Tuần 14. Cấu tạo bài văn miêu tả đồ vật

KÍNH CHAØO QUÍ THAÀY COÂ,QUÍ PHỤ HUYNH CUØNG CAÙC EM HOÏC SINH
LỚP : 4D4
Môn : Tập làm văn
Người thực hiện : Nguyễn ngọc tuấn

Kiểm tra bài cũ
* Thế nào là văn miêu tả ?
Miêu tả là vẽ lại bằng lời những đặc điểm nổi bật của cảnh, của người, của vật, để người nghe, người đọc hình dung được các đối tượng ấy.
Cái cối tân
Cái cối xinh xinh xuất hiện như một giấc mộng, ngồi chễm chệ giữa gian nhà trống.
U gọi nó là cái cối tân. Cái vành, cái áo đều làm bằng nan tre. Hai cái tai nó làm bằng tre ngà nâu. Mỗi tai có một cái lỗ tròn xoe. Lúc nào, tai cũng tỉnh táo để nghe ngóng. Cối có hai hàm răng bằng gỗ dẻ. U gọi nó là dăm. Răng nó nhiều, ken vào nhau. Vậy nên, người ta nói " Chật như nêm cối". Nói đến cối lại phải nói đến cần. Cái cần dài bằng tre đực vàng óng. Đầu cần là củ tre, có cái chốt. Cái chốt bằng tre mà rắn như đanh, móc vào tai cối. Từ chỗ tay cầm có cái thừng buộc vào xà nhà. Đẩy đi kéo lại cối kêu ù ù.
Chọn được ngày lành tháng tốt,u đong một gánh thóc vàng ươm về.Đổ vào lồng cối, u xay thử. Từ xung quanh cối, gạo lẫn trấu chảy xuống vành rào rào như mưa. U vóc ra một nắm, tãi ra, thổi phù phù. Cả vốc gạo chỉ lỏi một vài hạt thóc. U gật đầu nói: " Cối tuy mới chữa thuần nhưng mà nó xay được thế này là nhất đấy!"Cứ thế ngày lại ngày qua, đêm đêm tôi xay lúa với u. Đêm đêm tiếng cối ù ù vui cả xóm.
Cái cối xay cũng như những đồ dùng đã sống cùng tôi - cái võng đay, cái chiếu manh, cái mâm gỗ, cái giỏ cua, cái chạn bát, cái giường nứa.tất cả, tất cả chúng nó đều cất tiếng nói : " Chúng tôi được sống cùng với tuổi thơ anh."Chúng tôi hoàn toàn không muốn nhờ vả anh cái gì. Chúng tôi chỉ muốn theo dõi từng bước anh đi.."

* Chú thích và giải nghĩa :
- Tân : mới
- Nêm : mảnh cứng, nhỏ dùng để chêm cho chặt
- Lỏi : sót lại
- Chửa : chưa ( cách nói ở một số địa phương Bắc Bộ)
- Thuần : quen thuộc
- Áo cối : vòng bọc ngoài của thân cối
* Bài văn tả cái gì ?
Bài văn tả cái cối xay gạo bằng tre.
* Tìm phần mở bài và kết bài của bài văn ?
Phần mở bài : Cái cối xinh xinh xuất hiện như một giấc mộng, ngồi chễm chệ giữa gian nhà trống.
Phần kết bài : Cái cối xay cũng như những đồ dùng đã sống cùng tôi - cái võng đay, cái chiếu manh, cái mâm gỗ, cái giỏ cua, cái chạn bát, cái giường nứa.tất cả, tất cả chúng nó đều cất tiếng nói : " Chúng tôi được sống cùng với tuổi thơ anh."Chúng tôi hoàn toàn không muốn nhờ vả anh cái gì. Chúng tôi chỉ muốn theo dõi từng bước anh đi.."

* Ph?n mở bài nói điều gì ?
+ Ph?n mở bài giới thiệu cái cối xay gạo bằng tre.
* Phần kết bài nói điều gì ?
+ Phần kết bài nói tình cảm của bạn nhỏ đối với đồ vật trong nhà.

* Phần mở bài và kết bài giống với những cách mở bài và kết bài nào đã học ?
Mở bài trực tiếp và kết bài trong văn kể chuyện.
* Thế nào là mở bài trực tiếp ?
Mở bài trực tiếp là giới thiệu ngay đồ vật sẽ tả.
*Thế nào là kết bài mở rộng ?
Kết bài mở rộng là bình luận thêm về đồ vật.
* Tìm phần thân bài của bài văn ?
Thân bài : " U gọi nó là cái cối tân.Đêm đêm tiếng cối ù ù vui cả xóm."


* Phần thân bài tả cái cối theo trình tự nào ?
+ Từ bộ phận lớn đến bộ phận nhỏ.
+ Từ ngoài vào trong.
+ Từ phần chính đến phần phụ.
( Cái vành, hai cái tai, hàm răng cối, cần cối, đầu cần, cái chốt, dây thừng buộc cần, tả công dụng của cái cối.)
* Theo em khi tả đồ vật ta cần phải tả những gì ?
+ Tả từ bên ngoài vào bên trong, tả những đặc điểm nổi bật và thể hiện tình cảm của mình đối với đồ vật đó.
Cái cối tân
Cái cối xinh xinh xuất hiện như một giấc mộng, ngồi chễm chệ giữa gian nhà trống.
U gọi nó là cái cối tân. Cái vành, cái áo đều làm bằng nan tre. Hai cái tai nó làm bằng tre ngà nâu. Mỗi tai có một cái lỗ tròn xoe. Lúc nào, tai cũng tỉnh táo để nghe ngóng. Cối có hai hàm răng bằng gỗ dẻ. U gọi nó là dăm. Răng nó nhiều, ken vào nhau. Vậy nên, người ta nói " Chật như nêm cối". Nói đến cối lại phải nói đến cần. Cái cần dài bằng tre đực vàng óng. Đầu cần là củ tre, có cái chốt. Cái chốt bằng tre mà rắn như đanh, móc vào tai cối. Từ chỗ tay cầm có cái thừng buộc vào xà nhà. Đẩy đi kéo lại cối kêu ù ù.
Chọn được ngày lành tháng tốt,u đong một gánh thóc vàng ươm về.Đổ vào lồng cối, u xay thử. Từ xung quanh cối, gạo lẫn trấu chảy xuống vành rào rào như mưa. U vóc ra một nắm, tãi ra, thổi phù phù. Cả vốc gạo chỉ lỏi một vài hạt thóc. U gật đầu nói: " Cối tuy mới chữa thuần nhưng mà nó xay được thế này là nhất đấy!"Cứ thế ngày lại ngày qua, đêm đêm tôi xay lúa với u. Đêm đêm tiếng cối ù ù vui cả xóm.
Cái cối xay cũng như những đồ dùng đã sống cùng tôi - cái võng đay, cái chiếu manh, cái mâm gỗ, cái giỏ cua, cái chạn bát, cái giường nứa.tất cả, tất cả chúng nó đều cất tiếng nói : " Chúng tôi được sống cùng với tuổi thơ anh."Chúng tôi hoàn toàn không muốn nhờ vả anh cái gì. Chúng tôi chỉ muốn theo dõi từng bước anh đi.."
* Theo em bài văn miêu tả đồ vật gồm mấy phần?
Đó là những phần nào ?
+ Bài văn miêu tả đồ vật gồm ba phần : Mở bài, thân bài và kết bài.
* Trong bài văn miêu tả đồ vật có thể viết mở bài và kết bài theo kiểu nào ?
+ Trong bài văn miêu tả đồ vật có thể viết mở bài theo kiểu trực tiếp hay gián tiếp và kết bài theo kiểu mở rộng và không mở rộng.
* Trong phần thân bài cần tả những gì ?
+ Trong phần thân bài, trước tiên , nên tả bao quát toàn bộ đồ vật. Sau đó, tả những bộ phận có đặc điểm nổi bật.
GHI NHỚ
Bài văn miêu tả đồ vật gồm có ba phần là mở bài, thân bài và kết bài.
2. Có thể mở bài theo kiểu trực tiếp hay gián tiếp và kết bài theo kiểu mở rộng hoặc không mở rộng.
3. Trong phần thân bài, trước hết, nên tả bao quát toàn bộ đồ vật, rồi tả những bộ phận có đặc điểm nổi bật.
* Ở phần thân bài tả cái trống trường, một bạn học sinh đã viết :
Anh chàng trống này tròn như cái chum, lúc nào cũng chễm chệ trên một cái giá gỗ kê ở trước phòng bảo vệ. Mình anh ta được ghép bằng những mảnh gỗ đều chằn chặn, nở ở giữa, khum nhỏ lại ở hai đầu. Ngang lưng quấn hai vành đai to bằng con rắn cạp nong, nom rất hùng dũng. Hai đầu trống bịt kín bằng da trâu thuộc kĩ, căng rất phẳng.
Sáng sáng đi học tới gần trường, nghe thấy tiếng ồm ồm giục giã " Tùng! Tùng! Tùng!"là chúng tôi rảo bước cho kịp giờ học. Vào những lúc tập thể dục, anh trống lại " cầm càng" cho chúng tôi theo nhịp " Cắc, tùng !Cắc, tùng !"đều đặn. Khi anh ta " xả hơi" một hồi dài là lúc chúng tôi cũng được " xả hơi" sau một buổi học.

* Em hãy :
a) Tìm câu văn tả bao quát cái trống.
b) Nêu tên những bộ phận của cái trống được miêu tả.
c) Tìm những từ ngữ tả hình dáng, âm thanh của cái trống.
* Ở phần thân bài tả cái trống trường, một bạn học sinh đã viết :
Anh chàng trống này tròn như cái chum, lúc nào cũng chễm chệ trên một cái giá gỗ kê ở trước phòng bảo vệ. Mình anh ta được ghép bằng những mảnh gỗ đều chằn chặn, nở ở giữa, khum nhỏ lại ở hai đầu. Ngang lưng quấn hai vành đai to bằng con rắn cạp nong, nom rất hùng dũng. Hai đầu trống bịt kín bằng da trâu thuộc kĩ, căng rất phẳng.
Sáng sáng đi học tới gần trường, nghe thấy tiếng ồm ồm giục giã " Tùng! Tùng! Tùng!"là chúng tôi rảo bước cho kịp giờ học. Vào những lúc tập thể dục, anh trống lại " cầm càng" cho chúng tôi theo nhịp " Cắc, tùng !Cắc, tùng !"đều đặn. Khi anh ta " xả hơi" một hồi dài là lúc chúng tôi cũng được " xả hơi" sau một buổi học.
* Viết thêm phần mở bài và phần kết bài để thành bài văn hoàn chỉnh.
+ Mở bài trực tiếp: Những ngày đầu cắp sách đến trường, có một đồ vật gây cho tôi ấn tượng thích thú nhất, đó là chiếc trống trường.
+ Mở bài gián tiếp : Kỉ niệm của những ngàyđi học của bạn là gì ? Là cái cổng trường cao ngợp, là cái bàn học đứng gần tới cổ hay tường vôi trắng mới quét ngày khai trường.? Còn tôi luôn nhớ tới chiếc trống trường, nhớ những âm thanh rộn rã, náo nức của nó.

+ Kết bài mở rộng : Rồi đây, chúng ta sẽ xa mái trường tiểu học những âm thanh thôi thúc, rộn ràng của tiếng trống trường thưở ấu thơ vẫn vang vọng mãi trong tâm trí tôi.
+ Kết bài không mở rộng : Tạm biệt anh trống. Ngày mai anh nhớ " tùng, tùng, tùng" gọi chúng tôi vào học nhé.
Những ngày đầu cắp sách đến trường, có một đồ vật gây cho tôi ấn tượng thích thú nhất, đó là chiếc trống trường.
Anh chàng trống này tròn như cái chum, lúc nào cũng chễm chệ trên một cái giá gỗ kê ở trước phòng bảo vệ. Mình anh ta được ghép bằng những mảnh gỗ đều chằn chặn, nở ở giữa, khum nhỏ lại ở hai đầu. Ngang lưng quấn hai vành đai to bằng con rắn cạp nong, nom rất hùng dũng. Hai đầu trống bịt kín bằng da trâu thuộc kĩ, căng rất phẳng.
Sáng sáng đi học tới gần trường, nghe thấy tiếng ồm ồm giục giã " Tùng! Tùng! Tùng!"là chúng tôi rảo bước cho kịp giờ học. Vào những lúc tập thể dục, anh trống lại " cầm càng" cho chúng tôi theo nhịp " Cắc, tùng !Cắc, tùng !"đều đặn. Khi anh ta " xả hơi" một hồi dài là lúc chúng tôi cũng được " xả hơi" sau một buổi học.
Rồi đây, chúng ta sẽ xa mái trường tiểu học những âm thanh thôi thúc, rộn ràng của tiếng trống trường thưở ấu thơ vẫn vang vọng mãi trong tâm trí tôi.
Kỉ niệm của những ngàyđi học của bạn là gì ? Là cái cổng trường cao ngợp, là cái bàn học đứng gần tới cổ hay tường vôi trắng mới quét ngày khai trường.? Còn tôi luôn nhớ tới chiếc trống trường, nhớ những âm thanh rộn rã, náo nức của nó.
Anh chàng trống này tròn như cái chum, lúc nào cũng chễm chệ trên một cái giá gỗ kê ở trước phòng bảo vệ. Mình anh ta được ghép bằng những mảnh gỗ đều chằn chặn, nở ở giữa, khum nhỏ lại ở hai đầu. Ngang lưng quấn hai vành đai to bằng con rắn cạp nong, nom rất hùng dũng. Hai đầu trống bịt kín bằng da trâu thuộc kĩ, căng rất phẳng.
Sáng sáng đi học tới gần trường, nghe thấy tiếng ồm ồm giục giã " Tùng! Tùng! Tùng!"là chúng tôi rảo bước cho kịp giờ học. Vào những lúc tập thể dục, anh trống lại " cầm càng" cho chúng tôi theo nhịp " Cắc, tùng !Cắc, tùng !"đều đặn. Khi anh ta " xả hơi" một hồi dài là lúc chúng tôi cũng được " xả hơi" sau một buổi học.
Tạm biệt anh trống. Ngày mai anh nhớ " tùng, tùng, tùng" gọi chúng tôi vào học nhé.
Tranh 1
Tranh 2
Tranh 3
Tranh 4
* Bài văn miêu tả
đồ vật gồm mấy
phần? Đó là những
phần nào ?
* Bài văn miêu tả
đồ vật có thể làm
mở bài theo
kiểu nào ?
* Bài văn miêu tả
đồ vật có thể làm
kết bài theo
kiểu nào ?
* Trong phần thân
bài của bài văn
miêu tả đồ vật ta
cần tả những gì ?

Xin chân thành cảm ơn quí thầy cô, quí phụ huynh, cùng các em học sinh.
Chúc quí thầy cô, quí phụ huynh, cùng các em học sinh dồi dào sức khỏe.
Chào thân ái và đoàn kết