Thế giới loài bướm

I>��������� KHÁI QUÁT VỀ SÂU BỌ
II>�������� SỰ KÌ DIỆU CỦA LOÀI BƯỚM
1>��� Bạn có biết
2>��� Sinh sản và phát triển
3>��� Cơ chế bay
4>��� Đôi cánh và sự ngụy trang
5>��� Bướm và bạn tình
III>����� MỘT VÀI ĐẠI DIỆN BƯỚM Ở VIỆT NAM
IV>����� BƯỚM VÀ VAI TRÒ
1>��� những điều có ích
2>��� tác hại
3>��� Phòng chống

I> KHÁI QUÁT VỀ SÂU BỌ
Thuộc phân ngành có ống khí
cơ thể gồm có 3 phần
Đầu: là một khối đồng nhất, trên đầu có râu, mắt và phần phụ miệng. Phần phụ miệng côn trùng hại kho chủ yếu là phần phụ miệng kiểu nghiền, một số có kiểu chích hút và vòi hút.
Phần ngực: gồm 3 phần: ngực trước, ngực giữa, và ngực sau. Mỗi phần mang 1 đôi chân ngực, ngực giữa và ngực sau mỗi phần còn mang thêm 1 đôi cánh.
-         Phần bụng: gồm một số đốt, một số loài ở các đốt cuối cùng có mang thêm phần phụ
saâu boï khoâng coù xöông soáng . taàng cuticun bieán ñoåi thaønh boä xöông ngoaøi che cho phaàn thòt ôû trong .
-         coù caùc loå nhoû ôû 2 beân thaân ñeå hoâ haáp goïi laø loã thôû . khoâng coù phoåi .
coù heä oáng malpighi laø cô quan baøi tieát
1>��� bạn có biết
2>��� sinh sản và phát triển
3>��� Cơ chế bay
4>��� đôi cánh và sự ngụy trang
bướm và bạn tình
II> SỰ KÌ DIỆU CỦA LOÀI BƯỚM
1>BẠN CÓ BIẾT
... rằng những con bướm nếm bằng chân của nó?
... rằng những con bướm không có những lổ mũi? Chúng ngửi với an-ten!
... rằng những cánh của con bướm được bao phủ với những kích thước bé nhỏ? Những kích thước màu mè khác nhau làm với những mẫu đẹp mà chúng ta thấy.
... rằng những con bướm có máu lạnh? Những màu tối trên những cái cánh của chúng giúp chúng hấp thụ sức nóng từ mặt trời.

... rằng nhiều con bướm mặc sự ngụy trang? Những cái cánh của những con bướm có những màu và kiểu mẫu được pha trộn với những môi trường xung quanh tự nhiên của chúng để bảo vệ chúng từ những con dã thú.

... rằng những con bướm có thể thấy tia sáng cực-tím? Một vài kích thước trên những cái cánh của con bướm phản chiếu ánh sáng mà không thể thấy được bởi con người. Những con bướm dùng
những kiểu mẫu của tia cực-tím này để nhận biết nhau.
... rằng cái miệng của con bướm thì giống như một cái ống hút nước? Đó là bởi vì những con bướm chỉ ăn những thức ăn nước, giống như mật từ những bông hoa hay trái cây. Cái miệng, được gọi là cái vòi, ở vị trí cuốn lên cho đến khi đến thời gian để ăn.
... rằng một con bướm không phải luôn luôn là một con bướm? Mỗi con bướm bắt đầu như một cái trứng nhỏ xíu mà nở ra một con sâu bướm. Con sâu bướm lớn lên và lớn lên cho đến khi đúng thời gian để xây nên một cái vỏ cứng xung quanh thân thể của nó, được gọi là con nhộng. Trong lúc con sâu bướm ngũ bên trong con nhộng, thân thể của nó thay đổi và lớn lên những bộ phận mới. Khi nó đi ra ngoài, nó trở thành một con bướm, thật khác biệt nhiều hơn một con sâu bướm!


2. Sinh sản và phát triển
Có khả năng sinh sản mảnh liệt
Biến thái hoàn toàn: Vòng đời có 4 thời kỳ (trứng, sâu non, nhộng và trưởng thành); sâu non không giống dạng trưởng thành, nhộng không hoạt động
 
Trứng
Sâu bướm
Nhộng
Bướm
Trưởng
thành
3> Co ch? bay
Cánh là sản phẩm tiến hóa độc đáo , bắt nguồn từ nếp da bất động của phần ngực
Cũng như những sâu bọ khác , khi bay cánh bướm hoạt động như đoàn bẩy mà điểm tựa là sống phía lưng của tấm bên
Nghiên cứu để tìm ra cơ chế bay của bướm thực hiện trên những con bướm giáp đỏ do các nhà nghiên cứu Adrian Thomas và Robert srygley của đại học oxford của anh thực hiện .

�
Hai nhà nghiên cứu phát hiện thấy , khi bay , loài bướm giáp đỏ phối hợp các kiểu vỗ cánh ,chao liệng một cách điêu luyện đến bất ngờ
thay vì những cú vỗ cánh nhát gừng ngẫu nhiên bướm có hẳn mỗi chiến lược bay và dể dàng luân chuyển giữa các chiến lược.
Họat động vẫy cánh của bướm không phải là những cử động ngẫu nhiên ,mà là kết qủa vận dụng điêu luyện một lọat các cơ chế khí động học.Sáu kiểu vỗ cánh và xoay cánh ,giúp bướm giáp dỏ nâng được cơ thể trong không trung , hơn thế nữa chúng còn có thể chuyển đổi dễ dàng giữa các kiểu vỗ cánh , " tương tự như ngựa có thể chuyển từ đi bộ sang chạy nước kiệu hay phi nước đại vậy "

S? di cu
Khi môi trường sống thay đổi nhiều loài bướm có sự di cư :trong đó N?i ti?ng v? s? di cu d?y bí ?n h�ng nam t? Canada t?i Mexico, lồi bu?m Vua d� cho con ngu?i th?y s? ngoan cu?ng khi ch�ng ph?c h?i sau m?t d?t th?i ti?t l?nh gi� ? Mexico nam ngối. D?t gi� r�t n�y d� l�m cho s? lu?ng bu?m Vua gi?m ít nh?t l� 65 tri?u con.�

Đôi cánh và sự ngụy trang
Khi nhìn thấy loài bướm bay trên không trung , bạn đừng vội cho rằng những cánh bướm vốn có màu sắc sặc sỡ . thực ra cánh bướm có đạc tính nhiều tầng nhiều lớp phấn đan xen chống chéo . khi mặt trời chiếu vào những lớp phấn này sẽ phát quang , tạo nên ngũ sắc sặc sỡ

ngoài dễ lẫn với môi trường xung quanh mà bướm đã sữ dụng đễ ngụy trang cho mình
Ngụy trang
Chính màu sắc sặc sỡ ấy và vẽ bề

Bướm lá khi đậu dễ lẩn với lá khô khó nhìn thấy ,loài bướm đêm cải trang thành bãi phân chim ! khi nó đậu trên chiếc lá cây , những cái chân lông lá của nó dang ra làm cho nó giống hệt bãi phân chim bắn tung tóe
Bướm đêm thích đậu trên đám địa y mốc meo trên thân cây . những vết lốm đốm trên cơ thể chúng hòa lẩn vào màu nâu trắng loang lỗ của địa y , vì thế chúng dường như biến mất đi trong đám địa y đó vậy



Có loài bướm có màu sắc sặc sỡ , dễ nhận biết như thông tin từ xa cho kẻ thù " độc đấy đừng động vào nhờ đó mà nó tránh được nguy hiểm , cóloài bứơm đưa thư ăn lá cây lạc tiên . thế nó có thành tiên ? ngược lại thì có ! lá cây lạc tiên chứa nhiều chất cyanide , một loại chất độc chết người . chất độc này tích tụ dần trong cơ thể sâu . biết được ưu thế này của mình , con bướm có màu sắc sặc sỡ này hiên ngang bay lượn như giữa chốn khong người với điệu bộ thách thức " đố mày dám xơi ông " và quả thật chả ai dại mà dây với lo?i " chí phèo" này _ mọi con chim đều tránh xa nó

�
Cặp cánh của con bướm ăn chuối ở guinea có hai mắt giả to tướng để dạo những kể thù ăn bướm " gương mắt chống lại kẻ thù


�
5>Bướm và bạn tình

Như loài bướm đêm , các nàng bướm cái mới là người chủ động sử dụng " vũ khí hóa học " đễ tấn công _ và giới nữ mà ra tay thì phải biết . mùi hương mà các nàng bướm hoàng đế dùng đễ quyến rủ các chàng có thể kiến các chàng bướm đực ở cách xa hàng cây số phải bỏ giở công việc mà lao tới ! ngay khi những rơi râu đánh hơi thấy mùi hương thoang thoảng , anh chàng liền mỡ hết tốc lực lao tới nơi phát ra mùi hương theo một con đường dích dắc . và khi tiếp cận đối phương ,anh chàng không bỏ phí thời gian mà bày tỏ tình yêu lảng mạn với cô nàng ngay lập tức
Khi anh chàng bướm đực " chấm" một cô nàng bướm cái nào đó , anh ta sẽ bay sượt qua và rải phấn thơm vào cô nàng (mỗi loài bướm thích mùi thơm riêng). Mùi thơm này có mảnh lực ghê gớm , cô nàng bướm lập tức run rẩy cả người đậu ngay xuống đất và đứng im . Đó là tín hiệu tỏ ý muốn mời anh chàng đến với mình
Ánh sáng phân cực trên cánh bướm hấp dẫn bạn tình
.
Không chỉ màu sắc lung linh của những con bướm cái thu hút bạn tình, mà chính ánh sáng phân cực phát ra từ cánh chúng cũng cuốn hút các chàng si tình. Đây là bằng chứng đầu tiên cho thấy một loài vật trên cạn có phản ứng với ánh sáng theo cách này.


Heliconius cydno (trên) phân cực ánh sáng phản chiếu, còn H.melpomene malleti  (dưới) thì không

Tuy nhiên nhận diện mùi hương làm giảm hứng tình
Các nhà nghiên cứu đã khám phá ra chất làm suy giảm tình dục trong khi đang tìm hiểu loài bướm trắng gân xanh Pieris napi. Thay vì tặng con cái một chiếc nhẫn đính hôn để thể hiện rằng nàng đã "có chủ", bướm đực của loài này tặng cho bạn tình một liều methyl salicylate trong tinh dịch của chúng. Mùi khó chịu của hóa chất sẽ khiến các chàng khác tránh xa. Chúng buộc phải bay đi tìm các cô nàng khác rảnh rỗi và thơm tho hơn.

III> MỘT VÀI ĐẠI DIỆN BƯỚM Ở VIỆT NAM

Bướm Khế là loại bướm đêm có kích thớc lớn nhất ở nớc ta và trên thế giới. Bớm đực rất dễ phân biệt với Bớm cái bởi anten dạng lợc kép, ấu trùng to đạt tới 80 mm, màu nâu tối, với nhiều điểm nâu đen trên thân ấu trùng. Mặt lng của ấu trùng với nhiều hàng lông ứng dạng gai màu xanh thẫm ở gần hậu môn của ấu trùng có một vệt,màu xanh tím.



Mô tả:
·         Bướm đực có cánh trước màu nâu và 3 giải sọc mờ trắng phần gốc cánh. Phần cánh sát thân có màu xanh nâu xanh càng sát gốc cánh màu xanh càng rõ. Lưng màu xanh, phần bụng có 4 khoanh màu vàng. 2 khoanh mờ ở giữa bụng. Cánh sau cũng có phần màu xanh rất đẹp ở phần gốc cánh. Có 5 đuôi mỏng, đuôi giữa dài và chóp đuôi có màu vàng óng ánh. Phần mép cánh trong có 2 điểm vàng và ở giữa là 1 mảng đen.

Bướm phượng đuôi kiếm răng tù
Tình trạng:
·         Hiện nay rất hiếm

Bớm có sải cánh dài 40 - 50 mm, con đực và con cái kích thớc nh nhau. Cánh trớc hình tam giác nhọn, gốc cánh màu đen, cánh sau gốc cánh màu đen, hình hẹp kéo dài thành một cái đuôi dài (25 - 40 mm).
Bớm có hình dạng lạ đẹp, thờng đợc làm ví dụ trong các sách về côn trùng học về tính đa dạng của côn trùng, là đối tợng săn lùng của các nhà su tầm Bớm.


Bướm phượng đuôi nheo
Hình thể của của bướm cái và bướm đực rất khác nhau . Bướm đực có thân, cánh màu nâu và những đốm vàng, xanh xen lẫn. Một dải màu vàng xanh nằm ở giữa cánh trước và một mảng vàng lớn nằm ở cánh sau. Con đực có 1 chiếc đuôi dài nổi bật ở cuối cánh sau trong khi bướm cái không có màu vàng xanh đặc trưng này. Có một mảng màu trắng hình ngũ giác ở cánh sau và những chiếc đuôi dài, mỏng
·         Là lòai quí hiếm và được các nhà phân lọai sưu tầm mẫu vật. Được làm các bức tranh bướm đẹp cho nên lòai này bị khai thác ráo riết.
B P ĐUÔI KIẾM RANG NHON

Bướm có kích thước trung bình, sải cánh dài 85 - 90 mm. Cánh con đực và con cái có kích thớc giống nhau, màu trắng vàng có nhiều vạch đen, mặt trên của cánh trước có 7 vạch đen, vạch thứ hai kéo dài tới giữa cánh còn lại kéo dài khoảng 1/5 cánh. Cánh sau có đuôi dài dạng kiếm. Mép cánh và kiếm có màu đen. Mặt trên của cánh sau màu trắng vàng với nhiều vệt và chấm đen.
Bướm phượng đuôi kiếm
Hiện nay loài Bớm này rất hiếm do diện tích rừng bị phá hủy
Một số loài bướm thường gặp
Bướm hổ đốm
Bướm phượng cam
Bướm giáp lớn
Bướm phượng lớn
Bướm đuôi chim
IV> lợi ích và tác hại
1>�� lợi ích
thụ phấn cho hoa .chúng làm việc này khi bay từ bông này sang bông khác .mổi khi chuôi vào một bông hoa để hút mật , phấn hoa sẽ dính vào người chúng , khi chúng chui sang những bông hoa khác , phấn hoa trên người chúng sẽ dính vào đài hoa kia . kết quả là hoa được thụ phấn

Tranh bướm suất khẩu


Nghệ nhân Hồ Đắc Hiệp đang ghép bướm
Cụ thể như, một tác phẩm tranh bướm khổ 25 X 35 cm giá bán ra của anh Hiệp chỉ khoảng 20 USD/tấm người trong nước cho là đắt, trong khi du khách nước ngoài mua tác phẩm như vậy giá đắt hơn gấp 3 - 4 lần, anh sản xuất ra bao nhiêu cũng đều bán hết nhưng du khách nước ngoài phải mua tranh của anh qua đơn vị trung gian.

Nuôi bướm: để nuôi con
Bướm để làm bộ sưu tập
Làm thức ăn
Có thể bạn thấy ghê ghê , nhưng đối với nhiều người côn trùng ăn ngon ra phết ! hơi nữa chúng giàu chất bổ . giàu vitamin và khoáng chất .món ăn thường gặp ở ta là nhộng ran lá chanh .những con nhộng rất bổ vì 70 % cơ thể nó là chất đạm

Tác hại
Sâu bướm hại mùa màn . dịch bướm bạc
�
�

Phòng chốmg
Dùng thiên dịch để diệt sâu bướm
Bướm xa đến 11 km vẩn nhận được mùi của nhau vì vậy người ta có thể dùng chất trụ sinh học để tập trung chúng lại tiêu diệt .




Tuy nhiên ở giai đoạn trưởng thành đa số các loài bướm đều không có hại vì vậy chúng ta cần có biện pháp bảo vệ chúng
Hạn chế dùng thuốc trừ sâu ở các vùng
Không săn bắt và buôn bán các loài bướm quí

Tăng cường và nghiêm túc bảo vệ phục hồI và phát triển rừng
Cả triệu bướm chết 
Cảnh sát Mexico bắt đầu báo nguy về hiện tượng hàng triệu con bướm thuộc giống Monarch đã chết hằng loạt tại nhiều tiểu bang, lý do bướm chết được nghi là do nạn phá rừng lấy gỗ vô tội vạ tại các vùng mà loài bướm thiên di này dùng làm nơi tạm trú mùa đông.
Loại bướm Monarch bay từ Canada về Mexico mỗi năm trong đợt thiên để chú ẩn trong mùa lạnh,  Nhưng chính phủ Mexico và các viên chức bảo tồn lâm nghiệp đã chối các lời cáo buộc vụ bướm chết là do dân phá rừng xài thuốc trừ sâu để giết loài bướm này.