Phân loại sách

PHÒNG GD VÀ ĐT HOÀI NHƠN
Chuyên đề
Phân loại sách
I/ Mục đích phân loại:

- Là cơ sở để xây dựng mục lục phân loại nhằm giới thiệu toàn bộ nội dung kho sách, bao gồm toàn bộ từng môn loại tri thức, sắp xếp có hệ thống phục vụ bạn đọc.
- Dùng để xếp sách trên giá theo từng môn loại và có phương pháp tìm kiếm nhanh.
- Giúp cho CBTV nắm được tình hình kho sách.
II/ Cấu trúc của bảng phân loại:
1/ Cơ cấu bảng phân loại sách hiện nay gồm 19 lớp cơ bản như sau:
0. Tổng loại
1. Triết học – Tâm lí học – Lo gich học
2. Chủ nghĩa vô thần – Tôn giáo
3K. Chủ nghĩa Mac Lê Nin
3. Xã hội chính trị
4. Ngôn ngữ học
5. Khoa học tự nhiên và toán học
5A. Nhân chủng học – Giải phẩu học và sinh lí học người
61. Y học – Y tế
6. Kĩ thuật 63. Nông nghiệp
7. Nghệ thuật 7A. Thể dục thể thao
8. Nghiên cứu văn học
9. Lịch sử 91. Địa lí
V. Tác phẩm văn học
2/ Hệ thống bảng phụ trợ: Bao gồm phụ trợ hình thức, phụ trợ địa lí và phụ trợ về ngôn ngữ.
a- Trợ kí hiệu địa lí: Là trợ kí hiệu nêu rõ một châu, một nước, một địa phương mà cuốn sách đó muốn đề cập đến.
Ví dụ:
+ Việt Nam có trợ kí hiệu địa lí là (V)
Hồn bướm mơ tiên sẽ có kí hiệu địa lí là V13
+ Địa lí Nam Trung Bộ có trợ kí hiệu 91(V22)
+ Thế giới (T)
Tuyển tập văn học thế giới sẽ có kí hiệu địa lí là (T)
+ Các nước khác (N…)
Hồng Lâu Mộng sẽ có kí hiệu địa lí là N(41)
Hoặc Ông già và biển cả sẽ có kí hiệu địa lí là N(52)
b/ Trợ kí hiệu hình thức: Dùng để nêu rõ hình thức,công dụng của cuốn sách đó dùng để phục vụ cho đối tượng nào.

Ví dụ:
+ Từ điển Anh – Việt 25.000 từ trợ kí hiệu hình thức là 4A(03) = V
+ Tiếng việt 1: 3 tập → 4V(075)
+ Lịch sử 9 → 9(075)
+ Lịch sử 9 (SGV) → 9(07)
c/ Trợ kí hiệu liên quan: Dùng để chỉ cuốn sách nói về 2 vấn đề có liên quan được cấu tạo bằng dấu hai chấm (:)

Ví dụ:
+ Y học trong quân đội: 61: 355
+ Kinh tế làm công nghiệp luyện kim: 338 : 6C3

d/ Trợ kí hiệu ngôn ngữ: Là ngôn ngữ chính văn của ấn phẩm làm nên hoặc dịch ra các thứ tiếng khác.
Ví dụ: + Nhà thờ đức bà Pari → N(522)
+ Sông Đông êm đềm → N(71)
3/ Bảng tra cứu chủ đề:
Cơ cấu bảng phân loại được kèm theo bảng tra cứu chủ đề chữ cái nhằm giúp cho CBTV tìm được chủ đề nhanh chóng các mục lục trong bảng phân loại. Các chủ đề được sắp xếp theo vần chữ cái a,b,c… có kèm theo kí hiệu phân loại.

Ví dụ:
+ Tin học trong nhà trường → 6T7.3(371)
+ Bảo vệ thế giới động vật → 59(069)
+ Nghiên cứu tuổi thọ của con người → 5A2
4/ Bảng kí hiệu tác giả và tên sách:
Trường hợp lấy kí hiệu tên sách: Chữ đầu tiên viết chữ in còn lại viết thường

Ví dụ:
+ Truyện cổ tích bây giờ → Tr527c
+ Ngày em làm người lớn → Ng121e
+ Học tốt Ngữ văn 7 tập 1 → H419t
+ Gió đầu mùa → Gi400đ
b/ Trường hợp lấy kí hiệu tác giả: Viết chữ in hoa.
Ví dụ:
+ Tên tác giả là Nguyên Ngọc → NG527NG
+ Tắt đèn : Ngô Tất Tố → V23 ; NG450T
+ Tiếng anh nâng cao 6 : Mai Hương 4A(073) ; M103H

• Một số trường hợp cần chú ý :
- Nguyên âm I và O giống với chữ số thì giữa nguyên âm phải ghi một gạch nối nhỏ(-)
để phân biệt.
Ví dụ: + Ích → I – 302 + Oanh → O - 408
- Đối với phụ âm ghép như Gi, Qu phụ âm này ghép với các vần của nguyên âm A,E,O,U để trở thành một mô tiếp.
Ví dụ: + Giang → Gi106
+ Quân → Qu121 + Quyên → Qu603
III/ Phương pháp phân loại:
1. Phương pháp chung:
a. Nguyên tắc:

- Căn cứ vào nội dung cuốn sách.
- Căn cứ vào hình thức của tài liệu và tác dụng của tài liệu đó đối với người đọc.
- Phải theo nguyên tắc trực diện.
- Ưu tiên các vấn đề cụ thể trước, cái riêng trước cái chung.
Nếu tài liệu liên quan đến cả hai vấn đề tổng quát và cụ thể hoặc cụ thể và trừu tượng thì trước hết phải dựa vào nội dung cụ thể.
b. Yêu cầu cơ bản đối với quá trình phân loại:
- Xác định mục đích của việc phân loại sách là gì.
- Xác định độ chính xác của bảng phân loại đã biên soạn
- Xác định nội dung chuyên ngành và diện phục vụ thư viện.
c. các bước tiến hành phân loại:
Muốn phân loại một cuốn sách hoặc một tài liệu phải tiến hành qua 3 bước như sau:
* Bước 1: Xác định nội dung thể loại của cuốn sách.
* Bước 2: Dựa vào bảng tra phân loại để chọn kí hiệu thích hợp nhất tương ứng với nội dung cuốn sách.
* Bước 3: Ghi kí hiệu phân loại vào cuốn sách bằng bút chì ở trang tên sách và ở góc trên phía bên tay phải, nếu có kí hiệu phụ cần có thêm dấu cộng (+) ở giữa.

Ví dụ: 3K5H6 + 3K5H3
2. Phương pháp phân loại cụ thể:
Tài liệu chính trị xã hội:
Bao gồm các lớp1, 2, 3K, 3 và 9, 91.

b. Tài liệu khoa học tự nhiên,y học, kĩ thuật:
Bao gồm các lớp 5, 5A, 6, 61, 63.

c. Tài liệu ngôn ngữ, nghiên cứu văn học, nghệ thuật và tác phẩm văn học:
Bao gồm các lớp 4, 7, 7A, 8, V, VK.

d. Sách thiếu nhi: ĐV
IV/ Mục lục phân loại: (MLPL)
1.Phương pháp tổ chức mục lục phân loại :
Cấu tạo của MLPL chủ yếu dựa vào bảng phân loại của nhà trường. Các đề mục trong MLPL biểu thị những môn loại tri thức theo một hệ thống xác định phù hợp với nội dung của bảngphân loại.

Ví dụ:
5: Khoa học tự nhiên và toán học là Đề mục (Cấp 1).
51. Toán học là Mục (Cấp 2).
511. Số học là Phân mục (Cấp 3).
512. Đại số học
513. Hình học
- Phích nhô giữa: Dùng để ghi mục lớn: Đề mục ( Cấp 1 )

Ví dụ: 5. Khoa học tự nhiên và toán học

- Phích nhô trái: Dùng để ghi mục có hai kí tự thuộc cấp số 2

Ví dụ: 51. Toán học

- Phích nhô phải: Dùng để ghi phân mục nhỏ thuộc cấp số 3 có 3 kí tự

Ví dụ: 511. Số học
• Lưu ý: Riêng đối với sách Lịch sử Việt Nam và những tác phẩm văn học Việt Nam được thống nhất chia làm 2 thời kì: trước cách mạng Tháng 8 (trước 1945) và sau cách mạng Tháng 8 (từ năm 1945 đến nay).

Ví dụ 1:
+ Duy Tân vị vua nhỏ tuổi → 9(V13)
+ Chiến thắng Điện Biên → 9(V2)
Ví dụ 2:
+ Chí Phèo → V13
+ Mảnh trăng cuối rừng → V23