Sự thật về tướng cướp Người không mang họ - KÌ CUỐI.doc

Sự thật về tướng cướp Người không mang họ - kỳ cuối
TP - “Hồi nhỏ, Trương Hiền có biệt danh là Toọng. Sinh ra trong một gia đình bố mẹ bán hàng rong, nghèo đói, Toọng sống những ngày cơ cực trên đất Đông Hà”- anh Võ Văn Đông, một láng giềng của Toọng kể.



Mộ Trương Hiền  Ảnh: Quang Long

Anh cũng là người lặn lội từ Quảng Trị ra thành phố Vinh đưa hài cốt Toọng về quê.
Trên đường đi, tôi nhớ lại cuộc trò chuyện với Chánh án TAND Tỉnh Hà Tĩnh Nguyễn Trí Tuệ.
“Nếu tôi nhớ không nhầm thì Trương Hiền (Toọng) quê ở Đông Hà, chứ không phải Vĩnh Linh!” - ông Tuệ nói.
Năm 1980, TAND Nghệ Tĩnh xét xử bị cáo Trương Hiền, không có tội phạm nào tên Lạng. Hơn nữa, theo tường thuật của Chánh án Nguyễn Trí Tuệ, trước khi bị tử hình, Toọng có ước nguyện muốn gặp mẹ. Trong thực tế, Lạng ở Vĩnh Hoà, mẹ đã bỏ đi, mất tích khi anh còn nhỏ. Lạng mồ côi cả cha lẫn mẹ.
Đó là những căn cứ xác đáng để chúng tôi khẳng định tướng cướp Trương Sỏi trong Người không mang họ và bộ phim cùng tên không phải là người thanh niên tên Lạng quê ở Vĩnh Hoà, Vĩnh Linh.
Lai lịch của Hoàng Lạng trong tiểu thuyết Người không mang họ, gần như trùng hợp với quãng đời niên thiếu của Hồ Xuân Lạng, điều đó gây nên nhầm lẫn.
Trong sáng tác, nhà văn có quyền hư cấu nhưng, đôi khi, sát sườn cuộc sống quá lại mang đến những hệ luỵ khôn lường, dù rằng, những hệ luỵ đó nằm ngoài mong muốn của người cầm bút!
“Mộ tướng cướp Toọng đã đưa về Đông Hà - Quảng Trị cách đây khá lâu!”, nhà văn Xuân Đức cho biết. Nếu đó là Lạng, tại sao hài cốt không về cố hương, không về Vĩnh Linh, lại cát táng ở Đông Hà?
Sự thật





Tìm người thân của Toọng ở đâu giữa Đông Hà bé nhỏ nhưng đầy ngõ ngách lạ lẫm này? Phần mộ Người không mang họ nay yên vị nơi đâu?
Chúng tôi lân la quanh chợ Đông Hà, sà vào từng quán nước, gõ cửa từng kiosk bán hàng dò hỏi. Chỉ nhận được những cái lắc đầu.
Anh Đông, người nuôi mẹ Trương Hiền
Càng về trưa, trời càng oi nồng. Nắng tháng Năm đổ xuống góc phố, khiến Đông Hà hầm hập như chảo lửa. Chúng tôi tạt vào một tiệm cà phê cạnh khu chợ và tiếp tục hành trình tìm thông tin về Toọng.
“Trước đây, vợ chồng anh Đông, chị Thân (tên thường họi là Bé) ở phường 1 nuôi mẹ Toọng, đi qua đường tàu hỏi, khắc biết” - một nam thanh niên chỉ đường. Ba mươi phút sau, chúng tôi có mặt tại số nhà 63, đường Nguyễn Thái Học.
Anh Võ Văn Đông xác nhận: “Tôi và Toọng sống cạnh nhà nhau từ khi con nít, ngay trên mảnh đất Đông Hà này”. Tên thật của Toọng là Trương Hiền, sinh năm 1957. Trương Hiền có anh cùng mẹ khác cha là Nguyễn Huệ, chị gái Trương Thị Nhàn (tên thường gọi là Gái). Hai anh chị đã mất.
Cụ Hoàng Thị Nuôi (mẹ) quê Vĩnh Linh, Quảng Trị. Nhà nghèo, cụ Nuôi đi ở cho một địa chủ giàu có trong vùng và mang bầu với địa chủ, sinh ra Nguyễn Huệ. Sau khi sinh con, cụ bị đuổi đi.
Sống lang thang với gánh hàng rong trên vai, cụ Hoàng Thị Nuôi chắt góp từng đồng nuôi con. Hai mẹ con phiêu dạt rày đây mai đó, quanh quẩn ở các khu chợ, gặp cụ Trương Hé (quê ở làng Tráng Lực, Phong Điền, Thừa Thiên - Huế), người chuyên mang mẹt đi bán kim chỉ, dầu gió, long não. Sau một thời gian gần gũi, họ thành vợ chồng, sinh ra Trương Thị Nhàn, Trương Hiền.
Gánh hàng rong đắp đổi qua ngày, cuộc sống của Trương Hiền thuở ấu thơ lấm lem cát bụi. Nhà nghèo, cậu học đến lớp năm Trường cấp một, phường 1, thị xã Đông Hà, phải bỏ học nửa chừng.
“Dáng Toọng thâm thấp, chỉ cao độ 1,6m, nhưng nhanh nhẹn, ham võ thuật” - anh Đông kể. Tuổi thanh niên, Trương Hiền đi học nghề mộc, anh biết đóng bàn ghế, giường tủ. Nhưng món Hiền khoái nhất là đánh lộn.
Năm 1972, chiến sự liên miên. Vợ chồng anh Võ Văn Đông, Hoàng Thị Thân cùng gia đình Trương Hiền tản cư vào Đà Nẵng, tránh bom rơi đạn lạc. 1974, họ lại kéo nhau về Km03 Phong Điền, Thừa Thiên - Huế.
“Tính tình Toọng ngang ngạnh, chẳng sợ gì ai. Tôi nhớ, năm đó, Toọng xông vào đồn cảnh sát, đánh tên đồn