Tuần 14. Cấu tạo bài văn miêu tả đồ vật

Tập làm văn:
Miêu tả là vẽ lại bằng lời những đặc điểm nổi bật của cảnh, của người, của vật để giúp người nghe, người đọc hình dung được các đối tượng ấy.
+ Thế nào là miêu tả?
I. Nhận xét
1. Đọc bài văn sau và trả lời câu hỏi



Tập làm văn : Cấu tạo bài văn miêu tả đồ vật
Cái cối tân
Tập làm văn : Cấu tạo bài văn miêu tả đồ vật
I. Nhận xét
+ Tìm các phần mở bài, kết bài? Mỗi phần ấy nói lên điều gì?
N 2
Tập làm văn : Cấu tạo bài văn miêu tả đồ vật

Cái cối xinh xinh xuất hiện như một giấc mộng, ngồi chễm chệ giữa gian nhà trống.

Cái cối xay cũng như những đồ dùng đã sống cùng tôi - cái võng đay, cái chiếu manh, cái mâm gỗ, cái giỏ cua, cái chạn bát, cái giường nứa... - tất cả, tất cả chúng nó đều cất tiếng nói: "Chúng tôi được sống cùng với tuổi thơ anh. Chúng tôi hoàn toàn không muốn nhờ vả anh cái gìChúng tôi chỉ muốn theo dõi từng bước anh đi..."
MB
KB
 Giới thiệu về cái cối xay.
 Tình cảm của bạn nhỏ với các đồ dùng trong nhà.
Cái cối tân
Cái cối xay cũng như những đồ dùng đã sống cùng tôi - cái võng đay, cái chiếu manh, cái mâm gỗ, cái
giỏ cua, cái chạn bát, cái giường
nứa... - tất cả, tất cảchúngnóđềucấttiếngnói:
"Chúng tôi được sống cùng với tuổithơanh.
Chúng tôi hoàn toàn không muốn nhờ vả
anh cái gìChúng tôi chỉ muốn theo dõi từngbước anh đi..."
U gọi nó là cái cối tân. Cái vành, cái áo đều làm bằng nan tre. Hai cái tai nó bằng tre già màu nâu. Mỗi tai có một cái lỗ tròn xoe. Lúc nào, tai cũng tỉnh táo để nghe ngóng. Cối có hai hàm răng bằng gỗ dẻ. U gọi nó là dăm. Răng nó nhiều, ken vào nhau. Vậy nên, người ta nói " chật như nêm cối". Nói đến cối lại phải nói đến cần. Cái cần dài bằng tre đực vàng óng. Đầu cần là củ tre, có cái chốt. Cái chốt bằng tre mà rắn như đanh, móc vào tai cối. Từ chỗ tay cầm có cái thừng buộc vào xà nhà. Đẩy đi kéo lại, cối kêu ù ù.

Chọn được ngày lành tháng tốt, u đong một gánh thóc vàng ươm về. Đổ vào lòng cối, u xay thử. Từ xung quanh cối, gạo lẫn trấu chảy xuống vành rào rào như mưa. U vốc ra một nắm, tãi ra, thổi phù phù. Cả vốc gạo chỉ lỏi vài hạt thóc. U gật đầu nói: "Cối tuy mới, chửa thuần nhưng mà nó xay được thế này là nhất đấy!" Cứ thế ngày lại ngày qua, đêm đêm tôi xay lúa với u. Đêm đêm tiếng cối ù ù vui cả xóm...
Đoạn 1:
Đoạn 2:
 tả hình dáng cái cối xay.
 tả hoạt động của cái cối xay.
Thân bài
I. Nhận xét
Thân bài:
Tả hình dáng (Tả từ bộ phận lớn đến bộ phận nhỏ, từ ngoài vào trong, từ chính đến phụ ...)
Thân bài
Hoạt động
Tập làm văn : Cấu tạo bài văn miêu tả đồ vật
Cái cối tân
Cái cối xinh xinh xuất hiện như một giấc mộng, ngồi chễm chệ giữa gian nhà trống.
U gọi nó là cái cối tân. Cái vành, cái áo đều làm bằng nan tre. Hai cái tai nó bằng tre già màu nâu. Mỗi tai có một cái lỗ tròn xoe. Lúc nào, tai cũng tỉnh táo để nghe ngóng. Cối có hai hàm răng bằng gỗ dẻ. U gọi nó là dăm. Răng nó nhiều, ken vào nhau. Vậy nên, người ta nói " chật như nêm cối". Nói đến cối lại phải nói đến cần. Cái cần dài bằng tre đực vàng óng. Đầu cần là củ tre, có cái chốt. Cái chốt bằng tre mà rắn như đanh, móc vào tai cối. Từ chỗ tay cầm có cái thừng buộc vào xà nhà. Đẩy đi kéo lại, cối kêu ù ù.
Chọn được ngày lành tháng tốt, u đong một gánh thóc vàng ươm về. Đổ vào lòng cối, u xay thử. Từ xung quanh cối, gạo lẫn trấu chảy xuống vành rào rào như mưa. U vốc ra một nắm, tãi ra, thổi phù phù. Cả vốc gạo chỉ lỏi vài hạt thóc. U gật đầu nói: "Cối tuy mới, chửa thuần nhưng mà nó xay được thế này là nhất đấy!" Cứ thế ngày lại ngày qua, đêm đêm tôi xay lúa với u. Đêm đêm tiếng cối ù ù vui cả xóm...
Cái cối xay cũng như những đồ dùng đã sống cùng tôi - cái võng đay, cái chiếu manh, cái mâm gỗ, cái giỏ cua, cái chạn bát, cái giường nứa... - tất cả, tất cả chúng nó đều cất tiếng nói: "Chúng tôi được sống cùng với tuổi thơ anh. Chúng tôi chỉ muốn theo dõi từng bước anh đi..."
chật như nêm cối
mà rắn như đanh
Cái chốt bằng tre
ngồi chễm chệ giữa gian nhà
tai cũng tỉnh táo để nghe
ngóng
đều cất tiếng nói
cái võng đay, cái chiếu
manh, cái mâm gỗ, cái giỏ cua, cái chạn bát, cái giường nứa... - tất cả, tất cả chúng nó
Cái cối xinh xinh xuất hiện như một giấc mộng
trống.
I. Nhận xét
* Bài 1.
* Bài 2. Khi tả một đồ vật cần tả những gì?
* Khi tả một đồ vật ta cần tả từ bên ngoài vào bên trong, tả những đặc điểm nổi bật và thể hiện được tình cảm của mình với đồ vật ấy.
Tập làm văn : Cấu tạo bài văn miêu tả đồ vật
II. Ghi nhớ (SGK)
1. Bài văn miêu tả đồ vật có ba phần là mở bài, thân bài và kết bài.
2. Có thể mở bài theo kiểu trực tiếp hay gián tiếp và kết bài theo kiểu mở rộng hoặc không mở rộng.
3. Trong phần thân bài, trước hết , nên tả bao quát toàn bộ đồ vật, rồi tả những bộ phận có đặc điểm nổi bật.
Tập làm văn : Cấu tạo bài văn miêu tả đồ vật
III. Luyện tập
Ở phần thân bài tả cái trống trường, một bạn học sinh đã viết:
Anh chàng trống này tròn như cái chum, lúc nào cũng chễm chệ ngồi trên một cái giá gỗ kê ở trước phòng bảo vệ. Mình anh ta được ghép bằng những mảnh gỗ đều chằn chặn, nở ở giữa, khum nhỏ ở hai đầu. Ngang lưng quấn hai vành đai to bằng con rắn cạp nong, nom rất hùng dũng. Hai đầu trống bịt kín bằng da trâu thuộc kĩ, căng rất phẳng.

Sáng sáng đi học tới gần trường, nghe thấy tiếng ồm ồm giục giã "Tùng! Tùng! Tùng!" là chúng tôi rảo bước cho kịp giờ học. Vào những lúc tập thể dục, anh trống lại "cầm càng" cho chúng tôi theo nhịp " cắc, tùng! Cắc, tùng!" đều đặn. Khi anh ta " xả hơi" một hồi dài là lúc chúng tôi cũng được " xả hơi" sau một buổi học.
Đoạn 1:
 Tả hình dáng của cái trống.
Đoạn 2:
 Tả âm thanh của cái trống.
Tập làm văn : Cấu tạo bài văn miêu tả đồ vật
III. Luyện tập
a. Tìm câu văn tả bao quát cái trống.
b. Nêu tên những bộ phận của cái trống được
miêu tả.
c. Tìm những từ ngữ tả hình dáng, âm thanh của cái trống.
Tập làm văn : Cấu tạo bài văn miêu tả đồ vật
Anh chàng trống này tròn như cái chum, lúc nào cũng chễm chệ ngồi trên một cái giá gỗ kê ở trước phòng bảo vệ. Mình anh ta được ghép bằng những mảnh gỗ đều chằn chặn, nở ở giữa, khum nhỏ ở hai đầu. Ngang lưng quấn hai vành đai to bằng con rắn cạp nong, nom rất hùng dũng. Hai đầu trống bịt kín bằng da trâu thuộc kĩ, căng rất phẳng.
Sáng sáng đi học tới gần trường, nghe thấy tiếng ồm ồm giục giã "Tùng! Tùng! Tùng!" là chúng tôi rảo bước cho kịp giờ học. Vào những lúc tập thể dục, anh trống lại "cầm càng" cho chũng tôi theo nhịp " cắc, tùng! Cắc, tùng!" đều đặn. Khi anh ta " xả hơi" một hồi dài là lúc chúng tôi cũng được " xả hơi" sau một buổi học.
Anh chàng trống này tròn như cái chum, lúc nào
cũng chễm chệ ngồi trên một cái giá gỗ kê ở trước
phòng bảo vệ
b. Những bộ phận của cái trống được miêu tả:
ngang lưng trống
hai đầu trống
mình trống
Anh chàng trống này tròn như cái chum, lúc nào cũng chễm chệ ngồi trên một cái giá gỗ kê ở trước phòng bảo vệ. Mình anh ta được ghép bằng những mảnh gỗ đều chằn chặn, nở ở giữa, khum nhỏ ở hai đầu. Ngang lưng quấn hai vành đai to bằng con rắn cạp nong, nom rất hùng dũng. Hai đầu trống bịt kín bằng da trâu thuộc kĩ, căng rất phẳng.
Sáng sáng đi học tới gần trường, nghe thấy tiếng ồm ồm giục giã "Tùng! Tùng! Tùng!" là chúng tôi rảo bước cho kịp giờ học. Vào những lúc tập thể dục, anh trống lại "cầm càng" cho chúng tôi theo nhịp "cắc, tùng! Cắc, tùng!" đều đặn. Khi anh ta "xả hơi" một hồi dài là lúc chúng tôi cũng được " xả hơi" sau một buổi học.
tròn như cái chum
Mình anh ta được ghép bằng những mảnh gỗ đều chằn chặn
nở ở giữa
khum nhỏ ở hai đầu. Ngang lưng quấn hai vành
đai to bằng con rắn cạp nong, nom rất hùng dũng. Hai đầu
trống bịt kín bằng da trâu thuộc kĩ, căng rất phẳng
tiếng ồm ồm
"cắc, tùng! Cắc, tùng!"
"xả hơi" một hồi dài
Tùng! Tùng! Tùng!
III. Luyện tập
Mở bài: Giới thiệu về cái trống
Tập làm văn : Cấu tạo bài văn miêu tả đồ vật
III. Luyện tập
Ví dụ:
Mở bài trực tiếp: Những ngày đầu cắp sách đến trường, có một đồ vật gây cho em ấn tượng nhất, đó là chiếc trống trường.
Mở bài gián tiếp: Kỉ niệm những ngày đầu đi học là gì? Là cái cổng trường cao ngợp, là cái bàn học đứng gần tới cổ hay tường vôi mới quét trắng tinh ...? Còn tôi, tôi luôn nhớ chiếc trống trường, nhớ những âm thanh rộn rã, náo nức của nó.
Tập làm văn : Cấu tạo bài văn miêu tả đồ vật
III. Luyện tập
Kết bài: Nêu tình cảm của em với cái trống...
Tập làm văn : Cấu tạo bài văn miêu tả đồ vật
III. Luyện tập
Kết bài mở rộng: Rồi đây, chúng tôi sẽ xa mái trường tiểu học nhưng âm thanh thôi thúc, rộn ràng của tiếng trống trường thủơ ấu thơ vẫn vang vọng mãi trong tâm trí tôi.
Kết bài không mở rộng: tạm biệt anh trống. Ngày mai anh nhớ "tùng, tùng, tùng, ..." gọi chúng tôi đến trường nhé!
Tập làm văn : Cấu tạo bài văn miêu tả đồ vật
Cấu tạo bài văn miêu tả đồ vật
Mở bài
Thân bài
Kết bài
Tả hình dáng
Tả hoạt động
Tập làm văn : Cấu tạo bài văn miêu tả đồ vật