SKKN: DẠY HSG PHẦN BÀI TẬP DI TRUYÊN CỦA MENĐEN

ĐỀ CƯƠNG


Gồm 4 phần:
I) Đặt vấn đề:
- Nêu mục đích vì sao nghiên cứu chuyên đề này.
- Lí do chọn phần “bài tập di truyền của Menđen” để minh họa.
II/ Giải quyết vấn đề:
Gồm những nội dung cơ bản sau:
A/ Trình bày một số suy nghĩ làm sáng tỏ lí do vì sao chọn chuyên đề này để nghiên cứu.
B/ Nêu các bước khi thực hiện dạy phần “bài tập di truyền của Men đen” nhằm nâng cao chất lượng đội tuyển môn Sinh học. Gồm các phần:
Làm cho HS nắm vững kiến thức cơ bản về các thí nghiệm của Menđen (lai một cặp tính trạng, lai 2 cặp tính trạng…) từ đó HS mới có cơ sở lí luận để giải các loại bài tập.
Phương pháp giải bài tập:
+ Nêu phương pháp hướng dẫn cho HS cách nhận dạng loại bài tập thuộc qui luật di truyền của Menđen
+ Phương pháp giải bài tập
+ Một số dạng bài tập điển hình dùng để luyện tập.
III/ Bài học:
Một số bài học rút ra được khi thực hiện chuyên đề “bài tập di truyền của Men đen” nhằm nâng cao chất lượng đội tuyển môn Sinh học sau một thời gian dạy thử nghiệm
IV/ Kết luận:







Nội dung

ĐẶT VẤN ĐỀ

Với suy nghĩ khi dạy học sinh giỏi không chỉ dạy kiến thức cho các em mà còn dạy cả phương pháp suy luận, khả năng vận dụng, khả năng kết nối các môn khoa học và cả hướng tư duy khái quát hóa kiến thức. Là một GV trực tiếp giảng dạy HSG trong nhiều năm liền tôi nhận thấy rằng việc vận dụng lí thuyết của HS vào giải bài tập là rất khó khăn, đây là một vấn đề rất đáng quan tâm vì nó liên quan trực tiếp đến sự phát triển trí tuệ của cả một thế hệ tương lai.
Đặc biệt với phần bài tập di truyền của Menđen, sau nhiều năm tham gia giảng dạy tôi thấy: sau khi đã được học ở chương trình đại trà các qui luật di truyền của Menđen, Morgan...rồi nhưng học sinh vẫn chưa phân biệt được bản chất của hiện tượng di truyền liên kết và di truyền phân li độc lập…do vậy khi giải bài tập học sinh hay nhầm lẫn và không xác định được bài toán tuân theo quy luật di truyền nào nên không giải được bài tập.
Mặt khác, khi dự giờ đồng nghiệp - một số giáo viên chưa am hiểu sâu sắc lắm về bản chất, ý nghĩa, sự khác nhau của các quy luật do đó khi dạy thường lúng túng, thiếu tự tin và dẫn đến hiệu quả các bài dạy không cao.
Những lý do đó đã thôi thúc tôi quan tâm trăn trở, đi sâu nghiên cứu chuyên đề này để tìm biện pháp rèn kỹ năng giải bài tập về các quy luật di truyền của Menđen nhằm nâng cao chất lượng đội tuyển học sinh giỏi và cũng với mong muốn trong các buổi sinh hoạt sư phạm theo chuyên đề của tổ, giáo viên bộ môn Sinh học sẽ hiểu sâu, hiểu đúng về bản chất của các quy luật để nâng cao hơn nữa chất lượng giờ lên lớp.

GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ

A/ Vì sao trong luyện thi HSG hiện nay, để nâng cao chất lượng đội tuyển phải chú ý đến việc rèn kĩ năng giải bài tập các quy luật di truyền của Menđen:

Với những lí do sau:
Trong chương trình luyện thi HSG nói riêng và chương trình Sinh học đại trà nói chung phần bài tập di truyền của Menđen là một phần khá trừu tượng đối với HS kể cả đối với người dạy. Các em HS cũng như một số người dạy cứ quan niệm môn Sinh học chỉ học thuộc lí thuyết là được, các em không chú tâm đến bài tập nên khi học đến tiết bài tập các em thường xem nhẹ.
Mặt khác, thực trạng dạy và học bộ môn Sinh học hiện nay: HS thường đua nhau thi vào các môn Toán, Lí, Hóa…Do vậy HS dự thi môn Sinh học thường là những HS ít có năng lực tư duy sáng tạo. So với lớp 8, kiến thức Sinh học ở lớp 9 khó hơn nhiều do vậy phải chú ý rèn kĩ năng giải các loại bài tập để nâng cao dần năng lực tư duy tích cực của HS trong quá trình tiếp thu kiến thức nói chung.
Ngoài ra với một lí do khiến tôi quan tâm, nghiên cứu đến chuyên đề này vì: nếu HS nắm vững được phương pháp giải bài tập di truyền của Menđen sẽ là kiến thức cơ sở để giải các loại bài tập về di truyền liên kết, di truyền giới tính hoặc di truyền người ở phần sau.

B/ Vậy phải dạy như thế nào để HS nắm vững phương pháp giải các dạng bài tập, rèn được kĩ năng, phát triển được khả năng tư duy tích cực