Kiến thức liên môn

Năm học 2015-2016
Chúc các em một giờ học tốt

VẬN DỤNG KIẾN THỨC LIÊN MÔN
VÀO TRONG DẠY HỌC SINH HỌC 9
BÀI 41: MÔI TRƯỜNG VÀ CÁC NHÂN TỐ SINH THÁI
I. Môi trường sống của sinh vật
? Hãy liệt kê các yếu tố ảnh hưởng đến con Thỏ.
Nhiệt độ
Độ ẩm
Ánh sáng
Thức ăn
Mưa
Thú dữ
 Môi trường là gì?
BÀI 41: MÔI TRƯỜNG VÀ CÁC NHÂN TỐ SINH THÁI
I. Môi trường sống của sinh vật
Môi trường: là nơi sinh sống của sinh vật, bao gồm tất cả những gì bao quanh chúng, tác động trực tiếp hoặc gián tiếp lên sự sống, phát triển và sinh sản của sinh vật
Quan sát các hình ảnh dưới đây và hoàn thành bảng 41.1 SGK
Ve chó
Cá chép
Cây hoa hồng
Giun đất
Chim én
Thực vật thủy sinh
Quan sát hình và hoàn thành bảng bên dưới
Quan sát hình và hoàn thành bảng bên dưới
BÀI 41: MÔI TRƯỜNG VÀ CÁC NHÂN TỐ SINH THÁI
I. Môi trường sống của sinh vật
Có mấy loại môi trường chủ yếu? Đó là những loại nào?
- Có 4 loại môi trường chủ yếu:
+ Môi trường nước
+ Môi trường trên mặt đất – Không khí
+ Môi trường trong đất
+ Môi trường sinh vật
BÀI 41: MÔI TRƯỜNG VÀ CÁC NHÂN TỐ SINH THÁI
I. Môi trường sống của sinh vật
Các em hãy cho biết tình hình ô nhiễm môi trường hiện nay thông qua bài thơ dưới đây:
Dòng sông hiện tại ra sao
Bao mùa nước lũ tràn vào làng quê
Trẻ, già, trai, gái đắp đê
Bao đêm thức trắng tái tê tâm hồn
Dòng sông đỏ nặng phù sa
Vẫn dòng sông ấy… toàn là rác thôi
Động vật chết, xác nổi trôi
Con người sinh sống… và rồi phá tan
Một màu đen kịt, đen ngòm
Sinh vật chết đứng chẳng còn thở than
Mỗi mùa nước lũ tràn sang
Mang theo tất cả hoang mang con người
Nhìn dòng sông chảy giữa đời
Thi nhân đau đớn, khóc cười… đắng cay
Hãy cùng góp sức chung tay
Vì hệ sinh thái vì ngày tương lai
(Dòng sông ô nhiễm – Lương Thế Thành)
Em rút ra được thông điệp gì qua bài thơ?
=> Môi trường sống của sinh vật đang bị ô nhiễm trầm trọng đặc biệt là môi trường nước.
Quan sát một số hình ảnh sau và trả lời câu hỏi
Ngoài môi trường nước còn có môi trường không khí, môi trường đất bị ô nhiếm.
Quan hình ảnh hãy cho biết ô nhiễm môi trường là gì?
Ô nhiễm không khí
Ô nhiễm đất
Ô nhiễm nguồn nước
BÀI 41: MÔI TRƯỜNG VÀ CÁC NHÂN TỐ SINH THÁI
I. Môi trường sống của sinh vật
Ô nhiễm môi trường à hiện tượng môi trường tự nhiên bị nhiễm bẩn, đồng thời các tính chất vật lí, hóa học, sinh học của môi trường bị thay đổi.
Vậy tính chất lí học, hóa học, sinh học của môi trường bị thay đổi thì dẫn đến hiện tượng gì?
=> Gây biến dị ở một số loài sinh vật (di truyền và không di truyền)
Quan sát các đột biến sau:
Trẻ em bị nhiễm chất độc màu da cam
Đột biến gen ở lợn
Hậu quả của ô nhiễm môi trường có thể gây ra các bệnh, tật di truyền ở người và các sinh vật khác
Quan sát hình ảnh và trả lời
Lò gạch ở Phú Thọ
Rác, khí thải
Khí thải công nghiệp
Tại sao ở Phú Thọ, Quảng Nam, Nghệ An lại có làng được gọi là làng ung thư?
Không khí ở đây đang bị đầu độc nghiêm trọng bởi các loại khí thải công nghiệp như SO2, SO3, chì, H2S, NH3, HCl, HF, NO2... với hàm lượng vượt chuẩn cho phép
BÀI 41: MÔI TRƯỜNG VÀ CÁC NHÂN TỐ SINH THÁI
Việc sử dụng phân bón hóa học không đúng cách gây ra hậu quả gì? Từ đó đưa ra biện pháp khắc phục.
I. Môi trường sống của sinh vật
Nêu hậu quả của chế biến dầu mỏ, khí đốt qua hình ảnh dưới đây.
Hãy liệt kê các vụ cháy nổ mà em biết?
Cháy nổ kho phế liệu ở Bình Thuận 2
Cháy nổ kho hóa chất ở công ty Vân Trúc
Em hãy nêu nguyên nhân cháy nổ trên?
=> Chủ yếu do con người
BÀI 41: MÔI TRƯỜNG VÀ CÁC NHÂN TỐ SINH THÁI
I. Môi trường sống của sinh vật
Ô nhiễm môi trường chủ yếu do hoạt động của con người gây ra. Ngoài ra còn do một số hoạt động của thiên nhiên
BÀI 41: MÔI TRƯỜNG VÀ CÁC NHÂN TỐ SINH THÁI
I. Môi trường sống của sinh vật
Nêu hậu quả của ô nhiễm môi trường và biện pháp bảo vệ ô nhiễm môi trường.
- Hậu quả: Gây ra các bệnh di truyền nguy hiểm và các dị tật bẩm sinh ở người
- Biện pháp bảo vệ ô nhiễm môi trường:
+ Chống sản xuất, sử dụng vũ khí hạt nhân.
+ Tích cực trồng cây xanh.
+ Tuyên truyền, kêu gọi.
+ Hạn chế phun thuốc bảo vệ thực vật.

Tại sao chúng ta cần tích cực trồng cây xanh?
=> Làm cho lượng CO2 trong không khí giảm
BÀI 41: MÔI TRƯỜNG VÀ CÁC NHÂN TỐ SINH THÁI
I. Môi trường sống của sinh vật
Tại sao chúng ta phải bảo vệ môi trường và tài nguyên thiên nhiên? Từ đó nêu lên vai trò của môi trường.
- Vai trò của môi trường:
+ Tạo cơ sở vật chất để phát triển kinh tế văn hoá xã hội .
+ Tạo cho con người phương tiện sống, phát triển trí tuệ đạo đức
+ Tạo cuộc sống tinh thần làm cho con người vui tươi khoẻ mạnh.
Nhiệt độ
Độ ẩm
Ánh sáng
Thức ăn
Con người
Thú dữ
Những yếu tố ảnh hưởng đến Thỏ ta gọi là yếu tố sinh thái
Vậy thế nào là nhân tố sinh thái?
BÀI 41: MÔI TRƯỜNG VÀ CÁC NHÂN TỐ SINH THÁI
I. Môi trường sống của sinh vật
II. Các nhân tố sinh thái của môi trường
Nhân tố sinh thái là những yếu tố của môi trường tác động tới sinh vật
BÀI 41: MÔI TRƯỜNG VÀ CÁC NHÂN TỐ SINH THÁI
I. Môi trường sống của sinh vật
II. Các nhân tố sinh thái của môi trường
- Các nhân tố sinh thái được chia thành các nhóm:
+ Nhân tố vô sinh (không sống): ánh sáng, nhiệt độ, độ ẩm, gió, đất, nước, địa hình...
+ Nhân tố hữu sinh (sống) gồm:
++ Nhóm nhân tố sinh thái các sinh vật: VSV, nấm, động vật, thực vật,
++ Nhóm nhân tố sinh thái con người
Hãy phân chia các nhân tố sinh thái trên thành các nhóm.
Sự thay đổi của thời tiết, khí hậu, nhiệt độ không khí diễn ra như thế nào?
Thông tin dự báo thời tiết tuần
Quan sát kết hợp với thực tế hàng ngày trên ti vi, đài phát thanh về dự báo thời tiết để đưa ra khái niệm thời tiết, khí hậu là gì?
BÀI 41: MÔI TRƯỜNG VÀ CÁC NHÂN TỐ SINH THÁI
I. Môi trường sống của sinh vật
II. Các nhân tố sinh thái của môi trường
- Thời tiết là sự biểu hiện của các hiện tượng khí tượng ở một địa phương, trong một thời gian ngắn.
 
- Khí hậu là sự lặp đi lặp lại của tình hình thời tiết ở một địa phương trong thời gian.
Vậy thời tiết và khí hậu có ảnh hưởng như thế nào tới đời sống của con người?
Ảnh hưởng khí hậu, thời tiết qua đoạn thơ sau của Đỗ Phủ:
“Tháng tám, thu cao, gió thét già,
Cuộn mất ba lớp tranh nhà ta.
Tranh bay sang sông rải khắp bờ,
Mảnh cao treo tót ngọn rừng xa,
Mảnh thấp quay lộn vào mương sa.”
Thời tiết và khí hậu ảnh hưởng đến hoạt động hàng ngày của con người từ ăn, mặc, ở cho đến các hoạt động sản xuất.
Hoạt động nhóm và hoàn thành bảng 41.2/SGK ( 4 phút)
BÀI 41: MÔI TRƯỜNG VÀ CÁC NHÂN TỐ SINH THÁI
I. Môi trường sống của sinh vật
II. Các nhân tố sinh thái của môi trường
Nhân tố con người: Tác động tích cực: cải tạo, nuôi dưỡng, lai ghép.... tác động tiêu cực: săn bắn, đốt phá làm cháy rừng...
BÀI 41: MÔI TRƯỜNG VÀ CÁC NHÂN TỐ SINH THÁI
I. Môi trường sống của sinh vật
II. Các nhân tố sinh thái của môi trường
 Con người tác động đến môi trường qua 3 thời kì:
+ Thời kì nguyên thủy
+ Thời kì xã hội nông nghiệp
+ Thời kì xã hội công nghiệp
Con người tác động đến môi trường qua những thời kì nào?
Tác động của con người qua các thời kì:
Thời kì nguyên thủy
Thời kì xã hội nông nghiệp
Thời kì xã hội công nghiệp
Quan sát và nêu những hiểu biết về từng thời kì. Đặc biệt là thời kì nguyên thủy
BÀI 41: MÔI TRƯỜNG VÀ CÁC NHÂN TỐ SINH THÁI
I. Môi trường sống của sinh vật
II. Các nhân tố sinh thái của môi trường
- Nhận xét sự thay đổi của các nhân tố sau:





+ Trong 1 ngày ánh sáng mặt trời chiếu trên mặt đất thay đổi như thế nào?
 Trong một ngày cường độ ánh sáng mặt trời chiếu trên mặt đất tăng dần từ sáng tới trưa và sau đó giảm dần vào buổi chiều cho đến tối.
BÀI 41: MÔI TRƯỜNG VÀ CÁC NHÂN TỐ SINH THÁI
I. Môi trường sống của sinh vật
II. Các nhân tố sinh thái của môi trường
- Nhận xét sự thay đổi của các nhân tố sau:





+ Nước ta độ dài ngày vào mùa hè và mùa đông có gì khác nhau?
“Đêm tháng năm chưa nằm đã sáng
Ngày tháng mười chưa cười đã tối”
 Mùa hè có ngày dài hơn mùa đông
BÀI 41: MÔI TRƯỜNG VÀ CÁC NHÂN TỐ SINH THÁI
I. Môi trường sống của sinh vật
II. Các nhân tố sinh thái của môi trường
- Nhận xét sự thay đổi của các nhân tố sau:





+ Sự thay đổi nhiệt độ một năm diễn ra như thế nào?
 Trong năm nhiệt độ thay đổi theo mùa:
+ Mùa xuân ấm áp.
+ Mùa hè nhiệt độ không khí cao (nóng nực)
+ Mùa thu nhiệt độ không khí giảm (mát mẻ)
+ Mùa đông nhiệt độ xuống thấp (lạnh)
DẶN DÒ
- Học và trả lời câu hỏi SGK trang 85,160, 165.
- Xem trước nội dung bài 61.
- Tìm hiểu các bộ luật về bảo vệ môi trường.
BÀI 41: MÔI TRƯỜNG VÀ CÁC NHÂN TỐ SINH THÁI
I. Môi trường sống của sinh vật
II. Các nhân tố sinh thái của môi trường
- Nhận xét sự thay đổi của các nhân tố sinh thái.




  Các nhân tố sinh thái tác động lên sinh vật thay theo từng môi trường và thời gian.
CỦNG CỐ
Các nhóm hãy xây dựng nội dung chủ đề dưới dạng sơ đồ tư duy trên giấy A4