Gui 12A4, 12a5 Doc lai

THỨC CƠ BẢN CẦN THIẾT
I. ESTE . 1.Este đơn chức RCOOR, Trong đó R là gốc hidrocacbon hay H; R’ là gốc hidrocacbon
2.Este no đơn chức CnH2nO2 ( với n
2)(Dùng cho p/ư đốt cháy)
3.Tên của este : Tên gốc R’+ tên gốc axit RCOO (đuôi at)
4.Số đồng phân cấu tạo Este no đơn chức CnH2nO2 ( với n
2) = 2n-2 (n<5) , (n=5 có 17 đồng phân este).
5.Tính chất hóa học:
a. Thủy phân trong môi trường axit :tạo ra 2 lớp chất lỏng , là phản ứng thuận nghịch (2 chiều ) RCOOR, + H2O
RCOOH + R,OH
b.Thủy phân trong môi trường bazơ ( Phản ứng xà phòng hóa ) : là phản ứng 1 chiều
RCOOR, + NaOH
RCOONa + R,OH
c.* ESTE đốt cháy tạo thành CO2 và H2O . Nếu:
ta suy ra este đó là este no đơn chức , hở (CnH2nO2)
6.ĐIỀU CHẾ : 1) axit + ancol
este + H2O
RCOOH + R’OH
RCOOR’ + H2O .
2) Còn có:Axit + ankin: RCOOH + CH
CH
RCOOCH=CH2
3) Anhydrit + phenol: (RCO)2O + C6H5OH
RCOOC6H5 + RCOOH.
MỘT SỐ ĐIỂM CẦN LƯU Ý:
1.Đốt cháy một chất hữu cơ X chỉ cho CO2 và H2O với
thì X là CnH2nOx.
Nếu biết X là este thì X là este no đơn chức mạch hở CnH2nO2 ( với n
2)
2.Đốt cháy một este không no đơn chức(1 nối đôi)mạch hở C2H2n-2O2. thì neste= nCO2 –nH2O.
3. Số chức este =
.
4. Xác định CTCT este hữu cơ đơn chức(Dùng cho p/ư thủy phân): Với dữ kiện bài cho 2 chất hữu cơ đơn chức t/d với kiềm
a) Cho: 2 muối và một ancol thì 2 chất có thể là: (1) RCOOR’ và R*COOR’. Khi đó nancol = nNaOH.
(2) RCOOR’ và R*COOH. Khi đó nancol < nNaOH.
b) Cho 1 muối và 1 ancol thì 2 chất có thể là: (1) RCOOR’ và R’OH. Khi đó nancol > nNaOH.
(2) RCOOR’ và RCOOH. Khi đó nancol < nNaOH.
(3) RCOOH và R’OH.
c) Cho 1 muối và 2 ancol thì 2 chất đó có thề là: (1) RCOOR’ và RCOOR’’. Khi đó nancol = nNaOH.
(2) RCOOR’ và R”OH. Khi đó nancol > nNaOH.
d) Xà phòng hóa một este đơn chức chỉ cho 1 sản phẩm duy nhất, thì este có dạng: CnH2n-C=O

O
5. Đối với este 2 chức: Khi xà phòng hóa 1 este, bài cho dữ kiện sau:
a) Cho:1 muối và 2 ancol → axit cấu tạo nên este là axit 2 chức.
COOR’ COONa
VD: R + 2 NaOH → R + R’OH + R”OH.
COOR” COONa nOH- = 2neste =
nancol ; nmuối = neste.
b) Cho 2 muối và 1 ancol → ancol trong este là ancol 2 chức.
RCOO
VD: R’ + 2 NaOH → RCOONa + R*COONa + R’(OH)2
R*COO nOH- = 2neste =
nmuối ; nancol = neste.
c) Cho 1muối và 1 ancol 
COOR COONa
VD: R + 2 NaOH → R + 2ROH.
COOR COONa Tùy theo bài mà giải theo a) b) hay c)

6. Đối với este 3 chức : a) Este của axit đơn chức và ancol 3 chức : (RCOO)3R’ = 3NaOH → 3RCOONa + R’(OH)3
Dựa vào : neste =
nmuối =
nOH- = nancol. → R , tìm gốc hydrocacbon phù hợp.
b) Este của ancol đơn chức và axit 3 chức : R(COOR’)3 + 3 NaOH → R(COONa)3 + 3R’OH
neste =
nOH- = nmuối =
nancol. → R , tìm gốc hydrocacbon phù hợp.
c) Thủy phân 1 este cho 3 muối và 1 ancol → ancol trong este có 3 chức:
VD :RCOO-CH2
R*COO-CH + 3 NaOH → RCOONa + R*COONa + R1COONa + C3H5(OH)3
R1COOCH2 nOH- = 3neste =
n 3 muối ; n ancol = neste.
d) Thủy phân cho 1 muối và 3 ancol → axit trong este là 3 chức.
VD : COOR1 COONa
R- COOR2 + 3 NaOH →