Hay

Nam Cao tên thật là Trần Hữu Tri (1915-1951) thuộc thế hệ văn học tiền chiến nhưng mất rất sớm trong những ngày đầu của cuộc kháng chiến chống Pháp. Tác phẩm của ông quan trọng là của thời trước chiến tranh với những khổ đau của dân quê và những hủ tục của một thời mà con người nghèo nàn chỉ biết bám víu vào những hư vị hão trong thôn đảng. Giá trị con người được đề cao trong truyện của Nam Cao, nhất là trong truyện ngắn Lão Hạc mà trước đây ít người được biết. Truyện ngắn Nam Cao có nghệ thuật trong kết cấu và ngôn từ . Nhiều truyện của ông mang tính cách tâm lý đến bây giờ vẫn còn là những khuôn thước tốt cho người muốn bước vào lãnh vực truyện ngắn. Với Nam Cao, ta có thể nói như với Edgar Poe, truyện ngắn đã thành hình và có quy luật riêng của nó Có những nhà văn mà tác phẩm càng đi vào thời gian càng có giá trị Nam Cao ở vào trường hợp đó . Truyện của ông là những bộ nhớ ghi lại một cách sống động những sinh hoạt đặc biệt của nông thôn Việt Nam cách đây nửa thế kỷ . Ta yêu mến dân tộc ta . Ta tha thiết với những gì mà dân tộc ta đã trải qua tất nhiên ta tha thiết và mến yêu những nét chấm phá trong truyện của Nam Cao . Ở đây có đầy đủ hết, từ anh mõ nghèo nàn nhưng ai cũng sợ, đến những chức dịch luôn luôn ậm ọc nhưng chỉ biết có những miếng đỉnh chung tại chốn đình chung, từ một anh tha phương cầu thực tấp vào sống nhờ trong làng đến một người lính tập có dịp ra khỏi lũy tre làng xã nên đã mở mắt với đời ... đủ cả . "Chức năng văn học là tác dụng và ý nghĩa của văn học trong đời sống tinh thần con người, không thể thay thế được bằng các hình thái ý thức xã hội khác trong thượng tầng kiến trúc như triết học, đạo đức, pháp luật, tôn giáo. Văn học có những chức năng chính: chức năng nhận thức, chức năng giáo dục, chức năng thẩm mỹ, chức năng giao tiếp. Văn học là nghệ thuật bằng ngôn từ phản ánh tâm hồn con người, nó đã đi ra từ tâm hồn con người, thì cái đích đi đến của nó không thể là cái gì khác hơn ngoài tâm hồn con người. Vì thế, phải chăng chức phận riêng của văn học chính là nuôi dưỡng đời sống tâm hồn con người bằng nghệ thuật ngôn từ? Điều đó cũng giống như chức phận riêng của hội hoạ là nuôi dưỡng đời sống tâm hồn con người bằng nghệ thuật màu sắc, chức phận riêng của âm nhạc là nuôi dưỡng đời sống tâm hồn con người bằng nghệ thuật âm thanh…? Có văn học, nghệ thuật, tâm hồn con người sẽ phong phú hơn, nhân tính hơn, còn không có văn học, nghệ thuật, tâm hồn con người sẽ nghèo nàn đi, khô cằn đi. Vì thế mà người ta thường gọi văn học nghệ thuật là món ăn tinh thần nuôi dưỡng tư tưởng, tình cảm, tâm hồn con người, làm cho phần "người" của con người nhiều hơn lên và phần "con" thì ít đi. Nếu thiếu nó, thể xác con người không chết, nhưng tâm hồn con người sẽ khô héo, cằn cỗi, tàn lụi.
Chúng ta đến với văn học là đến với những thế giới tâm hồn ấy, đến với những thái độ thẩm mĩ ấy, đến với những hỉ, nộ, ái, ố, dục ấy của nhà văn trước cuộc sống trong những hình thức nghệ thuật cụ thể của thời đại ấy. Văn học, vì vậy đã giúp cho tâm hồn con người có khả năng đồng điệu với những hỉ, nộ, ái, ố, dục ấy. Chúng ta thưởng thức, tìm hiểu văn học, chính là đi khám phá những nỗi buồn vui sướng khổ yêu ghét của nhà văn, những thái độ và tâm trạng không ai giống ai, không đời nào giống đời nào, đang ẩn tàng trong những hình thức nghệ thuật không giống nhau, mà mỗi chúng ta phải trang bị cho mình cái "chìa khoá vàng" (ở đây là những "mã" nghệ thuật) mới có thể mở ra được những cánh cửa tâm hồn đó, mục đích là làm phong phú tâm hồn chúng ta, của thời đại chúng ta.
Bài viết sau đây sẽ phân tích cho chúng ta thấy được bình diện những giá trị văn học được thể hiện qua tác phẩm “Lão Hạc”, tác phẩm xuất sắc tiêu biểu của nhà văn Nam Cao
Đầu tiên chúng ta cùng tìm hiểu khái niệm của chức năng nhận thức.Nhận thức trong văn học chủ yếu là nhận thức ý nghĩa , giá trị và sự biểu hiện của ý nghĩa , giá trị con người .Do vậy nhận thức cũng là đánh giá,nhận xét,châm biếmhay ngợi ca.Ai đã đọc qua `Lão Hạc", một truyện ngắn xuất sắc người nông dân trước cách mạng tháng tám của nhà văn Nam Cao, hẳn là không