tầng áo lá lúc nào cũng xum xuê một màu xanh chắc bền.
Đoạn 2
Đi sâu tả cánh hoa, trái cây.
Đứng bên cây ngắm hoa, xem lá, ta thầm cảm phục cái mầu nhiệm của tạo vật trong sự hào phóng và lo xa : đã có mai vàng rực rỡ góp với muôn hoa ngày Tết, lại có mai tứ quý cần mẫn, thịnh vượng quanh năm.
Theo Nguyễn Vũ Tiềm
Đoạn 3
Cảm nghĩ của người miêu tả.
8
Đoạn 1:
Giới thiệu bao quát về bãi ngô, tả cây ngô từ khi còn lấm tấm như mạ non đến khi trở thành những cây ngô lá rộng dài, nõn nà.
Đoạn 2:
Tả hoa ngô và búp ngô ở giai đoạn đơm hoa kết trái.
Đoạn 3:
Tả hoa ngô và lá ngô giai đoạn bắp ngô đã mập và chắc có thể thu hoạch được.
Đoạn 1:
Giới thiệu bao quát về cây mai (chiều cao, dáng, thân, tán, gốc, cành, nhánh.)
Đoạn 2:
Đi sâu tả cánh hoa, trái cây.
Đoạn 3 :
Cảm nghĩ của người miêu tả.
Cây mai tứ quý
Bãi ngô
9
Bài văn miêu tả bãi ngô theo trình tự nào ?
Bài văn miêu tả bãi ngô theo từng thời kì phát triển của cây ngô.
Bài văn miêu tả cây mai tứ quý theo trình tự nào ?
Bài văn miêu tả cây mai tứ quý theo từng bộ phận của cây.
Khác nhau
Giống nhau
Bài cây mai tứ quý và bài bãi ngô cùng tả về cây cối và đều có 3 phần : Mở bài, thân bài, kết bài.
10
Bài văn miêu tả cây cối thường có 3 phần
(mở bài - thân bài - kết luận)
+ Mở bài : Tả hoặc giới thiệu bao quát về cây.
+ Thân bài : Tả từng bộ phận của cây hoặc tả từng thời kì phát triển của cây.
+ Kết bài : Nêu ích lợi của cây, ấn tượng đặc biệt hoặc tình cảm của người tả với cây.
Ghi nhớ
11
III. LUYỆN TẬP
Cây gạo
12
III. LUYỆN TẬP
1. Đọc bài văn sau và cho biết cây gạo được miêu tả theo trình tự như thế nào ?
Cây gạo
Cây gạo già mỗi năm lại trở lại tuổi xuân, cành nặng trĩu những hoa đỏ mọng và đầy tiếng chim hót. Chỉ cần một làn gió nhẹ hay một đôi chim mới đến là có ngay mấy bông gạo lìa cành. Những bông hoa rơi từ trên cao, đài hoa nặng chúi xuống, những cánh hoa đỏ rực quay tít như chong chóng nom thật đẹp.
Hết mùa hoa, chim chóc cũng vãn. Cây gạo chấm dứt những ngày tưng bừng ồn ã, lại trở về với dáng vẻ xanh mát, trầm tư. Cây đứng im cao lớn, hiền lành, làm tiêu cho những con đò cập bến và cho những đứa con về thăm quê mẹ.
Ngày tháng đi thật chậm mà cũng thật nhanh. Những bông hoa đỏ ngày nào đã trở thành những quả gạo múp míp, hai đầu thon vút như con thoi. Sợi bông trong quả đầy dần, căng lên;những mảnh vỏ tách ra cho các múi bông nở đều, chín như nồi cơm chín đội vung mà cười, trắng loá. Cây gạo như treo rung rinh hàng ngàn nồi cơm gạo mới.
Theo Vũ Tú Nam
13
III. LUYỆN TẬP
1. Đọc bài văn sau và cho biết cây gạo được miêu tả theo trình tự như thế nào ?
Bài văn miêu tả cây gạo theo từng thời kì phát triển trong 1 năm, từ lúc ra hoa cho tới khi kết quả.
14
III. LUYỆN TẬP
2. Lập dàn ý miêu tả một cây ăn quả quen thuộc theo một trong hai cách đã học :
a) Tả lần lượt từng bộ phận của cây.
b) Tả lần lượt từng thời kì phát triển của cây.
Em hãy nêu tên một số loài cây ăn quả quen thuộc .
15
Bài : Cấu tạo bài văn miêu tả cây cối
16
17
18
III. LUYỆN TẬP
Dàn ý miêu tả Cây chuối
a ) Mở bài : Cây chuối đang có buồng ở vườn nhà em.
b ) Thân bài :
+ Tả bao quát : Cây chuối to, cao mọc thành bụi xanh tốt.
+ Tả chi tiết :
- Rễ như con giun bám vào đất.
- Gốc phình to hơn thân.
- Thân xốp nhẵn bóng như cột đình, có màu đỏ tía.
- Lá to và dài. Lá già màu xanh thẫm, lá non xanh nõn, lá khô héo rũ xuống thân.
- Hoa chuói lúc mới ra nhọn, chỉa thẳng lên trời.
- Buồng chuối dài to, trĩu xuống.
- Quả chuối như ngón tay úp sát vào nhau.
- Chuối chín ăn ngon và bổ.
c ) Kết luận : Cây chuối có nhiều lợi ích, lá dùng để gói bánh, quả để ăn, thân cây là thức ăn của lợn
Tả theo từng bộ phận của cây.
19
CHÚC CÁC EM CHĂM NGOAN,
HỌC GIỎI