Tuần 14. Cấu tạo bài văn miêu tả đồ vật

Cấu tạo bài văn miêu tả đồ vật
Kiểm tra bài cũ
1. Thế nào là miêu tả?
2.Tìm những câu văn miêu tả trong đoạn văn sau:
Chao ôi ! Đôi giày mới đẹp làm sao ! Thân giày làm bằng vải cứng, dáng thon thả, màu vải như màu da trời những ngày thu. Phần thân giày gần sát cổ có hai hàng khuy dập và luồn một sợi dây trắng nhỏ vắt ngang.
1. Đọc bài văn sau và trả lời câu hỏi:
Cái cối tân
Cái cối xinh xinh xuất hiện như một giấc mộng, ngồi chễm chệ giữa gian nhà trống.
U gọi nó là cái cối tân. Cái vành, cái áo đều làm bằng nan tre. Hai cái tai nó bằng tre già màu nâu. Mỗi tai có một cái lỗ tròn xoe. Lúc nào tai cũng tỉnh táo để nghe ngóng. Cối có hai hàm răng bằng gỗ dẻ. U gọi là dăm. Răng nó nhiều, ken vào nhau. Vậy nên người ta nói “chật như nêm cối”. Nói đến cối lại phải nói đến cần. Cái cần dài bằng tre đực vàng óng. Đầu cần là củ tre, có cái chốt. Cái chốt bằng tre mà rắn như đanh, móc vào tai cối. Từ chỗ tay cầm có cái thừng buộc vào xà nhà. Đẩy đi kéo lại, cối kêu ù ù.
Chọn được ngày lành tháng tốt, u đong một gánh thóc vàng ươm về. Đổ vào lòng cối, u xay thử. Từ xung quanh cối, gạo lẫn trấu chảy xuống vành rào rào như mưa. U vốc ra một nắm, tãi ra, thổi phù phù. Cả vốc gạo chỉ lõi một vài hạt thóc. U gật đầu nói: “Cối tuy mới, chửa thuần nhưng mà nó xay được thế này là nhất đấy !” Cứ thế ngày lại ngày qua, đêm đêm tôi xay lúa với u. Đêm đêm tiếng cối ù ù vui cả xóm.
Cái cối xay cũng như những đồ dùng đã sống cùng tôi – cái võng đay, cái chiếu manh, cái mâm gỗ, cái giỏ cua, cái chạn bát, cái giường nứa… - tất cả, tất cả chúng nó đều cất tiếng nói: “Chúng tôi được sống cùng với tuổi thơ anh. Chúng tôi hoàn toàn không muốn nhờ vả anh cái gì. Chúng tôi chỉ muốn theo dõi từng bước anh đi…”
Theo DUY KHÁN


I- Nhận xét
a) Bài văn tả cái gì?
b) Tìm các phần mở bài, kết bài. Mỗi phần ấy nói lên điều gì?
c) Các phần mở bài, kết bài đó giống với những cách mở bài , kết bài nào đã học?
d) Phần thân bài tả cái cối theo trình tự như thế nào?
Hoàn thành phiếu bài tập sau:
Cái cối tân
Cái cối xinh xinh xuất hiện như một giấc mộng, ngồi chễm chệ giữa gian nhà trống.
U gọi nó là cái cối tân. Cái vành, cái áo đều làm bằng nan tre. Hai cái tai nó bằng tre già màu nâu. Mỗi tai có một cái lỗ tròn xoe. Lúc nào tai cũng tỉnh táo để nghe ngóng. Cối có hai hàm răng bằng gỗ dẻ. U gọi là dăm. Răng nó nhiều, ken vào nhau. Vậy nên người ta nói “chật như nêm cối”. Nói đến cối lại phải nói đến cần. Cái cần dài bằng tre đực vàng óng. Đầu cần là củ tre, có cái chốt. Cái chốt bằng tre mà rắn như đanh, móc vào tai cối. Từ chỗ tay cầm có cái thừng buộc vào xà nhà. Đẩy đi kéo lại, cối kêu ù ù.
Chọn được ngày lành tháng tốt, u đong một gánh thóc vàng ươm về. Đổ vào lòng cối, u xay thử. Từ xung quanh cối, gạo lẫn trấu chảy xuống vành rào rào như mưa. U vốc ra một nắm, tãi ra, thổi phù phù. Cả vốc gạo chỉ lõi một vài hạt thóc. U gật đầu nói: “Cối tuy mới, chửa thuần nhưng mà nó xay được thế này là nhất đấy !” Cứ thế ngày lại ngày qua, đêm đêm tôi xay lúa với u. Đêm đêm tiếng cối ù ù vui cả xóm.
Cái cối xay cũng như những đồ dùng đã sống cùng tôi – cái võng đay, cái chiếu manh, cái mâm gỗ, cái giỏ cua, cái chạn bát, cái giường nứa… - tất cả, tất cả chúng nó đều cất tiếng nói: “Chúng tôi được sống cùng với tuổi thơ anh. Chúng tôi hoàn toàn không muốn nhờ vả anh cái gì. Chúng tôi chỉ muốn theo dõi từng bước anh đi…”
Theo DUY KHÁN


Cái cối tân
Cái cối xinh xinh xuất hiện như một giấc mộng, ngồi chễm chệ giữa gian nhà trống.
U gọi nó là cái cối tân. Cái vành, cái áo đều làm bằng nan tre. Hai cái tai nó bằng tre già màu nâu. Mỗi tai có một cái lỗ tròn xoe. Lúc nào tai cũng tỉnh táo để nghe ngóng. Cối có hai hàm răng bằng gỗ dẻ. U gọi là dăm. Răng nó nhiều, ken vào nhau. Vậy nên người ta nói “chật như nêm cối”. Nói đến cối lại phải nói đến cần. Cái cần dài bằng tre đực vàng óng. Đầu cần là củ tre, có cái chốt. Cái chốt bằng tre mà rắn như đanh, móc vào tai cối. Từ chỗ tay cầm có cái thừng buộc vào xà nhà. Đẩy đi kéo lại, cối kêu ù ù.
Chọn được ngày lành tháng tốt, u đong một gánh thóc vàng ươm về. Đổ vào lòng cối, u xay thử. Từ xung quanh cối, gạo lẫn trấu chảy xuống vành rào rào như mưa. U vốc ra một nắm, tãi ra, thổi phù phù. Cả vốc gạo chỉ lõi một vài hạt thóc. U gật đầu nói: “Cối tuy mới, chửa thuần nhưng mà nó xay được thế này là nhất đấy !” Cứ thế ngày lại ngày qua, đêm đêm tôi xay lúa với u. Đêm đêm tiếng cối ù ù vui cả xóm.
Cái cối xay cũng như những đồ dùng đã sống cùng tôi – cái võng đay, cái chiếu manh, cái mâm gỗ, cái giỏ cua, cái chạn bát, cái giường nứa… - tất cả, tất cả chúng nó đều cất tiếng nói: “Chúng tôi được sống cùng với tuổi thơ anh. Chúng tôi hoàn toàn không muốn nhờ vả anh cái gì. Chúng tôi chỉ muốn theo dõi từng bước anh đi…”


Mở bài
Kết bài
1. Đọc bài văn sau:
Cái cối tân
Cái cối xinh xinh xuất hiện như một giấc mộng, ngồi chễm chệ giữa gian nhà trống.
U gọi nó là cái cối tân. Cái vành, cái áo đều làm bằng nan tre. Hai cái tai nó bằng tre già màu nâu. Mỗi tai có một cái lỗ tròn xoe. Lúc nào tai cũng tỉnh táo để nghe ngóng. Cối có hai hàm răng bằng gỗ dẻ. U gọi là dăm. Răng nó nhiều, ken vào nhau. Vậy nên người ta nói “chật như nêm cối”. Nói đến cối lại phải nói đến cần. Cái cần dài bằng tre đực vàng óng. Đầu cần là củ tre, có cái chốt. Cái chốt bằng tre mà rắn như đanh, móc vào tai cối. Từ chỗ tay cầm có cái thừng buộc vào xà nhà. Đẩy đi kéo lại, cối kêu ù ù.
Chọn được ngày lành tháng tốt, u đong một gánh thóc vàng ươm về. Đổ vào lòng cối, u xay thử. Từ xung quanh cối, gạo lẫn trấu chảy xuống vành rào rào như mưa. U vốc ra một nắm, tãi ra, thổi phù phù. Cả vốc gạo chỉ lõi một vài hạt thóc. U gật đầu nói: “Cối tuy mới, chửa thuần nhưng mà nó xay được thế này là nhất đấy !” Cứ thế ngày lại ngày qua, đêm đêm tôi xay lúa với u. Đêm đêm tiếng cối ù ù vui cả xóm.
Cái cối xay cũng như những đồ dùng đã sống cùng tôi - cái võng đay, cái chiếu manh, cái mâm gỗ, cái giỏ cua, cái chạn bát, cái giường nứa… - tất cả, tất cả chúng nó đều cất tiếng nói: “Chúng tôi được sống cùng với tuổi thơ anh. Chúng tôi hoàn toàn không muốn nhờ vả anh cái gì. Chúng tôi chỉ muốn theo dõi từng bước anh đi…”


Mở bài
Thân bài
Kết bài
d) Phần thân bài tả cái cối theo trình tự như thế nào?
- Tả hình dáng cái cối theo trình tự: từ bộ phận lớn đến bộ phận nhỏ, từ ngoài vào trong, từ phần chính đến phần phụ.
Cái vành cái áo ; hai cái tai lỗ tai ; hàm răng cối dăm cối ; cần cối đầu cần cái chốt dây thừng buộc cần.
- Tả công dụng của cái cối
Xay lúa, tiếng cối làm vui cả xóm.
1. cái vành
2. cái áo
3. cái tai
4. lỗ tai
8. cái chốt
5. hàm răng
6. cần cối
7. đầu cần
9. dây thừng
+ Tác giả đã sử dụng những hình ảnh so sánh:
- chật như nêm cối .
- cái chốt bằng tre mà rắn như đanh
+ Các hình ảnh nhân hóa :
- cái tai tỉnh táo để nghe ngóng. .
- cái cối xay, cái võng đay, c�i chi?u manh, c�i m�m g?, c�i gi? cua,c�i ch?n b�t, c�i giu?ng n?a.t?t cả, tất cả chúng nó đều cất tiếng nói .
2. Theo em, khi tả một đồ vật, ta cần tả những gì ?
Khi
Miêu
tả
Tả bao quát toàn bộ đồ vật.
Tả những bộ phận có đặc
điểm nổi bật.
Thể hiện tình cảm với đồ vật.
1.Bài văn miêu tả đồ vật có ba phần là mở bài, thân bài và kết bài.
2.Có thể mở bài theo kiểu trực tiếp hay gián tiếp và kết bài theo kiểu mở rộng hoặc không mở rộng.
3.Trong phần thân bài, trước hết, nên tả bao quát toàn bộ đồ vật, rồi tả những bộ phận có đặc điểm nổi bật.
Ghi nhớ
Ở phần thân bài tả cái trống trường, một bạn học sinh đã viết
Anh chàng trống này tròn như cái chum, lúc nào cũng chễm chệ trên một cái giá gỗ kê ở trước phòng bảo vệ. Mình anh ta được ghép bằng những mảnh gỗ đều chằn chặn, nở ở giữa, khum nhỏ lại ở hai đầu. Ngang lưng quấn hai vành đai to bằng con rắn cạp nong, nom rất hùng dũng. Hai đầu trống bịt kín bằng da trâu thuộc kĩ, căng rất phẳng.
Sáng sáng đi học tới gần trường, tôi nghe thấy tiếng ồm ồm giục giã “Tùng! Tùng! Tùng!” là chúng tôi rảo bước cho kịp giờ vào học.Vào những lúc tập thể dục, anh trống lại “cầm càng” cho chúng tôi theo nhịp “Cắc, tùng! Cắc, tùng!”đều đặn. Khi anh ta “xả hơi” một hồi dài là lúc chúng tôi cũng được “xả hơi” sau một buổi học.
II. Luyện tập
Em hãy:
a) Tìm câu văn tả bao quát cái trống?
b) Nêu tên những bộ phận của cái trống được miêu tả.
c) Tìm những từ ngữ miêu tả hình dáng, âm thanh của cái trống.
d) Viết thêm phần mở bài và kết bài để thành bài văn hoàn chỉnh.
Mình trống
Đầu trống
Ngang lưng trống
a) Câu văn tả bao quát cái trống.
Anh chàng trống này tròn như cái chum, lúc nào cũng chễm chệ trên một cái giá gỗ kê trước phòng bảo vệ.
b) Tên những
bộ phận của
cái trống được miêu tả.
- Mình trống
- Ngang lưng trống
- Hai đầu trống
c) Những từ ngữ tả hình dáng và âm thanh của trống.
+ Hình dáng:
Tròn như cái chum.
Mình anh ta được ghép bằng những mảnh gỗ đều chằn chặn, nở ở giữa, khum nhỏ lại ở hai đầu.
Ngang lưng quấn hai vành đai to bằng con rắn cạp nong, nom rất hùng dũng.
Hai đầu bịt kín bằng da trâu thuộc kĩ, căng rất phẳng.
Mở bài:
Cái trống có mặt ở ngôi trường em không biết đã bao năm rồi. Thầy bảo: “ít nhất cũng trên chục năm rồi”. Thế mà trống vẫn còn tốt, vẫn còn sang sảng gọi chúng em nhanh chân vào lớp mỗi ngày.
Kết bài:
Trống trường đã trở thành người bạn đồng hành với chúng em. Mai đây, khi lớn lên, dù có đi đến bất cứ nơi nào của Tổ quốc song tiếng trống trường mãi mãi vẫn bập bùng bao kỉ niệm.
AI NHANH HƠN ?
Câu 1: Cấu tạo của bài văn miêu tả đồ vật gồm có mấy phần ?
1 phần
b. 2 phần
c. 3 phần
d. 4 phần
Câu 2 : Khi viết văn miêu tả đồ vật, phần thân bài, nên tả như thế nào ?

a. Tả đặc điểm nổi bật rồi tả bao quát toàn bộ đồ vật.
b. Tả bao quát toàn bộ đồ vật, rồi tả những bộ phận có đặc điểm nổi bật.
Cả hai ý trên đều sai.
Câu 3. Bạn hãy đọc đoạn văn sau và cho biết đó là vật gì?
Mỗi ngăn chỉ lớn hơn cuốn sách học. Em nhét thêm hộp đựng bút, thước, tẩy đã thấy nặng trĩu tay.
Câu 4. Bạn hãy đọc đoạn văn sau và cho biết đó là vật gì?
Mặt dài gần một mét, rộng đến nửa mét bằng một tấm gỗ. Bốn cái chân, bốn cạnh ăn vào bốn góc kéo thẳng như thả dọi xuống đất.