Phuong phap ban tay nan bot

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
DỰ ÁN GIÁO DỤC TRUNG HỌC CƠ SỞ VÙNG KHÓ KHĂN NHẤT


NGUYỄN VINH HIỂN (Chỉ đạo nội dung)
PHẠM NGỌC ĐỊNH - NGUYỄN THỊ THANH HƯƠNG
TRẦN THANH SƠN - NGUYỄN XUÂN THÀNH










PHƯƠNG PHÁP "BÀN TAY NẶN BỘT"
TRONG DẠY HỌC CÁC MÔN KHOA HỌC
Ở TRƯỜNG TIỂU HỌC VÀ TRUNG HỌC CƠ SỞ













HÀ NỘI 2011
MỤC LỤC
LỜI NÓI .............................................................................................4
CHƯƠNG 1 ...............................................................................................5
GIỚI THIỆU VỀ LỊCH SỬ RA ĐỜI VÀ PHÁT TRIỂN CỦA PHƯƠNG
PHÁP "BÀN TAY NẶN BỘT"....................................................................5
1.1. Khái quát về phương pháp “Bàn tay nặn bột”......................................................................5
1.2. Sự ra đời và phát triển của phương pháp BTNB ở Pháp.....................................................5
1.3. Giáo sư Georges Charpak - Người khai sinh phương pháp BTNB.....................................8
1.4. Phương pháp BTNB trên thế giới.........................................................................................12
1.5. Phương pháp BTNB tại Việt Nam........................................................................................13
CHƯƠNG 2 .............................................................................................18
LÍ LUẬN CƠ BẢN VỀ PHƯƠNG PHÁP "BÀN TAY NẶN BỘT"............18
2.1. Cơ sở khoa học của phương pháp BTNB.............................................................................18
2.2. Các nguyên tắc cơ bản của phương pháp BTNB ................................................................40
2.3. Tiến trình dạy học theo phương pháp BTNB......................................................................44
2.4. Mối quan hệ giữa phương pháp BTNB với các phương pháp dạy học khác....................52
CHƯƠNG 3 .............................................................................................58
CÁC KỸ THUẬT DẠY HỌC VÀ RÈN LUYỆN KỸ NĂNG CHO HỌC SINH
TRONG PHƯƠNG PHÁP "BÀN TAY NẶN BỘT" ..................................58
3.1. Tổ chức lớp học......................................................................................................................58
3.2. Kỹ thuật tổ chức hoạt động thảo luận cho học sinh............................................................60
3.3. Kỹ thuật tổ chức hoạt động nhóm trong phương pháp BTNB ..........................................67
3.4. Kỹ thuật đặt câu hỏi của giáo viên .......................................................................................69
3.5. Rèn luyện ngôn ngữ cho học sinh thông qua dạy học theo phương pháp BTNB.............72
3.6. Kĩ thuật chọn ý tưởng, nhóm ý tưởng của học sinh............................................................78
3.7. Hướng dẫn học sinh đề xuất thí nghiệm nghiên cứu hay phương án tìm câu trả lời.......80
3.8. Hướng dẫn học sinh sử dụng vở thí nghiệm........................................................................82
3.9. Hướng dẫn học sinh phân tích thông tin, hiện tượng quan sát khi nghiên cứu để đưa ra
kết luận ..........................................................................................................................................92
3.10. So sánh kết quả thu nhận được và đối chiếu với kiến thức khoa học..............................93
3.11. Đánh giá học sinh trong dạy học theo phương pháp BTNB.............................................94
CHƯƠNG 4 .............................................................................................96
SỬ DỤNG PHƯƠNG PHÁP "BÀN TAY NẶN BỘT" TRONG DẠY HỌC
CÁC MÔN KHOA HỌC Ở TRƯỜNG TIỂU HỌC VÀ TRUNG HỌC CƠ
SỞ............................................................................................................96
4.1. Những thuận lợi và khó khăn khi sử dụng phương pháp BTNB tại Việt Nam................96
4.2. Lựa chọn chủ đề dạy học theo phương pháp BTNB...........................................................99
4.3. Lựa chọn và sử dụng thiết bị dạy học trong phương pháp BTNB...................................101
4.4. Tổ chức hoạt động quan sát và thí nghiệm trong phương pháp BTNB..........................105
4.5. Ví dụ minh họa về tiến trình dạy học theo phương pháp BTNB.....................................115









LỜI NÓI ĐẦU
Việc hình thành cho học sinh một thế giới quan khoa học và niềm say mê khoa học, sáng tạo là một mục tiêu quan trọng của giáo dục hiện đại khi mà nền kinh tế tri thức đang dần dần chiếm ưu thế tại các quốc gia trên thế giới. "Bàn tay nặn bột" là một phương pháp dạy học tích cực, thích hợp cho việc giảng dạy các kiến thức khoa học tự nhiên, đặc biệt là đối với bậc tiểu học và trung học cơ sở, khi học sinh đang ở giai đoạn bắt đầu tìm hiểu mạnh mẽ các kiến thức khoa học, hình thành các khái niệm cơ bản về khoa học.
"Bàn tay nặn bột" là một phương pháp mới nên hiện nay các tài liệu hướng dẫn chủ yếu bằng tiếng Pháp hoặc tiếng Anh, gây trở ngại lớn cho việc tham khảo của giáo viên. Chúng tôi biên soạn cuốn sách này với mong muốn có một tài liệu tham khảo, hướng dẫn thực hiện đơn giản, dễ hiểu, gần với thực tiễn của Việt Nam. Chúng tôi đã cố gắng tìm kiếm những vấn đề, thông tin thích hợp với chương trình tiểu học và trung học cơ sở đang áp dụng hiện nay nhằm giúp giáo viên hiểu và có thể tự thực hiện được.
Chúng tôi xin chân thành cảm ơn Giáo sư Trần Thanh Vân và Hội Gặp gỡ Việt Nam đã tạo điều kiện thuận lợi nhất cho chúng tôi hoàn thành và xuất bản cuốn sách này. Xin trân trọng cảm ơn Giáo sư Maryvonne Stallaerts - Viện Đào tạo Giáo viên - Đại