HÓA HỌC QUANH TA.doc

HÓA HỌC QUANH TA

1.-"Khí cười".
N2O – nitơ (I) oxit không màu, mùi thơm, có thể tác động vào đường truyền dẫn thần kinh tạo cảm giác hưng phấn, sảng khoái đột biến nên được gọi là “khí cười”. Vậy "khí cười" được phát hiện như thế nào , chúng ta cùng tìm hiểu nhé!

Năm 1798, Humphry Davy được mời tới Bristol (Anh) để làm giám dốc Viện điều dưỡng bằng chất khí. Khi đó, ông mới 20 tuổi. Tại đấy, Davy có điều kiện mở rộng nghiên cứu của mình ra nhiều loại chất khí, đặc biệt là tác dụng sinh lý của chúng. Những tính chất của các chất khí mà Davy phát hiện đều do chính ông nếm, ngửi, quan sát, mặc dù có khi do vậy mà bị ốm, nằm bẹp hàng tháng trời. Một hôm, có một vị giáo sư tới thăm Davy, vô ý đụng phải lọ N2O – nitơ (I) oxit, Davy vừa chế xong sau bao ngày khổ công, ông vội xin lỗi Davy: - Xin lỗi ngài Davy vô cùng. - Không sao, tôi sẽ chế lại ngay được thôi mà!_Davy an ủi khách.
Bỗng cả Davy và khách bật lên cười, cười rất to, rất lâu, khiến người giúp việc của Davy phải chạy tới xem có xảy ra chuyện gì không. Sự việc xảy ra khiến Davy tập trung vào nghiên cứu Nitơ (I) oxit. Ông thử tác dụng của nó với các súc vật như chó, mèo... thấy Nitơ oxit có tác dụng kích thích thần kinh, gây tê và tạo cảm giác khoan khoái, gây cười. Thử ngay với cơ thể mình, ông cũng nghiệm chứng điều đó, và liền đặt tên cho Nitơ oxit là "khí cười". Một hôm, ông bị đau răng nhưng vẫn cố tới phòng thí nghiệm. Sau khi hít phải "khí cười", ông cảm thấy ngực và chân tay rung lên, không ghìm được tiếng cười phát ra, đặc biệt là răng không còn đau nữa. Tin loang ra, rất nhiều người đau răng tới tình nguyện xin dùng thử "khí cười" và họ đều ca ngợi tác dụng làm giảm đau răng của "khí cười". Sau đấy, "khí cười" còn được dùng như một thứ thuốc gây tê, giảm đau cho các bệnh nhân không chỉ đau răng mà còn giúp giảm nỗi thống khổ vì bệnh tật, vui sống để điều trị bệnh tật.


2.-"Khí khóc"
Khí gây cười N2O có tác dụng kích thích thần kinh tạo cảm giác gây cười. Còn "khí khóc" là gì? Đó chính là chất khí bay ra khi chúng ta thái hành và làm chúng ta chảy nước mắt. Tại sao lại như vậy, chúng ta cùng tìm hiểu nào!
Hành có rất nhiều loại và có ba màu chính là vàng, trắng và đỏ. Chúng chứa rất nhiều chất dinh dưỡng gồm vitamin B và C, protein, canxi và sắt. Hành cung cấp chất rau cho mỗi bữa ăn của chúng ta và chúng chứa nhiều giá trị dinh dưỡng. Nhưng tại sao chúng hữu ích như vậy mà củ hành lại làm cho chúng ta "khóc" khi chúng ta cắt nó? Trước hết phải khẳng định rằng mùi hành không phải là nguyên nhân làm cho chúng ta khóc mà chính là hơi của hành được tạo ra khi chúng cắt hành. Một củ hành ở trong chạn thức ăn thực sự là vô hại. Nó không gây mùi và cũng không làm cho bạn khóc được. Nhưng khi bạn cắt nó ra, bạn sẽ tác động lên các tế bào trong củ hành. Bị kích thích nên các enzim trong những tế bào này sẽ được phóng ra. Một trong những loại enzim này là Alliinase sẽ tác dụng với lưu huỳnh có chứa hợp chất gọi là “Prensco”- cũng được tạo ra từ những tế bào hành khi chúng ta cắt nó. Phản ứng này sẽ tạo ra axit propenylsulphenic-1, mà chất này về sau sẽ được enzim LS-synthase chuyển thành oxit Propanethial S dưới dạng khí. Chất khí này còn được gọi là “khí khóc” (nó cũng giải thích nguồn gốc cái tên enzim LF synthase- Lachrymatory Factor synthesizing enzim- enzim tạo ra chất gây khóc). Chất khí này sau đó sẽ tác dụng với nước mắt để tạo ra axit sulfenic (1-propenesulfenic acid). Axit sulfenic này sẽ kích hoạt các dây thần kinh ở lớp trên cùng của giác mạc và gây ra cảm giác cay trong mắt. Khi dây thần kinh cảm giác bị kích thích, chúng sẽ truyền tín hiệu lên não. Bộ não sẽ phát tín hiệu tới các tuyến lệ để sản sinh nước mắt bảo vệ mắt. Phản ứng chảy nước mắt giúp ta tránh được hoặc hạn chế tối đa sự tiếp xúc với những hoá chất này. Nước mắt cũng giúp rửa sạch các hoá chất đó và giúp cho bề mặt giác mạc khỏe mạnh. Cảm xúc mạnh có thể kích thích hệ thống thần kinh tự động và dẫn đến hiện tượng