NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG VÀ MÔN ĐẠO ĐỨC

phòng gd&đT Phước Long
Giáo dục bảo vệ môi trường
qua các môn học
cấp tiểu học



Phửụực Long, ngaứy 19 thaựng 8 naờm 2009
NH?NG vấn đề chung
A. MỤC TIÊU CẦN ĐẠT
1. Ng­êi häc cÇn biÕt vµ hiÓu
- Môc tiªu, néi dung gi¸o dôc b¶o vÖ m«i tr­êng cña m«n häc/ho¹t ®éng
- Ph­¬ng ph¸p vµ hình thøc d¹y häc tÝch hîp gi¸o dôc BVMT cña m«n häc/HĐ.
- C¸ch khai th¸c néi dung vµ so¹n bµi/TCHĐ ®Ó d¹y häc tÝch hîp gi¸o dôc BVMT cña m«n häc/HĐ.
Nh?ng vấn đề chung
2. Người học có khả nang
- Phân tích nội dung, chương trỡnh môn học, từ đó xác định được các bài có khả nang lồng ghép, tích hợp giáo dục BVMT của môn học.
- Soạn bài và dạy học (môn học) theo hướng lồng ghép, tích hợp giáo dục BVMT.
- Tích cực thực hiện dạy học lồng ghép, tích hợp giáo dục BVMT vào môn học.
NHỮNG vÊn ®Ò chung
B. M?T S? KI?N TH?C V? MễI TRU?NG & GDBVMT
I. MễI TRU?NG
Hoạt động 1
Can cứ vào kinh nghiệm và kiến thức về môi trường, các thông tin về môi trường trên các phương tiện thông tin mà bạn biết, hãy thảo luận nhóm và trả lời các câu hỏi sau:
Môi trường là gỡ?
Thế nào là môi trường sống c?a con ngu?i, môi trường sống c?a con ngu?i du?c phõn chia th�nh nh?ng lo?i MT n�o?
I. môI trường
Cú nhi?u d?nh nghia v? MT:
- Theo nghia r?ng, MT l� t?p h?p t?t c? cỏc di?u ki?n bờn ngo�i cú ?nh hu?ng t?i m?i v?t th?, m?t s? ki?n hay m?t co th? s?ng. B?t c? m?t v?t th?, m?t s? ki?n hay m?t co th? s?ng n�o cung t?n t?i v� bi?n d?i trong m?t mụi tru?ng nh?t d?nh.
- Môi trường bao gồm tất cả các yếu tố xung quanh sinh vật, có tác động trực tiếp, gián tiếp hoặc tác động qua lại tới sự tồn tại, sinh trưởng, phát triển và nh?ng hoạt động của sinh vật. (Tr?n Kiờn, Ho�ng D?c Nhu?n, Mai S? Tu?n, 1999)
Môi trường là tập hợp các điều kiện bên ngoài mà sinh vật tồn tại trong đó. Môi trường của con người bao gồm các lĩnh vực tự nhiên, xã hội, công nghệ, kinh tế, chính trị, đạo đức, van hoá, lịch sử và mĩ học. (Allaby 1994)
I. môI trường
Phản hồi hđ 1:
Môi trường sống của con người là c? vu tr?, l� tất c? các nhân tố tự nhiên, xã hội cần thiết cho sự sống, s?n xuất của con người như tài nguyên thiên nhiên, không khí, đất, nước, ánh sáng, quan hệ xã hội..., thụng thu?ng du?c phõn chia th�nh:
Môi trường tự nhiên bao gồm các yếu tố t? nhiên như vật lí, hoá học, sinh học, tồn tại khỏch quan ngoài ý muốn của con người.
Mụi tru?ng xó h?i g?m cỏc m?i quan h? gi?a ngu?i v?i ngu?i.
Mụi tru?ng nhõn t?o g?m nh?ng nhõn t? v?t lớ, sinh h?c, xó h?i do con ngu?i t?o nờn v� ch?u s? chi ph?i c?a con ngu?i.
I. môI trường

Ho?t d?ng 2
Bằng kinh nghiệm và dựa vào các thông tin đã biết, bạn hãy trao đổi trong nhóm và cho biết:
Vai trò, chức nang chủ yếu của môi trường?
Chức nAng chủ yếu
của môI trường
MôI trường
Không gian sống
của con người
Lưu tr? và cung cấp
các nguồn thông tin
Chứa đựng các phế thải
do con người tạo ra
Chứa đựng các nguồn
tài nguyên thiên nhiên
I. môI trường
Ho¹t ®éng 3
B»ng kinh nghiÖm vµ qua c¸c tµi liÖu, qua c¸c ph­¬ng tiÖn th«ng tin, b¹n h·y th¶o luËn trong nhãm tr¶ lêi c¸c c©u hái sau:
- ThÕ nµo lµ « nhiÔm m«i tr­êng ?
- M« t¶ kh¸i qu¸t vµ cho vÝ dô cô thÓ vÒ tình tr¹ng m«i tr­êng cña thÕ giíi vµ cña ViÖt Nam. Nguyªn nh©n cña tình tr¹ng ®ã?
I. môI trường
Phản hồi cho HD 3
Ô nhiễm môi trường
Hiểu đơn giản là làm bẩn, làm thoái hoá môi trường sống.
ễ nhi?m MT l�m thay d?i c? v? tớnh ch?t v?t lớ, húa h?c, sinh h?c c?a MT, l�m thay d?i tớnh ch?t c?a MT, vi ph?m tiờu chu?n MT khụng cú l?i cho MT . Nú gõy nguy h?i d?n s?c kh?e con ngu?i, d?ng th?i l�m ?nh hu?ng d?n nhi?u quỏ trỡnh khỏc nhau c?a s?n xu?t, l�m t?n h?i t�i s?n van húa, gõy t?n th?t ho?c h?y ho?i t�i nguyờn d? tr? c?a Trỏi D?t.
I. môI trường
Phản hồi cho HD 3
- Nguyên nhân của nạn ô nhiễm môi trường phỏt sinh t? t? nhiờn (nỳi l?a, thiờn tai ...) v� cỏc ho?t d?ng c?a con ngu?i ( các chất thải trong sinh hoạt hàng ngày và hoạt động kinh tế của con người, từ trồng trọt, chan nuôi đến các hoạt động công nghiệp, chiến tranh và công nghệ quốc phòng...)
II. Giáo Dục BVMT
trong trường tiểu học
Khái niệm về GD bảo vệ môi trường
Hoạt động 4
Bằng sự hiểu biết và qua các phương tiện thông tin, bạn hãy suy nghĩ và trao đổi trong nhóm về các vấn đề sau:
1. Thế nào là giáo dục bảo vệ môi trường?
2. Vỡ sao phải giáo dục bảo vệ môi trường?
II. Giáo Dục BVMT
trong trường tiểu học
Phản hồi hoạt động 4
- GDBVMT là một quá trình (thông qua các hd giáo dục chính quy và không chính quy) hỡnh thành và phát triển ở người học sự hiểu biết, kĩ năng, giá trị và quan tâm tới nh?ng vấn đề về MT, tạo điều kiện cho họ tham gia vào phát triển một xã hội bền v?ng về sinh thái.
- GDBVMT là một quá trỡnh lâu dài, cần được bắt đầu từ mẫu giáo và được tiếp tục ở phổ thông cũng như sau này.
II. Giáo Dục BVMT
trong trường tiểu học
- GDBVMT nhằm giúp mọi người có sự hiểu biết và sự nhạy cảm về MT cùng với các vấn đề của nó (nhận thức); Nh?ng khái niệm cơ bản về MT và bảo vệ MT (kiến thức); Tỡnh cảm, mối quan tâm cải thiện và BVMT(thái độ, hành vi); nh?ng kĩ nang giải quyết, thuyết phục mọi người cùng tham gia (KN).
II. Giáo Dục BVMT
trong trường tiểu học
Tiểu học là cấp học nền tảng, là cơ sở ban đầu rất quan trọng trong việc đào tạo các em trở thành các công dân tốt cho đất nước.
GDBVMT nhằm làm cho các em hiểu rõ sự cần thiết phải BVMT, hỡnh thành và phát triển ở các em thói quen, hành vi ứng xử van minh, lịch sự và thân thiện với môi trường.
Bồi dưỡng các em tỡnh yêu thiên nhiên, hỡnh thành thói quen kĩ nang sống BVMT.
II. Giáo Dục BVMT
trong trường tiểu học
- Sù thiÕu hiÓu biÕt cña con ng­êi lµ mét trong c¸c nguyªn nh©n chÝnh g©y nªn « nhiÔm vµ suy tho¸i m«i tr­êng. Do vËy, cÇn ph¶i gi¸o dôc cho mäi ng­êi hiÓu vÒ m«i tr­êng, tÇm quan träng cña m«i tr­êng vµ lµm thÕ nµo ®Ó BVMT. Do ®ã gi¸o dôc BVMT ph¶i lµ mét néi dung gi¸o dôc quan träng trong nhµ tr­êng.
II. Giáo Dục BVMT
trong trường tiểu học
Hoạt động 5
Dựa trên nh?ng kiến thức cơ bản về môi trường và GDBVMT, nh?ng kinh nghiệm dạy học về BVMT qua môn học ở tiểu học, bạn hãy thực hiện các nhiệm vụ sau:
1. Xác định mục tiêu GDBVMT trong trường tiểu học.
2. Nêu nội dung và các hỡnh thức giáo dục BVMT trong trường tiểu học
II. Giáo Dục BVMT
trong trường tiểu học
phản hồi hoạt động 5
Mục tiêu GDBVMT trong trường tiểu học
Giáo dục BVMT cho học sinh tiểu học nhằm:
Làm cho HS bước đầu biết và hiểu:
- Các thành phần môi trường và quan hệ gi?a chúng: dất, nước, không khí, ánh sáng, động vật, thực vật.
- Mối quan hệ gi?a con người và các thành phần môi trường.
- Ô nhiễm môi trường.
- Biện pháp bảo vệ môi trường xung quanh (nhà ở, trường, lớp học, thôn xóm, bản làng, phố phường,...).
II. Giáo Dục BVMT
trong trường tiểu học
phản hồi hoạt động 5
HS bước đầu có khả nang:
Tham gia các hoạt động BVMT phù hợp với lứa tuổi
( trồng, cham sóc cây ; làm cho MT xanh, sạch, đẹp).
- Sống hoà hợp, gần gũi, thân thiện với tự nhiên
- Sống tiết kiệm, ngan nắp, vệ sinh, chia sẻ, hợp tác.
- Yêu quý thiên nhiên, gia đỡnh, trường lớp, quê hương, đất nước,
- Thân thiện với môi trường,
- Quan tâm đến môi trường xung quanh.
II. Giáo Dục BVMT
trong trường tiểu học
Hoạt động 6
Bạn đã xác định được mục tiêu và nội dung GDBVMT trong trường tiểu học. Bạn hãy thảo luận trong nhóm để hoàn thành các nhiệm vụ sau:
1. Dề xuất cách thức đưa nội dung GDBVMT vào trường tiểu học.
2. Nêu nội dung và cách tiếp cận giáo dục BVMT trong trường tiểu học.
II. Giáo Dục BVMT
trong trường tiểu học
Phản hồi hoạt động 6
- Dể thực hiện mục tiêu GDBVMT ở cấp tiểu học cần tích hợp, lồng ghép nội dung GDBVMT vào các môn học ở tiểu học.
- Thực hiện GDBVMT thông qua các hoạt động Giáo dục NGLL ở tiểu học.
- Quan tâm đến môi trường địa phương, thiết thực góp phần cải thiện MT địa phương, tạo thói quen ứng xử thân thiện với MT.
II. Giáo Dục BVMT
trong trường tiểu học

Tích hợp, lồng ghép giáo dục BVMT vào các môn học cấp tiểu học có 3 mức độ: Mức độ toàn phần, mức độ bộ phận và mức độ liên hệ.
Mức độ toàn phần: Khi mục tiêu, nội dung của bài phù hợp hoàn toàn với mục tiêu, nội dung của giáo dục BVMT.
Mức độ bộ phận: Khi chỉ có một bộ phận bài học có mục tiêu, nội dung phù hợp với giáo dục BVMT.
Mức độ liên hệ: Khi mục tiêu, nội dung của bài có điều kiện liên hệ một cách lô gic với nội dung giáo dục BVMT.
II. Giáo Dục BVMT
trong trường tiểu học
Quan điểm tiếp cận trong giáo dục BVMT :
- GDBVMT cần xuất phát từ quan điểm tiếp cận: GD về môi trường(nhằm trang bị kiến thức, nhận thức khoa học về mt.), GD trong MT(Xem MT là một phương tiện dạy học, học tập-Kĩ nang hành động), GD v? MT( GD ý thức, thái độ, các chuẩn mực, hành vi ứng xử với MT ; rèn các kĩ nang cơ bản, cần thiết trong việc bảo vệ MT) .
- GDBVMT có thể sử dụng nhiều phuong pháp dạy học đa dạng như: TL nhóm, trò chơi, PPdự án, đóng vai,.và các PPđặc thù của mỗi môn học.

III. NHỮNG NGUYÊN TẮC TRONG VIỆC KHAI THÁC KIẾN THỨC ĐỂ GDMT THÔNG QUA CÁC MÔN HỌC
- Không quá lạm dụng GDMT mà làm giảm tính khoa học và logic của nội dung tiết học.
Khai thác để tích hợp lồng ghép GDMT phải đảm bảo tính vừa sức, tránh quá tải về kiến thức.
GDMT không chỉ nhằm cung cấp những kiến thức, kĩ năng mà còn xây dựng tình cảm, thái độ và hành động xã hội đối với môi trường.
GDMT cơ bản là GD giải quyết vấn đề trên nền tảng sự tính toán tổng thể và sự phát triển bền vững kinh tế - môi trường chung.
PHÒNG GIÁO DỤC & ĐÀO TẠO PHƯỚC LONG
TẬP HUẤN CHUYÊN MÔN
GIÁO DỤC bvmt
TRONG MÔN ĐẠO ĐỨC
Phước Long, ngày 21 tháng 8 năm 2009
GDbvMT trong môn đạo đức
Môn đạo đức ở tiểu học giúp học sinh có hiểu biết ban đầu về một số chuẩn mực hành vi đạo đức và chuẩn mực hành vi mang tính pháp luật phù hợp với lứa tuổi trong quan hệ của các em với b?n thân; với người khác; với công việc; với cộng đồng, đất nước nhân loại; với môi trường tự nhiên.
GDMT trong môn đạo đức
D¹y häc tÝch hîp, lång ghÐp gi¸o dôc BVMT vµo m«n ®¹o ®øc cÊp tiÓu häc lµm cho häc sinh nhËn biÕt ®­îc vai trß cña m«i tr­êng ®èi víi cuéc sèng con ng­êi, sù cÇn thiÕt phai BVMT, ®ång thêi rÌn luyÖn hµnh vi øng xö ®óng ®¾n, th©n thiÖn, khoa häc ®èi víi m«i tr­êng, hình thµnh nÕp sèng, sinh ho¹t, häc tËp ngăn n¾p, s¹ch sÏ, gän gµng vµ tiÕt kiÖm.
Mục tiêu, hèNH thức và phương pháp dạy học tích hợp GDBVMT
Hoạt động 1
Bạn đã biết được mục tiêu GDBVMT trong trường tiểu học. Can cứ vào mục tiêu, nội dung, chương trỡnh môn Dạo đức cấp tiểu học, bạn hãy thực hiện nhiệm vụ sau:
1. Xác định mục tiêu GDBVMT qua môn Dạo đức.
2. Nêu hỡnh thức, phương pháp dạy học và mức độ tích hợp GDBVMT trong môn Dạo đức.
Bạn hãy độc lập suy nghĩ, sau đó trao đổi trong nhóm.
GDMT trong môn đạo đức
Phản hồi HD 1
1. Mục tiêu GDBVMT qua môn Dạo đức:
- Giáo dục BVMT qua môn Dạo đức cấp tiểu học nhằm làm cho học sinh:
- Bước đầu nhận thức được vai trò của môi trường đối với cuộc sống con người và mối quan hệ gi?a con người và môi trường; sự cần thiết phải bảo vệ môi trường.
- Góp phần hỡnh thành và phát triển hành vi, thái độ ứng xử đúng đắn, thân thiện với môi trường.

GDMT trong môn đạo đức
Ph¶n håi HĐ 1
- B­íc ®Çu cã thãi quen gän gµng, ngăn n¾p, s¹ch sÏ vµ tiÕt kiÖm trong sinh ho¹t hµng ngµy.
- BiÕt quan t©m tíi m«i tr­êng xung quanh, sèng hoµ hîp, gÇn gòi víi thiªn nhiªn.
- TÝch cùc tham gia c¸c ho¹t ®éng chăm sãc, b¶o vÖ m«i tr­êng phï hîp víi løa tuæi.
GDbvMT trong môn đạo đức
2. Phương pháp và các hỡnh thức GDBVMT qua môn đạo đức
- Trong dạy học tích hợp giáo dục GDBVMT qua môn Dạo đức cần theo hướng giáo dục quyền trẻ em và tiếp cận kĩ nang sống.
- Phát huy tính tích cực, chủ động của học sinh qua các phương pháp dạy học phù hợp như trò chơi, th?o luận nhóm, dự án, đóng vai, động não,...
- Chú trọng tổ chức dạy học trong môi trường tự nhiên và gắn với thực tiễn cuộc sống.

GDBVMT trong môn đạo đức

Ho¹t ®éng 2
B¹n h·y rµ so¸t, nghiªn cøu néi dung, ch­¬ng trình, s¸ch Đ¹o ®øc líp 1, 2, 3, 4, 5 tõ ®ã:
1. X¸c ®Þnh c¸c bµi cã thÓ tÝch hîp/lång ghÐp GDBVMT(c¸c møc ®é toµn phÇn, bé phËn, liªn hÖ).
2. X¸c ®Þnh néi dung GDBVMT trong mçi bµi theo mÉu:

GDMT trong môn đạo đức lớp 1
Ph¶n håi HĐ 2
Néi dung GDBVMT trong m«n Đ¹o ®øc líp1:
- Gi¸o dôc HS biÕt giữ gìn vÖ sinh th©n thÓ, ăn mÆc s¹ch sÏ; giữ gìn s¸ch vë, ®å dïng häc tËp bÒn ®Ñp.
- Gi¸o dôc c¸c em lßng yªu quý, gÇn gòi thiªn thiªn, ý thøc b¶o vÖ c¸c loµi c©y vµ hoa; BVMT xanh-s¹ch-®Ñp qua c¸c hµnh vi, th¸i ®é øng xö víi m«i tr­êng. Cô thÓ:
GDMT trong môn đạo đức lớp 1
GDMT trong môn đạo đức lớp 1
GDMT trong môn đạo đức lớp 2
Hoạt động 3
Bạn hãy rà soát, nội dung, chương trỡnh đạo đức lớp 2, từ đó:
1. Xác định các bài có thể tích hợp GDBVMT (các mức độ toàn phần, bộ phận, liên hệ).
2. Xác định nội dung GDBVMT trong mỗi bài.

GDMT trong môn đạo đức lớp 2
Phản hồi HD 3
Nội dung tích hợp GDBVMT trong môn Dạo đức ở lớp 2 bao gồm:
1. Giáo dục học sinh nếp sống gọn gàng, ngan nắp là góp phần BVMT.
2. Giáo dục cho các em biết gi? gỡn vệ sinh nhà ở, trường lớp; tôn trọng quy định trật tự vệ sinh nơi công cộng góp phần BVMT.
3. Giáo dục học sinh biết yêu quý, bảo vệ, cham sóc các loài vật có ích góp phần BVMT. Cụ thể:
GDMT trong môn đạo đức lớp 2
Phản hồi HD 3

GDMT trong môn đạo đức lớp 2
GDMT trong môn đạo đức lớp 3
Hoạt động 3
Bạn hãy rà soát, nội dung, chương trỡnh Dạo đức lớp 3, từ đó:
1. Xác định các bài có thể tích hợp GDBVMT(các mức độ toàn phần, bộ phận, liên hệ).
2. Xác định nội dung GDBVMT trong mỗi bài.

GDMT trong môn đạo đức lớp 3
Phản hồi HD 4
Nội dung tích hợp giáo dục bảo vệ môi trường (GDBVMT) trong môn Dạo đức ở lớp 3 bao gồm:
1. Giáo dục học sinh có ý thức và tích cực tham gia vào các hoạt động bảo vệ môi trường do nhà trường, lớp hoặc địa phương tổ chức.
2. Giáo dục HS biết tiết kiệm và bảo vệ nguồn nước là góp phần bảo vệ môi trường.
3. Giáo dục HS biết, hiểu và tham gia bảo vệ, cham sóc cây trồng, vật nuôi là góp phần bảo vệ MT, gi? gỡn sự cân bằng sinh thái.
GDMT trong môn đạo đức lớp 3
Phản hồi HD 4
GDMT trong môn đạo đức lớp 3
GDMT trong môn đạo đức lớp 4
Hoạt động 3
Bạn hãy rà soát, nội dung, chương trỡnh Dạo đức lớp 4, từ đó:
1. Xác định các bài có thể tích hợp GDBVMT(các mức độ toàn phần, bộ phận, liên hệ).
2. Xác định nội dung GDBVMT trong mỗi bài.

GDMT trong môn đạo đức lớp 4
Phản hồi hoạt động 5
Nội dung tích hợp GDBVMT trong môn Dạo đức ở lớp 4 bao gồm :
1. Giáo dục học sinh có ý thức trong việc sử dụng tiết kiệm tiền của và thời gian. Sử dụng tiết kiệm tiền của và thời gian là góp phần sử dụng tiết kiệm và hiệu quả sản phẩm lao động của con người, góp phần bảo vệ MT.
2. Giáo dục học sinh biết yêu quê hương đất nước, tích cực tham gia xây dựng quê hương, đất nước.
3. Giáo dục học sinh biết bảo vệ, gi? gỡn các công trỡnh công cộng, di sản thiên nhiên, van hoá.là góp phần bảo vệ môi trường. Cụ thể:
GDMT trong môn đạo đức lớp 4
Phản hồi HD 5
GDMT trong môn đạo đức lớp 4
GDMT trong môn đạo đức lớp 4
GDMT trong môn đạo đức lớp 5
phản hồi cho hoạt động 6
Nội dung tích hợp giáo dục bảo vệ môi trường (GDBVMT) trong môn Dạo đức ở lớp 5 bao gồm:
- Giáo dục học sinh tích cực tham gia các hoạt động BVMT phù hợp với khả nang để xây dựng và bảo vệ tổ quốc, quê hương.
- Giáo dục học sinh có ý thức và biết ủng hộ các nhà chức trách thi hành các công việc về bảo vệ môi trường.
- Giáo dục học sinh biết bảo vệ môi trường xung quanh
Cụ thể:
GDMT trong môn đạo đức lớp 5
Phản hồi hoạt động 5:
GDMT trong môn đạo đức lớp 5
GDMT trong môn đạo đức lớp 5
THực hành soạn giáo án
Hoạt động

Mỗi nhóm soạn giáo án một bài (T1 hoặc T2) về tích hợp GDBVMT qua môn Dạo đức .
Cử đại diện trỡnh bày phương án của nhóm.

Xác định mục tiêu bài học
tích hợp GDBVMT
Dể xác định được mục tiêu của một bài Dạo đức tích hợp GDBVMT cần trả lời được các câu hỏi sau:
- Bài học cung cấp được nh?ng kiến thức gỡ về MT và BVMT ?
- Bài học góp phần rèn luyện kĩ nang, hành vi BVMT cho HS như thế nào ?
- Bài học giáo dục tỡnh cảm đạo đức, thái độ BVMT cho HS như thế nào ?
Cảm ơn các thầy cô đã hợp tác!
Chúc các thầy cô thành công!